Y Graig Arw: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B Symudwyd y dudalen Y Graig Arw (Cwm Tawe) i Y Graig Arw gan Anatiomaros dros y ddolen ailgyfeirio: dim angen gwahaniaethu - nunlle arall o'r un enw?
tacluso a Gwybodlenni gwleidyddiaeth (gogwydd) using AWB
Llinell 1:
Hen enw ar ardal Pant-teg rhwng [[Godre'r-graig]] ac [[Ystalyfera]] yng [[Cwm Tawe|Nghwm Tawe]] yw'r '''Graig Arw''', rhyw 12 [[milltir]] i'r gogledd-ddwyrain o [[Abertawe]]. Mae'n un o lecynnau hynaf y cylch. Cynhaliwyd Ysgolion [[Griffith Jones]], Llanddowror yma rhwng 1739 ac 1759, ac yma y codwyd adeilad cyhoeddus cyntaf y cyffiniau, a'r capel cyntaf, Capel Pant-teg, yn 1821. Nododd William Hopkin yn ei Feibl, ''May the 14th, 1821, opened the New Meeting House in Craigarw, named Pantteg. William Hopkin, Pantteg, his hand''.
 
Saif y Graig Arw ar lethrau Mynydd Allt-y-grug (1113 troedfedd), ar ochr orllewinol y cwm, cyferbyn â Mynydd Y Darren Wyddon (1156 troedfedd) ar yr ochr ddwyreiniol. Dywedir fod [[Cwm Tawe]] yn gul iawn (tua 360 [[metr]] yn unig o led) yn ardal [['''Y Graig Arw]]''' gan fod [[tywodfaen]] y mynyddoedd yn anodd ei erydu. Ceir cofnodion am ffermydd ar lethrau [[Mynydd Allt-y-grug]] ers y 15fed ganrif; ffermydd megis Clun-gwyn, Tir-bach, Allt-y-grug, Tŷ Gwyn, Tŷ Gwyn Bach, Gilfach Goch, Gilfach yr Haidd, Pant-y-gwynyd, Penlan-fach, Tir Garw, Coed-cae-mawr a Charreg Pentwyn. Clun-gwyn yw'r hynaf a nodir yng nghofnodion Ystâd Gough, yn 1516. Yn y gorffennol, roedd y cylch yn enwog am [[Llysenwau Ystalyfera|lysenwau]] lliwgar y trigolion.
 
Yn ystod yr ugeinfed ganrif, o ganlyniad i'r gweithfeydd glo, dioddefodd yr ardal nifer o dirlithriadau.
Llinell 14:
* [http://www.ourwales.org.uk/index.php?option=com_joomcaw&controller=image&task=index&title=Pant-teg&lang=cy-GB Archifau Cymunedol Cymru, Pant-teg]
* [http://www.ourwales.org.uk/index.php?option=com_joomcaw&controller=image&task=index&title=Godre'r-graig&lang=cy-GB Archifau Cymunedol Cymru, Godre'r-graig]
 
{{eginyn Abertawe}}
 
[[Categori:Daearyddiaeth Abertawe]]
[[Categori:Hanes Abertawe]]
 
{{eginyn Abertawe}}