Gerallt Gymro: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B →‎Gweler hefyd: 4 gweithred, replaced: {{Authority control}} → {{Rheoli awdurdod}} using AWB
ehangu
Llinell 6:
[[Delwedd:Manorbier Castle 3.jpg|250px|bawd|Castell Maenorbŷr, lle ganwyd Gerallt Gymro]]
 
Roedd Gerallt yn ysgolhaig mawr hyddysg yn yr iaith [[Lladin|Ladin]]. Fe'i ganwyd yn [[1146]] yng nghastell [[Maenor Bŷr]], [[Sir Benfro]] yn fab i [[Angharad ferch Nest|Angharad]], merch [[Nest merch Rhys ap Tewdwr|Nest]] (fl.[[1100]]-[[1120]]), merch [[Rhys ap Tewdwr]]) a [[William de Barri]], arglwydd [[Normaniaid|Normanaidd]] [[Ynys y Barri]].
 
Rhwng c.1162-74 bu'n fyfyriwr ym Mharis.
Treuliodd gyfnod fel archddiacon [[Brycheiniog]] yn [[Eglwys gadeiriol Aberhonddu|Aberhonddu]]. Roedd ei ewythr Dafydd, yn esgob [[Tyddewi]], a phan fu farw yn [[1176]] dewisodd y [[Cymry]] Gerallt i'w olynu, ond gwrthododd Archesgob [[Caergaint]] ei dderbyn gan benodi Sais yn ei le. Dyna un rheswm pam yr oedd Gerallt yn gobeithio y byddai'r Cymry yn gallu herio awdurdod Caergaint.
 
Treuliodd gyfnod fel archddiacon [[Brycheiniog]] yn [[Eglwys gadeiriol Aberhonddu|Aberhonddu]]. Roedd ei ewythr Dafydd (neu 'David FitzGerald'), yn esgob [[Tyddewi]], a phan fu farw yn [[1176]] dewisodd y [[Cymry]] Gerallt i'w olynu, ond gwrthododd Archesgob [[Caergaint]] ei dderbyn gan benodi Sais yn ei le. Dyna un rheswm pam yr oedd Gerallt yn gobeithio y byddai'r Cymry yn gallu herio awdurdod Caergaint. Erbyn 1176/7-79 roedd yn ôl ym Mharis, yn astudio'r gyfraith a diwinyddiaeth.
 
Oddeutu 1184 fe'i penodwyd yn glerc yn llys [[Harri II, brenin Lloegr|Harri II]].<ref>[https://llyfrgell.porth.ac.uk/media/be-ddywedodd-gerallt-gymro-am-ei-gyfoeswyr llyfrgell.porth.ac.uk;] adalwyd 13 Ionawr 2016</ref> Yn 1185 hwyliodd i'r [[Iwerddon]] yng ngosgordd y Tywysog John, mab Harri II. Ffrwyth y daith oedd dau lyfr ''Topographia Hibernie'' (''Hanes Lleoedd Iwerddon'') (1188) a '' Expurgnatto Hibernica'' (''Hanes Goresgyniad Iwerddon'') (1189).
 
==Y Daith Trwy Gymru==
Llinell 16 ⟶ 20:
 
Ar y daith roedd tua thair mil o wŷr wedi addo ymuno yn y Groesgad, ond yn y diwedd ychydig iawn a aeth.
 
==Symud a theithiau eraill==
Yn 1194 bu iddo adael llys Angevin a bu'n astudio yn [[Henffordd]]; erbyn 1196 symudodd i Lincoln. Yn 1198 cafodd ei enwebu'n esgob Tyddewi. Rhwng 1199-1203 bu ar dair taith i lys y Pab Innocent III yn Rhufain er mwyn ennill cadarnhad y Pab i'w etholiad yn esgob Tyddewi, a chodi statws eglwys Tyddewi fel archesgobaeth i Gymru, yn annibynnol o Gaergaint. Ond dyfarnodd y Pab yn erbyn Gerallt yn y ddau achos. Yn 1206 bu ar bererindod arall i Rufain ac erbyn 1207 gwyddom iddo ymddeol i Lincoln.
 
==Ysgolheictod==