Arwydd neu rybudd pendant o [[afiechyd]] [[niwroleg]]ol yw '''Microcephalymicrocephaly''', ond oherwydd nad yw gwyddoniaeth hyd yma'n ei ddeall yn iawn, nid oes un diffiniad absoliwt o'r afiechyd, hyd yma (2016). Mae ''microcephaly'' fel arfer yn cyfeirio at benglog llai na'r cyffredin.<ref>{{cite journal |last=Leviton |first=A. |last2=Holmes |first2=L. B. |last3=Allred |first3=E. N. |last4=Vargas |first4=J. |title=Methodologic issues in epidemiologic studies of congenital microcephaly |journal=[[Early Human Development|Early Hum Dev]] |year=2002 |volume=69 |issue=1 |pages=91–105 |doi=10.1016/S0378-3782(02)00065-8 }}</ref><ref>{{cite journal |last=Opitz |first=J. M. |last2=Holt |first2=M. C. |title=Microcephaly: general considerations and aids to nosology |journal=[[Journal of Craniofacial Genetics and Developmental Biology|J Craniofac Genet Dev Biol]] |year=1990 |volume=10 |issue=2 |pages=75–204 |doi= |pmid=2211965 }}</ref>
Gall fod yn gynhwynol (hyh.y wedi ei greuamlygu cyn yr enedigaeth) neu fe all ddatblygu wedi'r enedigaeth. Mae'n bosibl fod penglog llai na'r cyffredin yn digwydd gan nad yw'r y[[ymennydd]] wedi datblygu i'w llawnlawn dwf, neu o syndrom a gysylltir gyda [[Cromosom|chromosomau]] abnormal. Mae bosibl mai [[mwtad]] ''homozygous'' o fewn un o'r [[genyn]]nau ''microcephalin'' sy'n achosi microcephaly.
Wedi i'r [[Unol Daleithiau America]] ffrwydrffrwydro bomiau atomig ''"Little Boy"'' ar [[Hiroshima]] a ''"Fat Man"'' ar [[Nagasaki]], esgorodd nifer o ferched ar blant a oedd yn dioddef o microcephaly.<ref>{{cite web|url=http://www.pcf.city.hiroshima.jp/kids/KPSH_E/hiroshima_e/sadako_e/subcontents_e/13kousyougai_1_e.html#|title=Aftereffects|publisher=}}</ref> Microcephaly yw'r unig 'afiechyd' genynnol a ganfyddwyd ym mhlant Hiroshima a Nagasaki.<ref name="books.google.ie">{{cite web|url=http://books.google.ie/books?id=DykKlVU0V-oC&pg=PA21&lpg=PA21&dq=microcephaly+hiroshima&source=bl&ots=eqT78xHiCX&sig=9bckWb7x6IsnUC6lhvsa_QTfZ04&hl=en&ei=OGtqTsG9NYTX8gOL3cwk&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CCoQ6AEwAg#v=onepage&q=microcephaly%20hiroshima&f=false|title=Teratology in the Twentieth Century Plus Ten|publisher=}}</ref><ref name="books.google.ie"/> Yn Ionawr 2016 credid bod cysylltiad rhwng y [[firws Zika]] (a achosodd [[Epidemig y feirws Zika|Epidemig 2015-2016]] a phlant a anwyd gyda Microcephalymicrocephaly. CariwydCludir y firwsfeirws i ferched beichiog gan y [[mosgito]] [[Aedes aegypti]] ac eraill a thrwy [[cyfathrach rywiol|ryw]].<ref>{{cite web |title=Zika virus - Brazil: confirmed Archive Number: 20150519.3370768 |website=Pro-MED-mail |url=http://www.promedmail.org/direct.php?id=3370768 |publisher=International Society for Infectious Diseases}}</ref><ref>{{cite web| url=http://www.cdc.gov/media/releases/2016/s0315-zika-virus-travel.html| title=CDC issues interim travel guidance related to Zika virus for 14 Countries and Territories in Central and South America and the Caribbean| publisher=[[Centers for Disease Control and Prevention]]| date=2016-01-15| accessdate=2016-01-17}}</ref><ref>{{cite web| url=http://arstechnica.co.uk/science/2016/01/cdc-issues-travel-advisory-for-14-countries-with-alarming-viral-outbreaks/|title=CDC issues travel advisory for 14 countries with alarming viral outbreaks]|author=Beth Mole|publisher=[[Condé Nast]]|work=[[Ars Technica]]|date=2016-01-17|accessdate=2016-01-17}}</ref>
==Symtomau==
[[File:Microcephaly-comparison-500px.jpg|thumb|Babi gyda Microcephaly (chwith) o'i gymharu gyda babi gyda phenglog normal ar y dde.]]
Mae'r plentyn newyddanedig sydd â Microcephalymicrocephaly arno yn amlwg yn wahanol, o ran siap ei ben. ynYn sgil hyn mae diffygion deallusol yn gyffredin. Effeithir symudiadau hefyd, ymhen hir a hwyr. Er gwaetha cyfyngiad ynym maint siap y pen, mae'r wyneb yn parhau i fyfudyfu'n normal, heb lawer o [[talcen|dalcen]]. Yn ystod [[glasoed]], mae'rgymharebcymhareb pen/taldra'r corff yn cael ei amlyguhamlygu h.y. mae'n fwyfwy amlwg fod y pen yn llai nag arfer; gall ymdebygu i [[corrach|gorrach]]. Yn aml, mae llafaredd yn datblygu'n hwyrach nag arfer.
==Geirdarddiad==
Daw'r gair o'r [[Lladin|Lladin Newydd]] ''microcephalia'', sydd a'i wreiddiau yn yr [[Groeg (iaith)|Hen Roeg]] μικρός ''mikrós'' "bach" a κεφαλή ''kephalé'' "pen"<ref>{{cite web|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/microcephaly|title=Microcephaly - Definition of Microcephaly by Merriam-Webster|publisher=}}</ref>). Ystyr llythrennol "Microencephalymicroencephaly" felly yw "pen bach".<ref name="WeaverBrandt1999">{{cite book|author1=David D. Weaver|author2=Ira K. Brandt|title=Catalog of prenatally diagnosed conditions|url=http://books.google.com/books?id=m2Mx9KyY-igC&pg=PA104|accessdate=25 March 2012|year=1999|publisher=JHU Press|isbn=978-0-8018-6044-7|page=104}}</ref>
