[[Delwedd:Wind-blown tree Ka Lae Hawaii.jpg|thumb|200px|right|Effaith gwynt ar dyfiant coeden]]
YnNwyon nhermauyn syml,symud drwy'r [[atmosffer]] ydy '''gwynt''', ywa masauhynny aerar sy'nraddfa symud trwy'r [[atmosffer]]anferthol. Mae meteorolegwyr yn diffinio gwynt fel aer sy'n symud yn llorweddol a gelwir symudiad aer fertigol yn [[cerrynt|gerrynt]]. Ceir hefyd wynt solar, sef symudiad gronynnau wedi'u gwefru sy'n dod allan o haul. Gellir astudio yr hyn sy'n achosi gwyntoedd yn ogystal a mesur eu cyfeiriad, eu cryfder ayb. Gelwir chwa fechan o wynt yn 'awel' a gall gwyntoedd uchel mewn [[trowynt|trowyntoedd]] godi i hyd at 200 [[mya]] sy'n ddigon i ddifa adeiladau cyfan.
Mae gwyntoedd y byd wedi cael effaith ar ddatblygiad [[bod dynol|dyn]] a'i symudiad, a'i ymlediad dros wyneb y Ddaear. Mae gallu dyn i deithio ers [[mileniwm|milenia]] wedi dibynnu ar y gwynt i lenwi hwyliau [[Llong hwylio|cychod a llongau hwylio]] gan ei yrru i ynysoedd a [[cyfandir|chyfandiroedd]] newydd. Yn y ddau gan mlynedd diwethaf, harnesodd y [[gwyddonydd]] y gwynt gan ei ddefnyddio fel ffynhonnell [[trydan]] a phwer i wneud gwaith mecanyddol.
== Achos gwynt ==
Achosir gwynt gan wahanol wasgeddau aer ynmewn ardaloedd gwahanol. Achosir yr anghydbwysedd yng ngwasgeddauhyn gan amrywiad yng nghryfder pelydredd yr'r haul dros wahanol ardaloedd oherwydd ffactorau megisfel gorchudd cwmwl, [[hinsawdd|lleithder aer]], [[hinsawdd|agwedd]] a [[hinsawdd|lledred]]. Y ddau brif achos o gylchdro atmosfferig ar raddfa fawr ydyw'r gwahaniaeth enfawr yn nhymeredd [[y cyhydedd]] a'r [[pegwn|pegynnau]] ynghyd â chylchdroi'r planed (yr effaith Coriolis). Caiff gwyntoedd lleol ar yr arfordir ddiffinio'r gwynt lleol, a gall ffurfwedd mynyddoedd a dyffrynoedd hefyd ddifinio'r patrwm lleol.
