Resbiradaeth cellog: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
KLBot2 (sgwrs | cyfraniadau) |
|||
Llinell 1:
{{
Term mewn [[bioleg]] ydy '''resbiradaeth cellog''' (neu'n syml: '''anadlu o fewn celloedd''') sy'n disgrifio'r prosesau oddi fewn i [[cell (planhigyn|gelloedd]] [[planhigyn]] ble mae [[carbon deuocsid]] yn cael ei dynnu i mewn i'w celloedd ac [[ocsigen]] yn cael ei waredu fel gwastraff. Mae'r broses yma oddi fewn yr [[organeb]] (yn y dail, fel arfer) yn trosi (neu newid) ynni biocemegol o faeth (''nutrients'') i ''[[adenosine triphosphate]]'' (ATP).<ref>{{cite web|last=Bailey|first=Regina|title=Cellular Respiration|url=http://biology.about.com/od/cellularprocesses/a/cellrespiration.htm}}</ref> Gelwir yr adweithiau hyn yn [[adweithiau catabolig]] a'u heffaith yw torri i lawr y moleciwlau mawr yn foleciwlau llai gan ryddhau ynni yn y broses.
Mae resbiradu cellog, felly, yn un o'r prif ddulliau mae'r gell yn cael ei ynni i wneud ei waith.
Ymlith y prif faethau sy'n cael ei ddefnyddio gan [[anifail|anifeiliaid]] a phlanhigion y mae: [[siwgwr]] ac [[asid amino]]. Mae'r ynni sy'n cael ei storio o fewn yr ATP yna'n cael ei ddefnyddio i yrru'r prosesau sydd angen ynni:[[biosynthesis]], symudiad y celloedd neu yrru moleciwlau o un gell i'r llall drwy'r [[pilen|bilen]] (''membrane'').
| |||