Telesgop: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
svg
iaith ac ehangu
Llinell 1:
[[Delwedd:100inchHooker.jpg|bawd|240px|Telesgop adlewyrchiadol 100-modfedd (2.54 m) Hooker yn Arsyllfa Mount Wilson, ger Los Angeles, UDA.]]
[[Delwedd:Telescope.jpg|thumb|right|160px|Telesgop 'optig' 50 cm[[Delwedd:Kepler EQ.svg|thumb|left|150px|]]]]
[[Delwedd:ApoRefTelescope.pngjpg|thumb|leftright|200px240px|Telesgop 'optig' 50 cm[[Delwedd:Kepler EQ.svg|thumb|left|150px|]]]]
Ysbiednddrych oedd yr hen enw Cymraeg (neu'r 'sbenglas'), offerynOfferyn "i weld pell yn agos" fel y dywedodd [[Ellis Wyn]] yng [[Gweledigaethau'r Bardd Cwsg|Ngweledigaethau'r Bardd Cwsg]] yw'r '''telescop'''; ('''Ysbiednddrych''' oedd yr hen enw Cymraeg (neu weithiau 'sbenglas') hynny yw offeryn technegol i berson edrych ar bethau pell er mwyn eu gweld yn well. Bathwyd yMae'n termcymryd Groegi hwn gan yfewn [[mathemategymbelydredd electromagnetig]]ydd e.e. [[Giovanni Demisianigolau]] igweladwy. unMae gwahanol fathau o beiriannaudelescopau [[Galileo]];ar ystyrgael sy'telen caniatau' yn yr [[Groegseryddiaeth|seryddwr]] ydyi 'pellweld', acamywiaeth ystyreang o'skopein'r ydy[[spectrwm 'edrych'electromagnetig]].
 
Yn yr [[Iseldiroedd]] yn y 17eg ganrif y crewyd y telescop cyntaf, mae'n debyg; y dyfeisiad allweddol cyn hynny oedd y dulliau diweddaraf o greu'r [[lens]] [[gwydr]] a [[drych]]au ac o fewn degawd, crewyd y telesgop adlewyrchol cyntaf.<ref>[http://galileo.rice.edu/sci/instruments/telescope.html galileo.rice.edu ''The Galileo Project > Science > The Telescope'' by Al Van Helden: "The Hague discussed the patent applications first of Hans Lipperhey of Middelburg, and then of Jacob Metius of Alkmaar... another citizen of Middelburg, Sacharias Janssen had a telescope at about the same time but was at the Frankfurt Fair where he tried to sell it"]</ref>
Mae gwahanol fathau o delescopau ar gael sy'n caniatau'r [[seryddiaeth|seryddwr]] i 'weld' amywiaeth eang o'r [[spectrwm electromagnetig]].
 
==Geirdarddiad==
Bathwyd y term [[Groeg (iaith)|Groeg]] ''teleskopos'' ('''τηλεσκόπος'''), gan y [[mathemateg]]ydd [[Giovanni Demisiani]] yn 1611 i ddisgrifio un o beiriannau [[Galileo]]; ystyr 'tele' (''τῆλε'') ydy 'pell', ac ystyr 'skopein' (''σκοπεῖν'')ydy 'edrych'. Cafodd yr offeryn a ddisgrifiwyd ganddo ei arddangos mewn gwledd yn yr ''Accademia dei Lincei''.<ref>[https://archive.org/stream/galileohislifean011377mbp/galileohislifean011377mbp_djvu.txt archive.org "Galileo His Life And Work" BY James La Rosa "''Galileo usually called the telescope occhicde or cannocchiale; and now he calls the microscope occhialino. The name telescope was first suggested by Demisiani in 1612''"]</ref><ref>[[#Reference-Sobel-2000|Sobel (2000, t.43)]], [[#Reference-Drake-1978|Drake (1978, t.196)]]</ref><ref>Rosen, Edward, ''The Naming of the Telescope'' (1947)</ref> Yn ''Negeswyr y Sêr'', bathwyd y "perspicillum" gan Galileo, yn ofer.
 
Yn yr [[Iseldiroedd]] yn y 17eg ganrif y crewyd y telescop cyntaf, mae'n debyg.
 
===Gwahanol Fathau===
Llinell 13 ⟶ 15:
* Telsgop [[Pelydr-x]] a [[Pelydr-gamma|Phelydr-gama]]
 
<gallery>
{{Commons|Telescope}}
ApoRef.png|Telesgop 'optig' apochromatic
Yongastro.jpg|Telesgop adlewyrchiadol
Hubble 01.jpg|Telesgop Hubble
 
</gallery>
{{eginyn seryddiaeth}}
 
{{Commons|Telescope}}
[[Categori:Gwyddoniaeth]]
 
[[Categori:Gwyddoniaeth]]
[[ml:ദൂരദര്‍ശിനി]]