Mochyn cwta: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B →Cyfeiriadau: remove redundant template, link FA now managed from Wikidata, removed: {{Cyswllt erthygl ddethol|en}} (2) using AWB |
wedi gwella y gwybodaeth |
||
Llinell 17:
[[Cnofil]] sy'n perthyn i'r teulu Caviidae yw '''mochyn cwta''' neu '''mochyn gini''' (''Cavia porcellus''). Mae'n dod o'r [[Andes]] yn [[De America|Ne America]]. Cafodd ei ddofi am ei gig ac mae'n dal yn ffynhonnell bwysig o fwyd ym [[Periw|Mheriw]] a [[Bolifia]]. Mae wedi dod yn boblogaidd fel [[anifail anwes]].
Mochyn cwta
Oddi ar Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd
Neidio i: llywio, chwilio
Ar gyfer y brîd moch cartref, gweler Guinea Mochyn. Ar gyfer defnyddiau eraill, gweler Guinea moch (gwahaniaethu).
Mochyn cwta
Statws cadwraeth
Dof
Dosbarthiad gwyddonol
Unedig: Animalia
Ffylwm: Chordata
Dosbarth: Mammalia
Trefn: Rodentia
Suborder: Hystricomorpha
Infraorder: Hystricognathi
Parvorder: Caviomorpha
Teulu: Caviidae
Subfamily: Caviinae
Genws: Cavia
Rhywogaeth: C. porcellus
Enw Binomial
Cavia porcellus
(Linnaeus, 1758)
Cyfystyron
Porcellus Mus
Cavia cobaya
Cavia anolaimae
Cavia cutleri
Cavia leucopyga
Cavia longipilis
Mae'r mochyn cwta (Cavia porcellus), a elwir hefyd yn y cavy, yn rhywogaeth o cnofilod perthyn i'r teulu Caviidae a'r genws Cavia. Er gwaethaf eu henw cyffredin, nid yw anifeiliaid hyn yn y teulu moch, ac nid ydynt o Guinea. Maent yn tarddu yn yr Andes, ac astudiaethau cynharach yn seiliedig ar biocemeg ac awgrymodd hybrideiddio maent yn cael eu ddof ddisgynyddion o rywogaeth sy'n perthyn yn agos o cavy megis Cavia aperea, C. fulgida, neu C. tschudii ac, felly, nid ydynt yn bodoli yn naturiol yn y gwyllt . [1] [2] Mae astudiaethau diweddar sy'n gwneud cais marcwyr molecwlar, [3] [4] yn ogystal ag astudio'r benglog a morffoleg ysgerbydol anifeiliaid cyfredol a mummified, [5] yn dangos bod y hynafiad yn tschudii Cavia mwyaf tebygol.
Mae'r mochyn cwta yn chwarae rhan bwysig yn niwylliant gwerin o nifer o grwpiau o Dde America Cynhenid, yn enwedig fel ffynhonnell fwyd, ond hefyd mewn meddygaeth gwerin ac mewn seremonïau gymuned grefyddol. [6] Ers y 1960au, gwnaed ymdrechion i gynyddu defnydd o yr anifail y tu allan i Dde America. [7]
Mewn cymdeithasau Gorllewinol, mae'r mochyn cwta wedi mwynhau boblogrwydd eang fel anifail anwes y cartref ers ei gyflwyno gan fasnachwyr Ewropeaidd yn y 16eg ganrif. Mae eu natur tawel ac ymatebolrwydd i drin a bwydo, a pha mor hawdd cymharol gofalu amdanynt, yn parhau i wneud y mochyn cwta anifail anwes poblogaidd. Sefydliadau neilltuo i fridio cystadleuol o foch cwta wedi cael eu ffurfio ledled y byd, ac mae llawer o fridiau arbenigol o mochyn cwta, gyda gwahanol liwiau côt a chyfansoddiadau, yn cael eu trin gan fridwyr.
Arbrofi Biolegol ar moch cwta wedi cael ei wneud ers yr 17eg ganrif. Mae'r anifeiliaid yn cael eu defnyddio'n aml fel organebau model yn y 19eg a'r 20fed ganrif, gan arwain at y ffugenw "mochyn cwta" ar gyfer pwnc prawf, ond ers hynny cael ei disodli i raddau helaeth gan chnofilod eraill fel llygod a llygod mawr. Maent yn cael eu dal yn eu defnyddio mewn ymchwil, yn bennaf fel modelau ar gyfer cyflyrau meddygol dynol megis diabetes ieuenctid, twbercwlosis, scurvy, a chymhlethdodau beichiogrwydd.
Cynnwys
[Cuddio]
• 1 Hanes
• 2 Enw
• 3 nodweddion ac amgylchedd
o Mae 3.1 cynefin naturiol
o Mae 3.2 cynefin yn y Cartref
o 3.3 Ymddygiad
• 4 Bridio
• 5 Diet
• 6 Iechyd
• 7 Anifeiliaid anwes
o 7.1 Trin, anian a chymdeithasoli
o 7.2 Ymddangosiad, côt a meithrin perthynas amhriodol
o Mae 7.3 Clybiau a chymdeithasau
o Mae 7.4 Alergeddau i anifeiliaid anwes moch cwta
• 8 Diwylliannol a chyfryngau dylanwadu
o 8.1 Yn lenyddiaeth plant
o Mae 8.2 Mewn ffilm a theledu
• 9 ymchwil gwyddonol
• 10 Fel bwyd
o 10.1 De America
Affrica 10.2 Is-Sahara o
o 10.3 ddiwylliant y Gorllewin
• 11 Gweler hefyd
• 12 Cyfeiriadau
• 13 o Dolenni allanol
Hanes
Mae'r mochyn cwta cyffredin oedd dof mor gynnar â 5000 CC ar gyfer bwyd yn gyntaf gan lwythau yn rhanbarth Andes yn Ne America (rhan ddeheuol presennol-ddydd Colombia, Ecuador, Periw, a Bolifia), [8] rhai miloedd o flynyddoedd ar ôl y dofi o'r camelidau Dde America. [9] Cerfluniau yn dyddio o tua 500 CC hyd 500 OC sy'n darlunio moch cwta wedi cael eu dadorchuddio mewn cloddiadau archeolegol yn Peru a Ecwador. [10] Mae pobl Moche o hynafol Periw yn addoli anifeiliaid ac yn aml yn darlunio y gini mochyn yn eu celfyddyd. [11] O tua 1200 OC i'r goncwest Sbaeneg yn 1532, bridio detholus arwain at lawer o wahanol fathau o foch cwta yn y cartref, a oedd yn ffurfio sail ar gyfer rhai o'r bridiau domestig modern. [12] Maent yn parhau i fod yn ffynhonnell fwyd yn y rhanbarth; llawer o gartrefi yn yr ucheldiroedd yr Andes codi'r anifeiliaid, sy'n bodoli ar sbarion llysiau y teulu [13] traddodiadau Llên Gwerin cynnwys moch cwta yn niferus.; maent yn cael eu cyfnewid fel anrhegion, a ddefnyddir mewn seremonïau cymdeithasol a chrefyddol arferol, ac yn aml y cyfeirir atynt yn drosiadau llafar. [14] Maent hefyd yn chwarae rhan mewn defodau iachau draddodiadol gan feddygon gwerin, neu curanderos, sy'n defnyddio'r anifeiliaid i wneud diagnosis o glefydau megis clefyd melyn , cryd cymalau, arthritis, a teiffws. [15] Maent yn cael eu rhwbio yn erbyn y cyrff y sâl, ac yn cael eu gweld fel cyfrwng goruwchnaturiol. Ystyrir [16] moch cwta du yn arbennig o ddefnyddiol ar gyfer diagnosis. [17] Yr anifail hefyd fod yn torri ar agor a'u harchwilio ei perfeddion i benderfynu a yw'r gwellhad yn effeithiol. [18] Mae'r dulliau hyn yn cael eu derbyn yn eang mewn sawl rhan o'r Andes, lle mae meddygaeth Western yw ar gael neu yn drwgdybio. [19]
Sbaeneg, Iseldireg masnachwyr, a Saesneg yn dod moch cwta i Ewrop, lle daethant yn fuan yn boblogaidd fel anifeiliaid anwes egsotig ymysg y dosbarthiadau uwch a breindal, gan gynnwys y Frenhines Elisabeth I. [8] Mae'r adroddiad ysgrifenedig hysbys cynharaf o'r mochyn cwta yn dyddio o 1547, yn disgrifiad o'r anifail o Santo Domingo; oherwydd nad yw cavies yn frodorol i Hispaniola, credid yr anifail yn gynharach i wedi cael eu cyflwyno yno gan deithwyr o Sbaen. [1] Fodd bynnag, yn seiliedig ar gloddiadau mwy diweddar ar ynysoedd India'r Gorllewin, yr anifail wedi cael eu cyflwyno gan garddwriaethwyr ceramig-wneud o Dde America i Caribî tua 500 CC, [20] ac roedd yn bresennol yn y cyfnod Ostionoid, er enghraifft, ar Puerto Rico, [21] ymhell cyn dyfodiad y Sbaenwyr. Disgrifiwyd y mochyn cwta cyntaf yn y Gorllewin yn 1554 gan y naturiaethwr Swistir Conrad Gessner [22] Mae ei enw gwyddonol binomaidd ei ddefnyddio gyntaf gan Erxleben yn 1777.; mae'n gyfuniad o 'dynodiad generig (1766) a Linnaeus' Pallas rhoddi'r penodol (1758). [1] Mae'r darluniad cynharaf hysbys mochyn cwta yn y cartref yn peintio (arlunydd anhysbys) yng nghasgliad Oriel Bortreadau Genedlaethol yn Llundain , dyddiedig at 1580, sy'n dangos merch mewn gwisg Elisabethaidd nodweddiadol cynnal mochyn cwta crwban-gragen yn ei dwylo; hi yn naill ochr a'r llall gan ei ddau frawd, un ohonynt yn dal aderyn anwes. [23] Mae'r darlun yn dyddio o'r un cyfnod â'r mochyn cwta hynaf a gofnodwyd yn parhau i fod yn Lloegr, sy'n sgerbwd cavy rhannol a geir yn Neuadd Hill (Essex), mae maenordy o Oes Elisabeth, a'u dyddio i tua 1575. [23]
Enw
Yr enw gwyddonol y rhywogaethau cyffredin yn Cavia porcellus, gyda porcellus yn Lladin am "ychydig iawn o mochyn". Cavia yw New Lladin; ei fod yn deillio o cabiai, enw'r anifail yn iaith y llwythau Galibi unwaith brodorol i Giana Ffrengig. Efallai y [24] Cabiai yn addasiad o'r çavia Portiwgaleg (bellach savia), sy'n cael ei hun yn tarddu o'r gair Tupi saujá, ystyr llygod mawr. Gelwir [25] moch Gini yn quwi neu jaca yn Cetshwa ac cuy neu cuyo (cuyes lluosog, cuyos) yn y Sbaeneg o Ecuador, Periw, a Bolifia. [26] Yn eironig, bridwyr yn tueddu i ddefnyddio'r "cavy" mwy ffurfiol i ddisgrifio'r anifail, tra mewn cyd-destunau gwyddonol a labordy, mae'n cyfeirir ato yn llawer mwy cyffredin gan y mwyaf llafar "mochyn cwta". [27]
Sut y daeth yr anifeiliaid i gael ei alw "moch" Nid yn glir. Maent yn cael eu hadeiladu braidd fel moch, gyda phennau mawr mewn perthynas â'u cyrff, gyddfau stowt, a rumps crwn heb unrhyw gynffon unrhyw ganlyniad; rhai o'r synau y maent yn allyrru yn debyg iawn i'r rhai a wnaed gan foch, ac maent hefyd yn treulio llawer o amser yn bwyta. [27] [28] Maent yn gallu goroesi am gyfnodau hir yn chwarteri bach, fel 'pen mochyn', a a thrwy hynny yn cael eu cludo yn hawdd ar longau i Ewrop. [27]
Enw yr anifail cyfeirio i foch mewn llawer o ieithoedd Ewropeaidd. Mae'r gair Almaeneg ar eu cyfer yn Meerschweinchen, yn llythrennol "mochyn môr bach", sydd wedi ei gyfieithu i Pwyleg fel świnka morska, i mewn i Hwngareg fel tengerimalac, ac i mewn i Rwsieg fel морская свинка. Mae hyn yn deillio o'r enw Almaeneg Uchel merswin Canol. Mae hyn yn wreiddiol yn golygu "dolffin" ac fe'i defnyddiwyd oherwydd synau rhochian yr anifeiliaid '(y credir eu bod yn debyg). [29] Mae llawer o esboniadau eraill, yn seiliedig o bosibl yn llai wyddonol o'r enw Almaenig yn bodoli. Er enghraifft, byddai llongau hwylio aros i ailddarparu yn y Byd Newydd codi storfeydd o foch cwta, a oedd yn rhoi ffynhonnell hawdd cludo cig ffres. Mae'r term Ffrangeg yn d'cochon Inde (mochyn Indiaidd) neu cobaye; yr Iseldiroedd alw Guinees biggetje (mochyn bach Guinean) neu cavia (tra mewn rhai tafodieithoedd Iseldiroedd y'i gelwir Spaanse rat); ac yn Portiwgaleg, mae'r mochyn cwta cyfeirir amrywiol fel cobaia, o'r gair Tupi drwy ei Latinization, neu fel porquinho da India (ychydig mochyn Indiaidd). Nid yw hyn yn gyffredinol; er enghraifft, y gair cyffredin yn Sbaeneg yn conejillo de Indias (ychydig cwningen o India'r). [26] Mae'r Tseiniaidd yn cyfeirio atynt fel 豚鼠 (túnshǔ, 'llygoden mochyn'), ac weithiau fel Iseldiroedd mochyn (荷蘭 豬, hélánzhū) neu lygoden Indiaidd (天竺鼠, tiānzhúshǔ). Mae'r gair Siapaneaidd ar gyfer mochyn cwta yw "モ ル モ ッ ト" (morumotto), sy'n tarddu o'r enw cnofilod arall mynydd-annedd, mae'r Marmot; mae hyn yn beth moch cwta eu galw gan y masnachwyr Iseldiroedd oedd yn eu dwyn yn gyntaf i Nagasaki yn 1843.
Mae tarddiad o "guinea" yn "mochyn cwta" yn fwy anodd i esbonio. Un esboniad arfaethedig yw bod yr anifeiliaid yn cael eu dwyn i Ewrop trwy gyfrwng Guinea, gan arwain pobl i feddwl eu bod wedi tarddu yno. [27] "Guinea" ei defnyddio'n aml hefyd yn y Saesneg i cyfeirio'n gyffredinol at unrhyw bell i ffwrdd, gwlad anhysbys, felly Gall yr enw yn syml fod yn gyfeiriad lliwgar at apêl egsotig yr anifail. [30] [31] rhagdybiaeth arall yn awgrymu y "guinea" yn yr enw yn llygriad o "Guiana", sef ardal yn Ne America, er nad yw'r anifeiliaid yn frodorol i'r rhanbarth hwnnw [30] [32] Camsyniad cyffredin yw eu bod yn enwi felly oherwydd iddynt gael eu gwerthu am bris darn arian gini.; ddamcaniaeth hon yn anghynaliadwy, oherwydd bod y gini ei tharo gyntaf yn Lloegr yn 1663, a defnyddiodd William Harvey y term "Ginny-mochyn" mor gynnar â 1653. [33] Mae eraill yn credu "guinea" Gall fod yn newid y gair Coney (cwningen ); moch cwta yn cael eu cyfeirir atynt fel "coneys moch" yn Edward Topsell yn 1607 draethawd ar quadrupeds. [27]
Nodweddion a'r amgylchedd
Prif erthygl: Rhestr o fridiau mochyn cwta
Mae dau moch cwta Abyssinian parti-lliw
Moch cwta yn fawr ar gyfer llygod, sy'n pwyso rhwng 700 a 1200 g (1.5-2.5 lb), a mesur rhwng 20 a 25 cm (8-10 mewn) o hyd. [34] fel arfer Maent yn byw ar gyfartaledd o bedair i bum mlynedd, ond gall fyw cyhyd ag wyth mlynedd. [35] Yn ôl y 2006 Guinness World Records, goroesodd y mochyn cwta byw hiraf 14 mlynedd, 10.5 mis. [36]
Yn y 1990au, mae barn wyddonol leiafrifol i'r amlwg cynnig nad yw caviomorphs, megis moch cwta, chinchillas, a degus, yn cnofilod a dylid eu hailddosbarthu fel orchymyn ar wahân o famaliaid (yn debyg i lagomorffiaid). [37] [38] ymchwil dilynol gan ddefnyddio samplo ehangach wedi adfer consensws ymhlith biolegwyr mamalaidd bod y dosbarthiad presennol o cnofilod fel monophyletic ei gyfiawnhau. [39] [40]
Cynefin naturiol
Tri-party-lliw mochyn (gwyn, brown a du) gini y tu allan
Nid C. porcellus i'w gael yn naturiol yn y gwyllt; mae'n cael ei ddisgynnydd debygol o rai rhywogaethau sy'n perthyn yn agos o cavies, megis C. aperea, C. fulgida, a C. tschudii, sydd yn dal i geir yn gyffredin mewn gwahanol ranbarthau o Dde America. [1] Mae rhai rhywogaethau o cavy a nodwyd yn yr 20fed Efallai y ganrif, megis C. anolaimae a C. guianae, fod moch cwta yn y cartref sydd wedi dod yn gwyllt drwy ailgyflwyno i'r gwyllt. [12] cavies gwyllt i'w cael ar wastadeddau glaswelltog a meddiannu arbenigol ecolegol debyg i wartheg. Maent yn gymdeithasol, yn byw yn y gwyllt mewn grwpiau bach sy'n cynnwys nifer o ferched (hychod), gwryw (baedd), a'r ifanc (a elwir yn doriad â'r gyfundrefn enwau mochyn blaenorol chŵn bach). Maent yn symud gyda'i gilydd mewn grwpiau (buchesi) glaswellt bwyta neu lystyfiant arall, ac nid ydynt yn storio bwyd. [41] Er nad ydynt yn tyrchu neu adeiladu nythod, maent yn aml yn chwilio am gysgod yn y tyllau anifeiliaid eraill, yn ogystal ag mewn agennau a thwneli a ffurfiwyd gan lystyfiant. [41] Maent yn tueddu i fod yn fwyaf gweithgar yn ystod y bore a nos, pan fydd yn anoddach i ysglyfaethwyr i'w gweld nhw. [42]
Cynefin yn y Cartref
Moch cwta domestig yn ffynnu mewn grwpiau o ddau neu fwy; grwpiau o hychod, neu grwpiau o un neu fwy o hychod a baedd hysbaddu yn gyfuniadau cyffredin. Moch cwta yn dysgu adnabod a bond gyda moch cwta unigol eraill, a phrofi baeddod yn dangos eu hymateb straen neuroendocrine cael ei ostwng yn sylweddol ym mhresenoldeb benyw bondio o gymharu â phresenoldeb y benywod anghyfarwydd. [43] Gall grwpiau o baeddod hefyd yn cael hyd, ar yr amod eu cawell wedi digon o le, maent yn cael eu cyflwyno yn ifanc, ac nid oes unrhyw benywod yn bresennol. [44] moch cwta yn y Cartref wedi datblygu rhythm biolegol yn wahanol i'w cymheiriaid gwyllt, ac mae ganddynt cyfnodau hwy o weithgaredd ddilyn gan gyfnodau byr . o gysgu yn y canol [42] Gweithgarwch wedi'i gwasgaru ar hap dros y dydd; ar wahân i osgoi golau dwys, dim patrymau circadaidd rheolaidd yn amlwg. [42]
Mae'r gath wedi derbyn pâr hwn o foch cwta. Mae llwyddiant y math hwn o interspecies rhyngweithio yn amrywio yn ôl yr anifeiliaid unigol dan sylw.
Moch cwta yn y cartref yn gyffredinol yn byw mewn cewyll, er bod rhai perchnogion nifer fawr o foch cwta neilltuo ystafelloedd cyfan i eu hanifeiliaid anwes. Cewyll gyda lloriau rhwyll solet neu wifren yn cael eu defnyddio, er y gall lloriau rhwyll gwifren achosi anaf a gall fod yn gysylltiedig â haint adwaenir yn gyffredin fel bumblefoot (pododermatitis briwiol). [45] "Ciwbiau a Coroplast" (neu C & C) cewyll arddull bellach yn Dewis cyffredin. [46] cewyll yn aml wedi'i leinio â naddion pren neu ddeunydd tebyg. Dillad gwely wedi'u gwneud o cedrwydd coch (Dwyrain neu Gorllewin) a pinwydd, y ddau prennau meddal, yn cael eu defnyddio'n gyffredin yn y gorffennol, ond y deunyddiau hyn bellach credir gynnwys ffenolau niweidiol (hydrocarbonau aromatig) ac olew. [47] beddings Mwy Diogel gwneud o bren caled (megis fel aethnenni), cynhyrchion papur, a deunyddiau cob ŷd yn ddewisiadau amgen eraill [47] moch Guinea tueddu i fod yn anniben o fewn eu cewyll.; maent yn aml yn neidio i mewn i'w powlenni bwyd neu gicio dillad gwely a feces i mewn iddynt, ac mae eu wrin weithiau yn crisialu ar arwynebau cawell, gan ei gwneud yn anodd i gael gwared. [48] Ar ôl ei gawell wedi cael ei lanhau, mochyn cwta fel arfer yn urinates ac yn llusgo ei gorff isaf ar draws llawr y cawell i nodi ei diriogaeth. Efallai y [49] moch cwta Gwryw hefyd yn nodi eu tiriogaeth fel hyn pan fyddant yn cael eu cymryd allan o'u cewyll.
Nid yw moch cwta yn gyffredinol yn ffynnu pan cartrefu gyda rhywogaethau eraill. Tai moch cwta gyda chnofilod eraill fel jerbilod a bochdewion gynyddu'r achosion o anadlol a heintiau eraill, [50] a chnofilod o'r fath ymddwyn yn ymosodol tuag at y mochyn cwta. [51] anifeiliaid mwy o faint efallai ystyried moch cwta fel ysglyfaeth, er bod rhai ( megis cŵn) y gellir eu hyfforddi eu derbyn. [52] Barn wedi ei rannu dros y cohousing y moch cwta a chwningod yn y cartref. Mae rhai ffynonellau cyhoeddedig yn dweud bod moch cwta a chwningod yn ategu ei gilydd yn dda wrth rannu cawell. [52] [53] Fodd bynnag, fel lagomorffiaid, cwningod wahanol gofynion maeth, felly ni all y ddwy rywogaeth yn cael eu bwydo yr un bwyd. [54] Cwningod Efallai hefyd harbwr clefydau (megis heintiau anadlol o Bordetella a Pasteurella), y moch cwta yn agored. [55] Mae hyd yn oed y gwningen corrach yn llawer cryfach na'r mochyn cwta a gall achosi niwed bwriadol neu anfwriadol. [56]
Ymddygiad
Gall moch cwta ddysgu llwybrau cymhleth i fwyd, ac yn gallu cofio yn gywir llwybr a ddysgwyd am fisoedd. Mae eu strategaeth datrys problemau cryfaf yn cynnig. [57] Er y gall moch cwta neidio rhwystrau bach, maent yn ddringwyr gwael, ac nid yn arbennig o heini. Maent yn dychryn hynod o hawdd, a naill ai rhewi yn eu lle am gyfnodau hir neu redeg ar gyfer clawr gyda gyflym, gwibio cynigion pan fyddant yn synhwyro perygl. [42] grwpiau mwy o foch cwta dychryn "stampede", yn rhedeg i gyfeiriadau ar hap fel modd o ysglyfaethwyr ddryslyd . [58] Pan fydd cyffroi, gall moch cwta yn perfformio hopys bach dro ar ôl tro yn yr awyr (a elwir yn "popcorning"), mudiad cyfateb i ddawns ryfel y ffured yn. [59] Maent hefyd yn nofwyr hynod dda. [60]
Moch cwta "priodfab cymdeithasol"
Fel llawer o cnofilod, moch cwta weithiau yn cymryd rhan mewn ymbincio cymdeithasol, ac maent yn gyson yn hunan-priodfab. [61] Mae sylwedd llaethog-gwyn yn secretu gan eu llygaid a rhwbio i mewn i'r gwallt yn ystod y broses gwastrodi. [62] Mae grwpiau o baeddod yn aml yn cnoi gwallt ei gilydd, ond mae hyn yn ddull o sefydlu hierarchaeth o fewn grŵp, yn hytrach nag arwydd cymdeithasol. [60] Tra-arglwyddiaeth hefyd yn cael ei sefydlu drwy cnoi (yn enwedig y clustiau), piloerection, synau ymosodol, hanfodion pen, ac yn neidio ymosodiadau. [63] Di-rywiol ffug mowntio am oruchafiaeth hefyd yn gyffredin ymhlith grwpiau o'r un rhyw.
Nid yw golwg mochyn cwta cystal ag y bod dynol, ond mae ganddynt ongl ehangach o weledigaeth (tua 340 °) a gweld mewn lliw rhannol (dichromacy). Maent wedi synhwyrau clyw, arogli, cyffwrdd a sydd wedi'u datblygu'n dda [64] [65] vocalization yw'r prif ddull o gyfathrebu rhwng aelodau o'r rhywogaeth [66] Dyma'r synau mwyaf cyffredin a wneir gan y mochyn cwta:.. [67 ]
• A "wheek" yn sŵn uchel, enw sydd yn onomatopoeic, a elwir hefyd yn chwiban. Mynegiant o gyffro cyffredinol, gall ddigwydd mewn ymateb i bresenoldeb ei berchennog neu i fwydo. Mae'n cael ei ddefnyddio weithiau i ddod o hyd moch cwta eraill os ydynt yn cael eu rhedeg. Os yw mochyn cwta yn cael ei golli, gall wheek am gymorth. gwrando (help • info)
• Mae byrlymu neu canu grwndi sain yn cael ei wneud pan fydd y mochyn cwta yn mwynhau ei hun, megis wrth gael eu mwytho neu eu cynnal. Gall hefyd wneud sŵn hon wrth meithrin perthynas amhriodol, cropian o gwmpas i ymchwilio lle newydd, neu wrth roi bwyd. gwrando (help • info)
• Mae sain ymlwybro fel arfer yn gysylltiedig â goruchafiaeth mewn grŵp, er y gall ddod hefyd fel ymateb sy'n cael ei ofnus neu'n flin. Yn yr achosion hyn, mae'r rumble yn aml yn swnio'n uwch a'r corff yn dirgrynu cyn bo hir. Tra caru, dyn fel arfer purrs ddwfn, siglo a gylch y fenyw [68] mewn ymddygiad o'r enw "rumblestrutting". Mae rumble isel wrth gerdded i ffwrdd anfoddog yn dangos ymwrthedd goddefol. gwrando (help • info)
• Chutting a nadu yn seiniau a wneir mewn sefyllfaoedd drywydd, gan y erlynydd a pursuee, yn y drefn honno. gwrando (help • info)
• Mae sain chattering cael ei wneud gan rhincian dannedd yn gyflym, ac yn gyffredinol yn arwydd o rybudd. Moch cwta yn tueddu i godi eu pennau wrth wneud sŵn hwn.
• squealing neu sgrechian yn sain uchel-draw o anfodlonrwydd, mewn ymateb i boen neu berygl. gwrando (help • info)
• drydar, sain llai-gyffredin, debyg i gân adar, yn ymddangos i fod yn gysylltiedig â straen, neu pan fydd mochyn cwta baban yn awyddus i gael eu bwydo. Yn anaml iawn, bydd y drydar yn para am sawl munud. gwrando (help • info)
Bridio
Hwch feichiog un wythnos cyn cynnal tri loi bach
Mae'r mochyn cwta yn gallu bridio drwy gydol y flwyddyn, gyda copaon geni fel arfer yn dod yn y gwanwyn; Gall cymaint â phum torllwyth yn cael eu cynhyrchu bob blwyddyn. [12] Y cyfnod beichiogrwydd yn para 59-72 diwrnod, gyda chyfartaledd o 63-68 diwrnod. [49] Oherwydd y cyfnod beichiogrwydd hir ac mae'r maint mawr y lloi bach, Gall menywod beichiog yn dod yn fawr a siâp eggplant, er bod y newid mewn maint a siâp yn amrywio. Yn wahanol i'r rhan fwyaf o epil cnofilod eraill, sy'n altricial ar enedigaeth, gŵn bach newydd-anedig yn cael eu wedi'u datblygu'n dda gyda gwallt, dannedd, crafangau, a golwg rhannol; [60] eu bod yn symudol ar unwaith, ac yn dechrau bwyta bwyd solet ar unwaith, er eu bod yn parhau i sugno. Torllwyth cynnyrch 05:59 loi bach, gyda chyfartaledd o dri; [35] maint sbwriel a gofnodwyd mwyaf yw 17. [69]
Yn torllwyth llai, gall anawsterau ddigwydd yn ystod esgor oherwydd gor-maint chŵn bach. Torllwyth mawr yn arwain at achosion uwch o farw-enedigaeth, ond oherwydd bod y lloi yn cael eu darparu ar gam datblygedig o ddatblygiad, diffyg mynediad at laeth y fam yn cael fawr o effaith ar y gyfradd marwolaethau o babanod newydd-anedig. [70] benywod cyd-fyw gynorthwyo gyda dyletswyddau mamol os llaetha . [71]
Moch cwta hefyd yn ymarfer alloparental gofal, lle gall fenyw fabwysiadu'r pup neu lloi o un arall. Gallai hyn ddigwydd os yw'r rhieni gwreiddiol yn marw neu sydd am ryw reswm gwahanu oddi wrthynt. Mae'r ymddygiad hwn yn gyffredin, ac fe'i gwelir mewn llawer o rywogaethau eraill o anifeiliaid megis yr eliffant. [72]
Nid yw moch cwta gwrywaidd a benywaidd yn wahanol o ran golwg allanol ar wahân i faint cyffredinol. Mae lleoliad yr anws yn agos iawn at y organau cenhedlu yn y ddau ryw. Organau cenhedlu benywaidd yn cael eu gwahaniaethu gan cyfluniad Y-siâp ffurfio o fflap vulvar, tra gall y organau cenhedlu gwrywaidd yn edrych yn debyg, gyda'r pidyn a anws gan ffurfio siâp tebyg, bydd y pidyn ymwthio allan os pwysau yn cael ei gymhwyso at y gwallt o amgylch. [73] Gall ceilliau Mae'r gwryw hefyd yn weladwy yn allanol o chwydd ceillgwd.
Pup mochyn cwta yn wyth awr oed
Mae dynion yn cyrraedd aeddfedrwydd rhywiol yn 3-5 wythnos; Gall menywod fod yn ffrwythlon mor gynnar â phedair wythnos ac yn gallu cario torllwyth cyn eu bod yn oedolion. [74] Benywod nad ydynt erioed wedi rhoi genedigaeth Gall datblygu ffiwsio anwrthdroadwy o'r symphysis cedor, ar y cyd yn y pelfis, oherwydd y calcheiddiad a all ddigwydd rhwng chwech . a 10 mis oed [49]: 73 [75] Os ydynt yn mynd yn feichiog ar ôl hyn wedi digwydd, y gamlas enedigaeth ni fydd yn ehangu yn ddigonol; gall hyn arwain at dystocia a marwolaeth wrth iddynt geisio rhoi genedigaeth. [76] calcheiddiad o symphysis cyhoeddus y fenyw (os nad yw magu) yn chwedl gyffredin. Y rheswm am calcheiddiad posibl yn glefyd metabolig, fel ochronosis. Nid symphysis cyhoeddus A, benyw arferol gini mochyn iach yn ddim galcheiddio. Gall [77] Benywod mynd yn feichiog 6-48 awr ar ôl rhoi genedigaeth, ond nid yw'n iach i fenyw i fod felly yn gyson yn feichiog. [78]
Toxemia beichiogrwydd yn gyffredin ac yn lladd llawer o fenywod beichiog. Arwyddion o toxemia cynnwys anorecsia, diffyg egni, glafoerio gormodol, yn arogl anadl melys neu ffrwythus oherwydd cetonau, a ffitiau mewn achosion datblygedig. [79] toxemia Beichiogrwydd yn ymddangos i fod yn fwyaf cyffredin mewn hinsawdd boeth. [80] gymhlethdodau difrifol eraill o Gall beichiogrwydd gynnwys llithro groth, hypocalsemia, a mastitis. [81]
Diet
Mae glaswellt mochyn cwta agouti arian bwyta
Mae mochyn cwta byr-gwallt bwyta darn o afal
Glaswellt yw diet naturiol y mochyn cwta yn. Mae eu molars yn arbennig o addas ar gyfer malu planhigion, ac yn tyfu'n barhaus drwy gydol bywyd yr anifail [82] Mae'r rhan fwyaf glaswellt sy'n bwyta mamaliaid yn eithaf mawr ac mae ganddynt llwybr treulio hir.; tra bod moch cwta yn cael colon llawer hirach na'r rhan fwyaf o cnofilod, rhaid iddynt hefyd ychwanegu at eu maeth trwy coprophagy, bwyta eu hunain feces. [83] Fodd bynnag, nid ydynt yn defnyddio eu holl feces ddiwahân, ond yn cynhyrchu pelenni meddal arbennig, a elwir yn cecotropes, sy'n ailgylchu fitaminau B, ffibr, a bacteria sy'n ofynnol ar gyfer treuliad priodol. [84] [85] Yr cecotropes (neu belenni caecal) yn cael eu bwyta yn uniongyrchol o'r anws, oni bai fod y mochyn cwta yn feichiog neu'n ordew. [54] Maent yn rhannu'r ymddygiad hwn gyda cwningod. Yn baeddod neu hychod geriatrig (y cyflwr yn fwy prin mewn rhai ifanc), gall y cyhyrau yn caniatáu i'r pelenni meddalach i gael ei ddiarddel o'r anws ar gyfer ei fwyta yn dod yn wan. Mae hyn yn creu cyflwr a elwir yn impaction rhefrol, sy'n atal y baedd o cecotropes redigesting, er y gall pelenni galetach yn mynd trwy y màs effeithio. [86] Efallai y bydd y cyflwr yn cael ei leddfu dros dro gan expelling y feces effeithio ofalus.
Moch cwta yn elwa o bwydo ar wair glaswellt ffres, megis rhonwellt gwair, yn ogystal â pelenni bwyd sydd yn aml wedi'u lleoli o rhonwellt. Alffalffa yn ddewis fwyd boblogaidd hefyd; bydd y rhan fwyaf moch cwta yn bwyta llawer o alffalffa pan gynigiwyd iddo, [87] [88] er bod rhai ddadlau yn bodoli dros bwydo alffalffa i moch cwta oedolion. Mae rhai perchnogion anifeiliaid anwes a sefydliadau milfeddygol wedi rhoi gwybod ei bod yn bosibl fel codlys yn hytrach na gwair glaswellt, alffalffa a ddefnyddir mewn symiau mawr yn arwain at ordewdra, yn ogystal â meini bledren oherwydd calsiwm dros ben, mewn unrhyw ond moch cwta feichiog ac ifanc iawn. [ 89] [90] Fodd bynnag, ffynonellau gwyddonol cyhoeddedig sôn alffalffa fel ffynhonnell ar gyfer ail-lenwi'r protein, asidau amino, a ffeibr. [91] [92] [93]
Fel bodau dynol, ond yn wahanol rhan fwyaf o famaliaid eraill, moch cwta ni all syntheseiddio eu fitamin C hun a rhaid cael y maetholion hanfodol o fwyd. Os nad yw moch cwta yn amlyncu digon o fitamin C, gallant ddioddef o scurvy allai fod yn angheuol. Moch cwta angen tua 10 mg o fitamin C bob dydd (20 mg os yn feichiog), y gellir ei chael drwy, ffrwythau a llysiau amrwd ffres (fel brocoli, afal, bresych, moron, seleri, a sbigoglys) neu drwy atchwanegiadau dietegol. [ 94] dietau iach ar gyfer moch cwta yn gofyn am gydbwysedd cymhleth o calsiwm, magnesiwm, ffosfforws, potasiwm, ac ïonau hydrogen; symiau digonol o fitaminau E, A, a D yn angenrheidiol hefyd. [95] deiet anghytbwys wedi bod yn gysylltiedig â nychdod cyhyrol, calcheiddiad metastatig, anawsterau â beichiogrwydd, diffyg fitaminau, a phroblemau dannedd. [96] [97] moch Guinea tueddu i fod yn fwytawyr wamal pan ddaw i ffrwythau a llysiau ffres, ar ôl dysgu yn gynnar mewn bywyd beth yw ac nid yw'n briodol i fwyta, ac mae eu harferion yn anodd eu newid ar ôl aeddfedrwydd. [92] [98] Nid ydynt yn ymateb yn dda i newidiadau sydyn mewn diet; efallai y byddant yn rhoi'r gorau i fwyta ac yn llwgu yn hytrach na derbyn fathau o fwyd newydd. [60] Mae cyflenwad cyson o wair neu fwyd arall argymhellir yn gyffredinol, fel moch cwta yn bwydo yn barhaus a gall datblygu arferion megis cnoi ar eu gwallt eu hunain os nad yw bwyd yn bresennol. [99] Oherwydd bod dannedd moch cwta 'tyfu yn gyson, maent yn cnoi fel mater o drefn, rhag eu dannedd yn mynd yn rhy fawr ar gyfer eu cegau, yn broblem gyffredin mewn llygod. [46] moch Guinea hefyd cnoi ar brethyn, papur, plastig, a rwber.
Mae nifer o blanhigion yn wenwynig i foch cwta, gan gynnwys rhedyn, Bryony, menyn, mwstard, llysiau marwol, bysedd y cwn, hellebore, cegid, lili y dyffryn, amranwen, Cwcwll y Mynach, prifet, llysiau'r gingroen, riwbob, Speedwell, toadflax (y ddau Linaria vulgaris a Linaria dalmatica), a seleri gwyllt. [100] Yn ogystal, ystyrir unrhyw blanhigyn sy'n tyfu o fwlb (ee, tiwlip neu nionyn) yn cael ei arfer yn wenwynig, [100] yn ogystal â iorwg a derw dail coed.
Iechyd
Mae mochyn cwta lliw-parti yn dioddef o torticollis, neu gwddf coeglyd
Anhwylderau cyffredin mewn moch cwta yn y cartref yn cynnwys heintiau'r llwybr resbiradol, dolur rhydd, scurvy (diffyg fitamin C, a nodweddir fel arfer gan sluggishness), crawniadau ganlyniad i haint (yn aml yn y gwddf, oherwydd gwair wreiddio yn y gwddf, neu rhag crafiadau allanol), a heintiau gan lau, gwiddon, neu ffwng. [101]
Gwiddon mange (Trixacarus caviae) yn achos cyffredin o golli gwallt, a gall symptomau eraill hefyd gynnwys crafu gormodol, ymddygiad anarferol o ymosodol pan cyffwrdd (oherwydd poen), ac, mewn rhai achosion, ffitiau. Efallai y [102] moch Guinea hefyd yn dioddef o "llau yn rhedeg" (Gliricola Porcelli), pryfyn bach, gwyn y gellir eu gweld yn symud trwy'r gwallt; eu hwyau, sy'n ymddangos fel specks du neu wyn sydd ynghlwm wrth y gwallt, yn cael eu cyfeirir atynt weithiau fel "llau statig". Gall Achosion eraill o golli gwallt fod o ganlyniad i boen hormonaidd a achosir gan gyflyrau meddygol sylfaenol megis codennau ofarïaidd. [103]
Cyrff estron, darnau arbennig o fach o wair neu wellt, gall deimlo cyflwyno yn llygaid moch cwta, gan arwain at Amrantu gormodol, rhwygo, ac mewn rhai achosion ffilm afloyw dros y llygad o ganlyniad i wlser y gornbilen. [104] Y Gelli neu wellt lwch Gall hefyd achosi tisian. Er ei bod yn arferol i moch cwta i tisian yn achlysurol, efallai y tisian mynych fod yn symptom o niwmonia, yn enwedig mewn ymateb i newidiadau atmosfferig. Gall niwmonia hefyd fod yng nghwmni torticollis a gall fod yn angheuol. [105]
Oherwydd bod y mochyn cwta yn cael stowt, corff compact, mae'n haws goddef ormodol oer na'r gwres gormodol. [106] Mae ei tymheredd arferol corff yn 101-104 ° F (38-40 ° C), [107] felly mae ei aer amgylchynol delfrydol amrediad tymheredd yn debyg i dynol, tua 65-75 ° F (18-24 ° C). [106] tymereddau amgylchynol cyson o dros 90 ° F (32 ° C) wedi cael eu cysylltu â hyperthermia a marwolaeth, yn enwedig ymysg feichiog hychod. Nid yw [106] moch Gini yn addas iawn i amgylcheddau sy'n cynnwys drafftiau gwynt neu'n aml, [108] ac yn ymateb yn wael i'r eithafion lleithder y tu allan i'r ystod o 30-70%. [109]
Moch cwta yn anifeiliaid ysglyfaeth y mae eu greddf goroesi yw i guddio poen ac arwyddion o salwch, ac efallai na fydd problemau sawl gwaith iechyd yn amlwg nes bod cyflwr yn ddifrifol neu yn ei gamau uwch. Trin clefyd yn cael ei wneud yn fwy anodd gan y sensitifrwydd eithafol yn cael moch cwta i'r rhan fwyaf o wrthfiotigau, gan gynnwys penisilin, sy'n lladd oddi ar y fflora coluddol ac yn gyflym yn dod ar achosion o ddolur rhydd ac mewn rhai achosion, marwolaeth. [110] [111]
Yn debyg i'r clefydau genetig a etifeddwyd o fridiau eraill o anifeiliaid (megis dysplasia glun yn canines), mae nifer o annormaleddau genetig moch cwta wedi cael eu hadrodd. Yn fwyaf cyffredin, y lliwiad roan moch cwta Abyssinian yn gysylltiedig ag anhwylderau llygaid cynhenid a phroblemau gyda'r system dreulio. [112] anhwylderau genetig eraill yn cynnwys "waltzing clefyd" (byddardod ynghyd â thuedd i redeg mewn cylchoedd), parlys, a chryndod amodau. [113]
Anifeiliaid anwes
Gweler hefyd: Rhestr o fridiau mochyn cwta
Mae mochyn cwta yn cael eu cynnal
Du-gwallt mochyn Guinea Silkie
Trin, anian a chymdeithasoli
Os drin yn gywir gynnar mewn bywyd, moch cwta yn dod yn barod i gael ei godi a'i gario, ac yn anaml brathu neu crafu. [60] Maent yn archwilwyr swil ac yn aml yn croeso i chi geisio ddianc oddi wrth eu cawell hyd yn oed pan cyfle yn cyflwyno ei hun. [53 ] Still, maent yn dangos cryn chwilfrydedd pan ganiateir i gerdded yn rhydd, yn enwedig ar dir cyfarwydd ac yn ddiogel. Moch cwta sy'n dod yn gyfarwydd â'u perchennog fydd yn chwibanu ar yr ymagwedd y perchennog; byddant hefyd yn dysgu sut i chwiban mewn ymateb i siffrwd o fagiau plastig neu agor drysau oergell, ble mae eu bwyd yn cael ei storio yn fwyaf cyffredin. Yn y Swistir, yn ystyried bod yn berchen ar mochyn Guinea sengl yn cael ei niweidiol i'w lles ac wahardd gan y gyfraith. [114]
Ymddangosiad, côt a meithrin perthynas amhriodol
Moch cwta domestig yn digwydd mewn llawer o fridiau, sydd wedi cael eu datblygu ers eu cyflwyno i Ewrop a Gogledd America. Mae'r rhain yn amrywio o ran mathau cyfansoddiad gwallt a lliw. Y mathau mwyaf cyffredin a geir mewn siopau anifeiliaid anwes yw'r shorthair Saesneg (a elwir hefyd yn Americanaidd), sydd â côt fer, llyfn, a'r Abyssinian, y mae ei gôt yn ruffled gyda cowlicks, neu rhosedi. Hefyd yn boblogaidd ymhlith bridwyr yw'r Periw a'r Sheltie (neu'r Silkie), y ddau bridiau longhair syth, a'r Texel, mae longhair cyrliog. Meithrin perthynas amhriodol o foch cwta ei gyflawni yn bennaf drwy ddefnyddio cribau neu brwsys. Yn nodweddiadol bridiau Shorthair yn cael eu brwsio wythnosol, tra gall bridiau longhair yn gofyn am ymbincio bob dydd. [115]
Clybiau a chymdeithasau
Clybiau a chymdeithasau Cavy ymroddedig i ddangos a bridio moch cwta wedi cael eu sefydlu ledled y byd. Mae'r Gymdeithas Bridwyr Cavy America, ychwanegiad at Gymdeithas y Bridwyr Gwningen Americanaidd ', yw'r corff llywodraethu yn yr Unol Daleithiau a Chanada. [116] Mae'r Cyngor Cavy British rheoli clybiau cavy yn y Deyrnas Unedig.
*''[[Yr Arwr Cwta]]''
| |||