Atmosffer: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Sebleouf (sgwrs | cyfraniadau)
B WPCleaner v1.30 - Template with Unicode control characters (Corrigé avec Wicipedia:WikiProject Check Wikipedia)
gwasgedd
Llinell 3:
[[Delwedd:Top of Atmosphere.jpg|200px|thumb|right|Ardal uwch atmosffer y ddaear]]
 
Haen o [[nwy]]on yw'r '''atmosffer''' (hefyd "atmosffêr"; o'r Groeg ατμόςἀτμός - atmos, "vapor" + σφαίρα - sphaira, "[[sffêr]]") sy'n amgylchynu planed neu gorff digon sylweddol i'w gadw drwy atyniad ei ddisgyrchiant.
 
Mae rhai planedau megis y [[Cawr Nwy|Cewri Nwy]], sef pedair planed allanol [[Cysawd yr Haul]], yn ddim byd ond nwy, ac felly fe ellir dweud fod ganddynt atmosffer twfn.
 
== Atmosffer y Ddaear ==
[[Ocsigen]] yw prif nwy atmosffer planed Daear, nwy sy'n hanfodol i [[organebau byw]] resbiradu a'r nwy [[carbon deuocsid]] sy'n cael ei ddefnyddio gan [[planhigion|blanhigion]] yn y broses o [[ffotosynthesis]]. Mae'r atmosffer hefyd yn fath o darian rhag niwed i enynnau [[organebau byw]] gan [[ymbelydredd]] [[uwchfioled]] yr [[haul]].
''Prif erthygl: [[Atmosffer y ddaear]]''<br />
Fel nifer o blanedau eraill, mae gan y Ddaear hithau fantell o nwyon amddifynnol o'i hamgylch sy'n eu hamddiffyn rhag tymheredd eithafol.
 
[[OcsigenNitrogen]] yw prif nwy atmosfferig [[y Ddaear]]. Ceir yn yr atmosffer planedhefyd Daear[[ocsigen]], sef nwy sy'n hanfodol i [[organebau byw]] resbiradu a'r nwy [[carbon deuocsid]] sy'n cael ei ddefnyddio gan [[planhigion|blanhigion]] yn y broses o [[ffotosynthesis]]. Mae'r atmosffer hefyd yn fath o darian rhag niwed i enynnau [[organebau byw]] gan [[ymbelydredd]] [[uwchfioled]] yr [[haul]].
 
Cymerwyd miliynau ar filiynau o flynyddoedd i'w greu gan newidiadau bio-cemegol wrth i [[organebau byw]] farw a dadelfennu.
 
== AtmosfferGwasgedd y Ddaearatmosfferig ==
Gwasgedd atmosfferig yw'r [[grym]] ar roddir yn berpendicwlar ar wyneb gan nwyon a chyfrifir hyn bob yn uned o arwynebedd. Mae'r gwasgedd atomosfferig yn ddibynol ar faint grym ei disgyrchiant a chyfanswm [[màs]] y golofn o nwyon uwch ei phen. Ar y Ddaear, mae'r unedau o wasgedd aer wedi eu safoni a gelwir hwy yn 'uned atmosfferig' (atm), a ddiffinir fel 101,325 [[Pascal (uned)|Pa]] (760&nbsp;[[Torr]] sef 14.696 pwys / modfedd agwâr (psi).
''Prif erthygl: [[Atmosffer y ddaear]]''<br />
Blanced o nwyon amddifynnol o amgylch y Ddaear yw'r atmosffer sy'n ei hamddiffyn rhag tymheredd eithafol a fyddai'n digwydd hebddo.
 
==Cyfeiriadau==
{{eginyn seryddiaeth}}
{{cyfeiriadau}}
 
{{Wiciadur|{{lc:{{PAGENAME}}}}}}