Tomato: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
man gywiriadau using AWB
ehangu
Llinell 8:
| ordo_heb_reng = [[Asterid]]au
| ordo = [[Solanales]]
| familia = [[Solanaceae]]<ref name="renatovicario">{{cite web | url=http://renatovicario.com/pdf/tomato.pdf | title=Slow Food® Upstate | publisher=Renato Vicario | accessdate=1 January 2014}}</ref>
| familia = [[Solanaceae]]
| genus = ''[[Solanum]]''
| species = '''''S. lycopersicum'''''
Llinell 16:
}}
 
[[Llysieuyn]] syddcyffredin ynsy'n perthyn i deulu'r [[codwarth]] (Lladin: ''[[Solanaceae]]''; Saesneg: ''nightshades''<ref>[http://www.llennatur.com/Drupal7/llennatur/?q=node/96 www.llennatur.com;] adalwyd 7 Chwefror 2016</ref><ref name="renatovicario" />) sy'n dod o [[De America|Dde America]] yn wreiddiol yw '''tomato'''. Mae ei [[ffrwyth]]au sydd fel arfercoch yn goch yn bwytadwyfwytadwy ac ar gael ledled y byd heddiw. Mae'n cael ei gynnwys mewn amrywiaeth eang o fwyd a diod gan gynnig saws, [[pitsa]]s neu'n amrwd mewn [[salad]]. Mae'n frodorol o [[De America|Ganol a Dde America]], a cheir tystiolaeth i'r tomato gael ei ddefnyddio fel bwyd am y tro cyntaf yn [[Mecsico]].
 
Ceir sawl math o domato, ac mewn gwledydd tymheredd cŵl, fe'i tyfir yn y [[tŷ gwydr]]. Yn gyffredin, gall dyfu i uchder o {{convert|1|-|3|m|ft|0|sp=us}} gyda bonyn gwan; oherwydd hyn, ar adegau, mae'r planhigyn yn 'cropian' ar y ddaear, yn aml dros blanhigion eraill. Mae'n blanhigyn lluosflwydd, parhaol yn ei ardaloedd brodorol, ondmewn gwledydd oerach gall fod yn flodyn unflwydd. Ar gyfartaledd mae ei ffrwyth yn pwyso oddeutu {{convert|100|g|oz|0|sp=us}}.<ref name="rijkzwaan">{{cite web|title=Tomaat september 2010, RZ Seeds & Services |url=http://www.rijkzwaan.nl/wps/wcm/connect/76e25a80440b8370aa7dffd79ded817c/PDF+S%26S+Tomaat+sept+2010.pdf?MOD=AJPERES|quote=Het gemiddeld vruchtgewicht ligt tussen de 102 en 105 gram en de kwaliteit is goed.}} 2010 rijkzwaan.nl</ref><ref name="enzazaden">{{cite web|title=Enza Zaden – Teeltnieuws|url=http://www.enzazaden.nl/GrowerServices/news/?page=12|quote=Het gemiddelde vruchtgewicht van Ingar ligt tussen 100–110 gram.}} 6 Awst 2009 enzazaden.nl</ref>
 
==Geirdarddiad==
Tarddiad y gair yw ''tomatl'', un o eiriau'r iaith ''Nahuatl'', sef un o ieithoedd yr [[Asteciaid]]. Fe'i benthyciwyd i'r [[Sbaeneg]], ac yn ei dro, i'r Saesneg, ac oddi yno i'r [[Cymraeg|Gymraeg]]. Ymddangosodd mewn print yn gyntaf yn 1595.<ref name="Home cooking">{{cite web|url=http://homecooking.about.com/od/foodhistory/a/tomatohistory.htm |title=Tomato History - The history of tomatoes as food – |publisher=Home cooking |date= |accessdate=2013-08-07}}</ref>
 
Ystyr yr enw gwyddonol amdano, ''lycopersicum'', yw 'eirinen flewog y bleiddiaid'.
 
Defnyddir ffrwyth coch y tomato gan gogyddion fel llysieuyn, fel arfer, ee mewn saws gyda chig. O ran [[botaneg]] a gwyddoniaeth y planhigyn, fodd bynnag, oherwydd fod ynddo [[had]]au, ffrwyth ydyw, sy'n debycach i'r banana a'r afal nag ydyw i foronen neu feipen.
 
==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
 
{{eginyn planhigyn}}