Cynsail barnwrol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Addbot (sgwrs | cyfraniadau)
B Bot: Migrating 9 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q665141 (translate me)
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
[[Delwedd:Supreme-Court-of-UK-001.jpg|bawd|Mi fydd cynsail rhwymedig yn rhwymo bob llys o'i dandano.]]
 
Cynsail Barnwrol yw penderfyniadau barnwyr wrth ddelio ag achos. Gyda'r fath ymahwn o benderfyniad, mae rhaid i farnwyr eraill eu dilyn; daw'r cynsail yn [[gyfraith achos]].
 
==Syniad o Gynsail==
Y wireb Ladin ''stare decisis'' (''stare decisis et non quieta movere'') sydd yn gefnogicefnogi'r rheswm a'r syniad dros gynsail. Yn syml, mae'r wireb yn golygu i sefyll wrth y benderfyniad, ac i beidio â mynd yn ei erbyn.
 
==Rheswm y Gynsail==
Gelwir y rheswm dros gynsail ''ratio decidendi''. Gwireb Ladin arall yw hon, sydd yn golygu yr hyn sydd yn creu'r cynsail.
Ar gyfer y pethau eraill a ddywedir, y term a ddefnyddiwn yw ''obiter dicta''. Ambell waith, mi fydd y barnwr yn creu nodiadau sydd yn esbonio beth gall fod wedi digwydd os oedd ambell ffaith yn yr achos wedi bod yn wahanol.
 
==Hierarchaeth==
Mae cynsail yn dibynnu ar y fath o lys a chafoddgafodd ei chreu. Yn gyffredinol, rhaid i lys is ddilyn cynseiliau llys uwch, ond nid yi'r gwrthwyneb. Os maeyw'r [[Y Goruchaf Lys|Goruchaf Lys]] yn creu cynsail, mi fydd rhaid i bob llys arall ei ddilyn; y Goruchaf Lys yw'r llys mwyaf pwysigbwysicaf. Yn y llysoedd troseddol, os maeyw'r [[Llys y Goron]] yn creu cynsail, mi fydd rhaid i'r [[Llys Ynadon]] ei ddilyn, ond ni fydd rhaid i'r Goruchaf Lys ei ddilyn. Mae hierarchaeth tebyg yn y llysoedd sifil - yn nhrefn o'r mwyaf pwysig i'r lleiaf: Y Goruchaf Lys, Y Llys Apêl, Yr Uchel Lys, y Lys Sirol.
 
==Datganiad Practis==