Afon Menai: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Sianel dŵr hallt neu [[Culfor|gulfor]] yng ngogledd-orllewin [[Cymru]] rhwng [[Ynys Môn]] ac [[Arfon]] ([[Gwynedd]]) ar y tir mawr yw '''Afon Menai'''. Ei hyd yw tua 14 milltir. Mae lled y Fenai yn amrywio o lai na chwarter milltir ger [[Porthaethwy]], lle mae [[Pont Y Borth]] yn ei chroesi, a ger [[Llanfairpwll]] lle mae [[Pont Britannia]] yn ei chroesi, i tua 3 milltir a hanner yn ei phen gorllewinol. Yn y gorllewin ceir nifer o lagwnau bychain, [[Bae Foryd]] ar y tir mawr a Thraeth Melynog ar dir Môn. I'r gogledd-ddwyrain o'r pontydd mae'r Fenai yn ymledu dros [[Traeth Lafan|Draeth Lafan]] rhwng [[Penmon]] ac [[Ynys Seiriol]] yn y gogledd a [[Penmaenmawr]] yn y de ac yn mynd yn rhan o [[Bae Conwy|Fae Conwy]]. Mae'r [[llanw]] yn rhedeg yn gyflym trwyddi weithiau ac yn gallu bod yn beryglus, yn arbennig yng nghyffiniau trobwll [[Pwll Ceris]].

 

 

==Hanes==

Yng nghwrs [[hanes Cymru]] gwelid sawl brwydr ar y Fenai neu ar ei glannau, o gyfnod y [[Rhufeiniaid]] pan wynebwyd [[Lleng Rufeinig|lleng]] [[Suetonius Paulinus]] gan [[derwydd]]on a gwragedd Môn i [[Oes y Tywysogion]]. Un o fwriadau'r [[Saeson]] wrth godi [[castell Biwmaris]] a [[Castell Caernarfon|chastell Caernarfon]] oedd gwarchod y fynedfa i'r Fenai o'r ddau ben.