|
[[File:Frankincense 2005-12-31.jpg|thumb|right|250px|Thus o [[Yemen]] ]]
Resin aromatig sydd yn cael ei ddefnyddio mewn [[arogldarth]] a [[persawr|phersawrau]] yw '''Thus''', sydd hefyd yn cael ei alw yn '''olibanum''', yw resin aromatig sydd yn cael ei ddefnyddio mewn [[arogldarth]] a [[persawr|phersawrau]]. Mae e'n dod o goed o'r genws ''[[Boswellia]]'' mewno fewn y [[teulu (bioleg)|teulu]] [[Burseraceae]], yn enwedig y ''[[Boswellia sacra]]'' ([[synonym (taxonomy)|syncyfystyron:]] ''B. bhaw-dajiana''), B. carterii<sup>33</sup>, ''[[Boswellia frereana|B. frereana]]'', ''[[Boswellia serrata|B. serrata]]'' (''B. thurifera''), anda ''[[Boswellia papyrifera|B. papyrifera]]''.
MaeCeir pedair prif [[rhywogaeth|rywogaeth]] o ''Boswellia'' sydd ynsy'n cynhyrchu thus go iawn. Mae resin o bob un o'r bedair ar gael mewni graddauraddau amrywamrywiol. Mae'r graddau hyn yn dibynnu ar yr amser [[cynhaeaf]]; mae'r resincnwd yn cael ei drefnugynaeafu. Trefnir y resin â llaw yn ôl ansawdd.
==Disgrifiad==
[[File:Boswellia sacra.jpg|thumb|right|250px|Blodau a changhennau o'r coedengoeden ''Boswellia sacra'', ffynhonnell o'r rhan fwyaf o thus.]]
Mae thus yn dod o'r coed trwy dorri'r rhisgl a gadael i'r resin dodddiferu allan a chaledu.
==Hanes==
[[File:Weihrauch.jpg|thumb|right|250px|Llosgi thus ar lo poeth]]
Masnachwyd thus ar Penrhyn[[Arabia|Benrhyn Arabia]] a gogledd [[Affrica]] ers mwy nadros 5000 mlyneddo flynyddoedd.
<ref>[http://deposit.ddb.de/cgi-bin/dokserv?idn=975255932&dok_var=d1&dok_ext=pdf&filename=975255932.pdf Papur ar thus]</ref>
Mae murlun sydd yn dangos bagiau o thus o wlad Punt ar waliau teml y Frenhines Hatshepsut o'r [[Aifft]] a fu farw tua 1458 CC.<ref name="chemeng">{{cite web|url=http://ocean.tamu.edu/Quarterdeck/QD3.1/Elsayed/elsayedhatshepsut.html|title=Queen Hatshepsut's expedition to the Land of Punt: The first oceanographic cruise?|publisher=Dept. of Oceanography, Texas A&M University |accessdate=2010-05-08}}</ref>
Thus oedd un o'r arogldarthau cysegredig (''HaKetoret'') a disgrifwydddisgrifwyd yn y Beibl Hebraeg a [[Talmud]] a defnyddiwydddefnyddiwyd mewn seremoniau [[Ketoret]].<ref name="Klein, Ernest pt.292">Klein, Ernest, ''A Comprehensive [[Etymology|Etymological]] Dictionary of the [[Hebrew Language]] for Readers of English'', The [[University of Haifa]], Carta, JerusalemJeriwsalem, p.292</ref>
Mae thus yr Iddewon, y Grogwyr, a'r Rhufeiniaid, hefyd yn dwyn yr enw Olibanum (o'r Hebraeg חלבנה). MaeCeir cyfeiriadau yn yr [[Hen Destament]] ynhefyd sy'n crybwyll masnachmasnachu thus o [[Sheba]] ([https://www.biblegateway.com/passage/?version=ESV&search=isaiah+60:6 Eseia 60:6] ; [https://www.biblegateway.com/passage/?version=ESV&search=Jeremiah+6:20 Jeremeia 6:20]). Mae sôn am thus mewn Caniad Solomon ([https://www.biblegateway.com/passage/?version=ESV&search=songofsolomon_4:14 Caniad Solomon 4:14]).<ref name="bibler.org">{{cite web |url=http://www.bibler.org/glossary/frankincense.html |title=www.Bibler.org - Dictionary - Frankincense |date=2012-07-21}}</ref>
RoeddMae thus yn gysylltiedig â [[myrrh]] ([https://www.biblegateway.com/passage/?version=ESV&search=songofsolomon_3:6 Caniad Solomon 3:6], [https://www.biblegateway.com/passage/?version=ESV&search=songofsolomon_4:6 4:6]). 'Aur, thus a myrrh' oedd yr anhregion i'r Iesu wedi'i enedigaeth, yn ôl y Beibl.([https://www.biblegateway.com/passage/?version=ESV&search=matthew_2:11 Mathew 2:11]).
Aur, thus a myrrh oedd yr anhregion i'r Iesu yn ifanc.([https://www.biblegateway.com/passage/?version=ESV&search=matthew_2:11 Mathew 2:11]).
==Cyfeiriadau==
| 