Coffi: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
John Jones (sgwrs | cyfraniadau)
manion
tacluso a Blwch tacson using AWB
Llinell 1:
[[Delwedd:Roasted coffee beans.jpg|bawd|de|350px|Ffa coffi wedi eu rhostio.]]
 
Diod poblogaidd a wneir drwy ferwi ffa'r planhigyn 'coffea' yw '''coffi''' (hen air Cymraeg: '''crasddadrwydd'''<ref>[http://www.geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?crasddadrwydd Geiriadur Prifysgol Cymru (GPC)]</ref>); fel arfer mae'r ffa wedi'u rhostio a'u malu'n fân cyn eu gwerthu i'r cwsmer. Tyfir y planhigyn mewn dros 70 o wledydd, gan gynnwys [[America]], de-ddwyrain [[Asia]], [[India]] ac [[Affrica]]. Ceir dau brif fath o goffi: ''arabica'' a ''robusta''.
 
== Tarddiad y gair "coffi" ==
Llinell 54:
 
=== Rhostio'r ffa ===
Cyn rhostio mae ffa coffi yn wyrdd. Fel hyn y cânt eu hallforio neu eu mewnforio. Mae'r coffi gwyrdd yn cael ei rostio wrth eu cynhesu'n raddol hyd at 220&nbsp;°C. Wrth golli dŵr fe fydd y ffäen yn chwyddo. Rhaid oeri'r ffa yn syth, neu fe losgant.
 
== Amrywiaethau o goffi ==
Llinell 63:
Mae coffi enydus yn gyfleus iawn ac er bod y blas ddim cystal, mae'n boblogaidd iawn ym Mhrydain. Nid oes cymaint o [[caffein|gaffein]] ynddo. Heddiw mae coffi enydus wedi ei [[sychrewi]], hynny yw, [[dihydradu]] wrth ei rewi mewn [[gwactod]].
=== Coffi wedi ei ddigaffeineiddio ===
Mae rhai sydd am osgoi [[caffein]] yn yfed coffi wedi ei ddigaffeineiddio. Gellir trin y ffa coffi gwyrddion gyda [[Toddydd|thoddydd]] [[hydrocarbon]] wedi ei glorineiddio. Yn diweddarach fe ddefnyddir [[carbon deuocsid]] o dan wasgedd mawr. Mae'r dull hwn ddim yn gadael blas toddydd ar y coffi. Gan fod y broses o ddigaffeineiddio yn gwanhau blas y coffi, fe ddefnyddir '''robusta''' fel arfer oherwydd bod blas cryfach arno.
 
Nid yw coffi wedi ei ddigaffeineiddio ddim yn well i'r galon gan ei fod yn cael ei wneud gyda ffa '''robusta''' sy'n cynnwys llawer mwy o [[Colesterol|golesterol]]. Nid yw coffi wedi ei ddigaffeineiddio yn hollol rhydd o gaffein ychwaith.
Llinell 187:
* [[Tŷ coffi]]
* [[Geirfa coffi]]
 
 
{{Wiciadur|{{lc:{{PAGENAME}}}}}}