Australopithecus: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Newydd
 
tacluso a Blwch tacson, replaced: {{Taxobox → {{Blwch tacson using AWB
Llinell 1:
{{Italic title}}
{{Blwch tacson
{{Taxobox
| name = ''Australopithecus''
| fossil_range = {{Fossil range|4|2}}<small>[[Pliosen|Pliosen hwyr]]–[[Pliosen|Pliosen cynnar]]</small>
Llinell 19:
|taxon=Animalia
}}
[[Genws]] o [[hominids|hominidau]] a esblygodd yn nwyrain [[Affrica]] tua 4 miliwn o flynyddoedd yn ôl yw '''''Australopithecus''''' ac a ddaeth i ben tua 2 filiwn o flynyddoedd yn ôl. Yn ystod y cyfnod hwnnw o ddwy filiwn o flynyddoedd, ymddangosodd sawl [[rhywogaeth]] gan gynnwys: ''[[Australopithecus afarensis]], [[Australopithecus africanus|A. africanus]], [[A. anamensis]], [[A. bahrelghazali]], [[Australopithecus deyiremeda|A. deyiremeda]]'' (argymhelliad yn unig), ''[[A. garhi]]'', ac ''[[A. sediba]]''..
 
Ystyr y gair, a fathwyd yn 1925 gan yr [[anthropoleg]]ydd Raymond A. Dart yw "Epa Deheuol" ([[Lladin]]: ''australis'' - Deheuol; [[Iaith Roeg|Groeg]]: πίθηκος ''pithekos'' - Epa).
 
Chwaraeodd rhywogaethau o ''Australopithecus'' le pwysig yn [[esblygiad]] [[bod dynol|bodau dynol]]; yn wir, o'r ''Australopithecus'' y datblygodd y genws ''[[Homo]]'', oddeutu 3 miliwn o flynyddoedd yn ôl. Rhain oedd yr hominidau cyntaf lle gwelir ynddynt y [[gennyn]] hwnnw sy'n galluogi niwronau hir a chryf i dyfu o fewn yr [[ymennydd]], sef yr ''[[SRGAP2]]''.<ref name=Reardon2012>Reardon, Sara (2012), "The Humanity Switch", ''New Scientist'' (AU/NZ), 12 May 2012 No. 2864, tt. 10–11. ISSN 1032-1233</ref> Felly, trodd yr ''australopith'' yn ''Homo'' (e.e. ''[[Homo habilis]]'') tua dwy filiwn o flynyddoedd yn ôl ac yna'n bobl modern (''[[Homo sapiens sapiens|H. sapiens sapiens]]'').<ref name=Toth2005>Toth, Nicholas and Schick, Kathy (2005). "African Origins" in ''The Human Past: World Prehistory and the Development of Human Societies'' (Golygydd: Chris Scarre). Llundain: Thames and Hudson. Tud. 60. ISBN 0-500-28531-4</ref>
Llinell 31:
Lucy blackbg.jpg|"Lucy", un o sgerbydau enwoca'r byd; ''A. afarensis''
</gallery>
 
 
 
==Gweler hefyd==
Llinell 42 ⟶ 40:
[[Categori:Hominini]]
[[Categori:Australopithecus| ]]
[[CategoryCategori:Pliosen]]