Charles Babbage: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu |
Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 18:
| signature = Charles Babbage Signature.svg
}}
[[Mathemateg]]ydd a gyffyrddodd yr hyn a adnabyddir heddiw fel [[cyfrifiadureg]] oedd '''Charles Babbage''', [[Y Gymdeithas Frenhinol|FRS]] (26 Rhagfyr 1791 –18 Hydref 1871).<ref name="Whalen1999">{{cite book|author=Terence Whalen|title=Edgar Allan Poe and the masses: the political economy of literature in antebellum America|url=http://books.google.com/books?id=slR0DNOxT00C&pg=PA254|accessdate=18 April 2013|year=1999|publisher=Princeton University Press|isbn=978-0-691-00199-9|page=254}}</ref> Roedd ganddo wybodaeth eang iawn o sawl pwnc, gan gynnwys [[athroniaeth]], dyfeisio pethau a pheirianeg. Mae'n fwyaf adnabyddus am ddyfeisio [[codio cyfrifiadurol]].
Ystyrir ef gan rai fel un o'r rhai cyntaf i ragweld gallu'r [[cyfrifiadur]] ac yn "Dad y Cyfrifiadur",<ref>{{cite book | author=Halacy, Daniel Stephen | title = Charles Babbage, Father of the Computer | year = 1970 | publisher=Crowell-Collier Press | isbn = 0-02-741370-5 }}</ref> Cynlluniodd y cyfrifiadur mecanyddol cyntaf, mae'n debyg, a arweiniodd ef i greu cynlluniau mwy cynhleth.<ref name="Whalen1999"/> Mae rhai o'i greadigaethau i'w canfod yn Amgueddfa Gwyddoniaeth Llundain. Crewyd "peiriant gwahaniaethu" (''difference engine'') drwy ddefnyddio'r cynlluniau a wnaeth dros ganrif yn ôl; gweithiodd y peiriant yn union fel y breuddwydiai Babbage.
==Plentyndod==
Ceir anghytundeb ynglŷn ag union fan geni Babbage, ond yn ôl yr ''Oxford Dictionary of National Biography'' mae'n debygol iddo gael ei eni yn 44 Crosby Row,
==Coleg==
Llinell 31:
Bu'n darlithio yn y ''Royal Institution'' mewn [[seryddiaeth]] yn 1815, ac fe'i etholwyd yn gymrawd [[y Gymdeithas Frenhinol]] yn 1816.<ref name="Essinger">{{cite book |author=James Essinger |title=Jacquard's Web |year=2007 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-280578-2 |page=59 and 98}}</ref> Ond siomedig oedd y blynyddoedd a ddilynodd hynny, a methodd a chael swydd fel athro yn 1816.<ref>{{cite book|author1=Raymond Flood|author2=Adrian Rice|author3=Robin Wilson|title=Mathematics in Victorian Britain|url=http://books.google.com/books?id=QmzfJUShGYUC&pg=PA145|accessdate=25 April 2013|date=29 September 2011|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-960139-4|page=145}}</ref> Yn 1819, ymwelodd Babbage a Herschel â [[Paris|Pharis]] a chymdeithas ''Society of Arcueil'', gan gyfarfod mathemategwyr a ffisegwyr blaenllaw'r dydd.<ref>{{cite book|title=George Green: Mathematician and Physicist, 1793–1841: The Background to His Life and Work|url=http://books.google.com/books?id=x2Y2eb9IzwwC&pg=PA255|accessdate=8 May 2013|year=2001|publisher=SIAM|isbn=978-0-89871-463-0|page=255 note 19}}</ref> Y flwyddyn honno, ymgeisiodd am swydd fel athro [[Prifysgol Caeredin]] ond heb lwyddiant.<ref>{{cite book|author=Roger Hahn|title=Pierre Simon Laplace: 1749 – 1827; a Determined Scientist|url=http://books.google.com/books?id=ROu0P-pYQekC&pg=PA295|accessdate=8 May 2013|year=2005|publisher=Harvard University Press|isbn=978-0-674-01892-1|pages=295 note 34}}</ref><ref>{{cite ODNB|id=28545|title=Wallace, William|first=Maria|last=Panteki}}</ref>
Ceisiodd sefydlu cwmni [[yswiriant]], ond heb lwyddiant eto; yn ystod y cyfnod hwn, dibynai'n gyfangwbwl ar daliadau cyson gan ei dad. Gwnaeth ei nyth yn [[Marylebone]], Llundain, a llenwodd hwnnw gyda phlant.<ref>{{cite book|author=James|title=Remarkable Engineers|url=http://books.google.com/books?id=0bwb5bevubwC&pg=PA45|accessdate=26 April 2013|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-139-48625-5|page=45}}</ref> Ond yn 1827, bu farw ei dad ac etifeddodd Babbage ystâd enfawr gwerth £100,000, sy'n gyfwerth a £{{Format price|{{Inflation|UK|100000|1827}}}} heddiw), gan ei wneud yn ddyn ariannog iawn.<ref name="ODNB"/>
Wedi marwolaeth ei wraig, yn yr un flwyddyn (1827) bu farw'i wraig a chymerodd y goes, gan deithio'r [[Eidal]], tra chyflogai nyrsus i warchod ei blant a Herschel i ddatblygu ei syniadau ar y peiriant gwahaniaethu. yn Rhufain, yn Ebrill 1828 clywodd ei fod wedi'i benodi'n Athro ym Mhrifysgol Caergrawnt, ar ei bedwerydd ymgais!<ref>{{cite book|author=Kevin C. Knox|title=From Newton to Hawking: A History of Cambridge University's Lucasian Professors of Mathematics|url=http://books.google.com/books?id=QGX_rAeia4kC&pg=PA242|accessdate=26 April 2013|date=6 November 2003|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-66310-6|pages=242 and 258–72}}</ref>
| |||