Mari I, brenhines Lloegr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
cywiro |
ehangu mymryn |
||
Llinell 1:
[[Delwedd:Maria Tudor1.jpg|bawd| Y Frenhines Mari Tudur]]
Bu '''Mari I''' (neu '''Mari Tudur''') ([[18 Chwefror]] [[1516]] - [[17 Tachwedd]] [[1558]]) yn Frenhines [[Lloegr]] ac [[Iwerddon]] o [[19 Gorffennaf]] [[1553]] hyd at ei marwolaeth ym [[1558]].<ref>Weir,
Ei hanner brawd, Edward VI, [[Edward VI, brenin Lloegr|Edward VI]] (mab Henry VIII a [[Jane Seymore]]) olynydd Harri, a hynny yn 1647. Pan y deallodd na fyddai'n byw yn hir, oherwydd afiechyd, ceisiodd sicrhau na fyddai Mari yn ei olynu ar yr orsedd; gwnaeth hyn oherwydd fod ganddynt grefydd gwahanol, ac felly, gor-gyfnither, yr arglwyddes [[Jane Grey]] a orseddwyd. Casglodd Mari fyddin yn [[Dwyrain Anglia|Nwyrain Anglia]] a llwyddodd i ddiorseddu Jane Grey, a thorrwyd ei phen. Yn 1553 coronwyd Mari'n frenhines.
Ar ôl ennill y goron yn [[1553]] ar farwolaeth ei brawd hŷn, [[Edward VI, brenin Lloegr|Edward VI]], penderfynodd Mari ailsefydlu [[Catholigiaeth|Catholigiaeth Rufeinig]] yng Nghymru, Lloegr ac Iwerddon. Yn sgil ei phenderfyniad, gorfodwyd i lawer o Brotestaniaid encilio i'r Cyfandir, gan gynnwys nifer o Gymry blaenllaw megis yr esgob [[Richard Davies]] (1501 – 7 Tachwedd 1581). Llosgwyd bron tri chant o ferthyron Protestannaidd yn ystod ei theyrnasiad, gan gynnwys tri yng Nghymru: [[Rawlins White]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]], [[Robert Ferrar]] yng [[Caerfyrddin|Nghaerfyrddin]] a [[William Nichol]] yn [[Hwlffordd]].▼
▲Ar ôl ennill y goron yn
Priododd Mari [[Felipe II, brenin Sbaen]], ar y [[25 Gorffennaf]] [[1554]] ond roedd yn briodas amhoblogaidd iawn yn Lloegr.▼
▲Priododd Mari [[Felipe II, brenin Sbaen]], ar y [[25 Gorffennaf]] [[1554]] ond roedd yn briodas amhoblogaidd iawn yn Lloegr. Pan ddaeth e'n frenin Sbaen yn 1556 gwnaed hi'n frenhines gydweddog Habsburg Sbaen.
Ar ôl marwolaeth sydyn Mari ym [[1558]], ailgyflwynodd ei hanner chwaer [[Elisabeth I, brenhines Lloegr|Elisabeth]] y grefydd Brotestannaidd yng Nghymru, Lloegr ac Iwerddon.
==
{{cyfeiriadau}}
{{dechrau-bocs}}
| |||