Jo Cox: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B Gwybodlen a chategoriau
O en - google translate efo llawer o daclusiadau
Llinell 27:
 
Bu farw Cox yn Ysbyty Cyffredinol Leeds, wedi ymosodiad gan dyn gyda gwn a cyllell. Dywedodd [[Peter Hain]], cadeirydd ymgyrch Llafur yng Nghymru dros [[Aros yn Ewrop]]: "Yn wyneb digwyddiadau erchyll heddiw rydym wedi cymryd y penderfyniad i roi’r gorau i ymgyrchu am y tro."<ref>{{cite web|url=http://mypakistan.pk/jo-cox-gwleidyddion-o-gymru-yn-son-am-eu-sioc/|title=Jo Cox: Gwleidyddion o Gymru yn son am eu sioc|gwefan=MyPakistan|adalwyd=17 Mehefin 2016}}</ref>
 
== Bywyd cynnar ac addysg ==
 
Ganwyd Cox ar 22 Mehefin 1974 yn Batley, Gorllewin Swydd Efrog, Lloegr, a godwyd yn Heckmondwike.
 
Ysgrifenyddes ysgol oedd ei mam, ac roedd ei dad yn gweithio mewn ffatri past dannedd a chwistrell gwallt. Cafodd ei haddysg yn Heckmondwike Grammar School, ysgol ramadeg y wladwriaeth, lle roedd yn brif ferch. Yn ei swyddi haf, paciodd bast dannedd.
 
Astudiodd Cox Wyddorau Cymdeithasol a Gwleidyddol yng Ngholeg Penfro, Caergrawnt, a graddiodd o Brifysgol Caergrawnt gyda gradd Baglor yn y Celfyddydau (BA) ym 1995. Hi oedd yr un cyntaf yn ei theulu i fynychu'r brifysgol. Myfyriodd yn y London School of Economics yn ddiweddarach.
 
== Gyrfa ==
 
=== Gyrfa cynnar ===
 
Ar ôl graddio, gweithiodd Cox fel cynghorydd i Joan Walley, AS Llafur, cyn symud i Frwsel i dreulio dwy flynedd yn cynghori Glenys Kinnock, a oedd yn Aelod Senedd Ewrop ar y pryd. Gweithiodd Cox i'r grwpiau cymorth Oxfam ac Oxfam International rhwng 2001 a 2009, gan wasanaethu'n gyntaf ym Mrwsel fel arweinydd ymgyrch y grŵp i ddiwygio masnach, cyn dod yn bennaeth polisi ac eiriolaeth Oxfam GB yn 2005, ac wedyn yn bennaeth ymgyrchoedd dyngarol Oxfam Rhyngwladol yn Efrog Newydd yn 2007. Dylanwadodd ei gwaith yn Oxfam, oedd yn cynnwys cyfarfod â grwpiau dan anfantais yn Darfur ac Affganistan, ar ei gyrfa wleidyddol.
 
Arweinodd gwaith elusennol Cox yn hywrach i rôl mewn cynghori Sarah Brown (gwraig cyn Brif Weinidog y DU, Gordon Brown), a oedd yn arwain ymgyrch i atal marwolaethau yn ystod beichiogrwydd a genedigaeth. Roedd Cox yn gadeirydd cenedlaethol Rhwydwaith Merched Llafur ac yn uwch ymgynghorydd i'r Gronfa Rhyddid, elusen gwrth-gaethwasiaeth.
 
=== Gyrfa wyleidyddol ===
 
Enwebwyd Cox gan y Blaid Lafur i ymladd sedd Batley and Spen adawyd gan Mike Wood yn etholiad cyffredinol 2015. Dewiswyd fel ymgeisydd ar gyfer y sedd drwy restr fer o ferched yn unig. Sedd ddiogel i Lafur ydy etholaeth Batley and Spen yn arfer, ac enillodd Cox y sedd gyda 43.2% o'r bleidlais, gan gynyddu mwyafrif Llafur i 6,051.
 
Gwnaeth Cox ei araith gyntaf yn Nhŷ'r Cyffredin ar 3 Mehefin 2015, gan ei ddefnyddio i ddathlu amrywiaeth ethnig ei hetholaeth, tra bod yn tynnu sylw at yr heriau economaidd sy'n wynebu'r gymuned, ac yn annog y llywodraeth i ailfeddwl ei agwedd tuag at adfywio economaidd. Hi oedd yn un o 36 ASau Llafur i enwebu Jeremy Corbyn fel ymgeisydd yn etholiad arweinyddiaeth y Blaid Lafur 2015, ond dywedodd ar y pryd ei bod wedi gwneud hynny er mwyn ei roi ar y rhestr ac yn annog trafodaeth eang. Yn yr etholiad cyntaf pleidleisiodd hi dros Liz Kendall, a chyhoeddodd ar 6 mai 2016 ar ôl yr etholiadau lleol yr oedd hi a chyd-AS Neil Coyle yn difaru eu bod wedi enwebu Corbyn.
 
Roedd gwrthdaro Syria yn un o brif faterion ymgyrchu Cox. Ym mis Hydref 2015, cyd-awdurodd, gydag AS Ceidwadol Andrew Mitchell, erthygl yn The Observer, oedd yn dadlau y gallai luoedd milwrol y DU helpu i gyflawni ateb teg at y gwrthdaro, gan gynnwys creu hafanau diogel i sifiliaid y tu mewn i Syria. Yn ystod y mis hwnnw, lansiodd Cox y grŵp Seneddol Hollbleidiol "Cyfeillion Syria", a daeth yn ei gadeirydd. Yn y bleidlais a ddilynodd i gymeradwyo ymyrraeth filwrol y DU yn erbyn ISIL yn Syria, ymatalodd Cox (un o bum AS Llafur i wneud hynny), gan nad oedd yn ystyried yr ymyrraeth i fod yn rhan o strategaeth gynhwysfawr effeithiol i fynd i'r afael â gwrthdaro Syria gan gynnwys ymdrin â Llywydd Bashar al-Assad. Ysgrifennodd Andrew Grice o The Independent y "dadleuodd hi yn grym y dylai Llywodraeth y DU fod yn gwneud mwy i helpu'r dioddefwyr ac i ddefnyddio ei ddylanwad tramor er mwyn rhoi gorau ar wrthdaro Syria".
 
Roedd Cox yn gefnogwr seneddol i Gyfeillion Llafur Palesteina a'r Dwyrain Canol, ac galwodd am ddileu gwarchae Llain Gaza. Gwrthwynebodd hi ymdrechion gan y llywodraeth i gwtogi'r symudiad dros boicot, sancsiynau a lleihai buddsodiadau. Meddai, "Rwy'n credu mai ymosodiad gros ar ryddid democrataidd ydy hyn. Nid yn unig y mae'n iawn i foicotio cwmnïau anfoesegol, ond mae ein hawl i wneud hynny."
 
Cefnogodd Cox yr ymgyrch "Aros" yn ystod refferendwm 2016 ar aelodaeth y DU o'r Undeb Ewropeaidd. Yn dilyn ei marwolaeth, ymatalodd y ddwy ochr rhag ymgyrchu am y refferendwm am ddiwrnod fel arwydd o barch. Cyhoeddod y BBC y byddai rhifau o Question Time a This Week, dwy raglen trafodaeth wleidyddol a drefnwyd i gael eu darlledi y noson honno ac i ganolbwyntio ar faterion yn ymwneud â'r refferendwm, yn cael eu canslo.
 
== Marwolaeth ==
 
Ar 16 Mehefin 2016, saethwyd a drywanwyd Cox y tu allan i lyfrgell yn Birstall, Gorllewin Swydd Efrog, ar ei ffordd i fynychu cymhorthfa etholaeth a drefnwyd ar gyfer 1yh.
 
Yn ôl llygad-dystion, saethwyd dair gwaith - unwaith ger y pen - a drywanwyd sawl gwaith. Drywanwyd hefyd dyn 77 mlwydd oed tra oedd yn ceisio atal ei marwolaeth. Honnodd adroddiadau cynnar y gwaeddodd yr ymosodwr "Britain gyntaf" yn ystod yr ymosodiad. Cyhoeddodd y blaid asgell-dde Britain First ddatganiad, yn gwadu unrhyw gyfranogiad neu anogaeth yn yr ymosodiad, ac awgrymodd "Gallai fod mai slogan yn hytrach na chyfeiriad at ein plaid yr oedd".
 
Pedair awr ar ôl y digwyddiad, cyhoeddodd Heddlu Gorllewin Swydd Efrog fod Cox wedi marw yn Ysbyty Cyffredinol Leeds. Roedd yr AS cyntaf i gael ei lofruddio yn y swydd ers marwolaeth Ceidwadwr Ian Gow ym 1990, oedd yn dioddefwr o fom car gan yr IRA, ac roedd yr ymosodiad difrifol cyntaf ar AS ers i Stephen Timms gael ei drywanu gan Roshonara Choudhry mewn ymgais i'w llofruddio yn 2010. Cynhaliwyd gwasanaeth coffa yn Eglwys Sant Pedr, Birstall, y diwrnod canlynol.
 
Cafodd Thomas Mair, 52 oed, trigolyn etholaeth Cox, ei arestio mewn cysylltiad â ei marwolaeth yn fuan ar ôl y ymosodiad. Roedd gan Mair hanes o broblemau seiciatrig a chysylltiadau i National Alliance, grŵp neo-Natsïaidd yn UDA, yn ôl adroddiadau. Mewn datganiad a gyhoeddwyd y diwrnod wedi'r ymosodiad, dywedodd Heddlu Gorllewin Swydd Efrog yr oedd Cox yn ddioddefwr o "ymosodiad wedi'i dargedu" a bod cysylltiadau'r person dan amheuaeth ag eithafiaeth asgell dde yn "llinell blaenoriaeth o ymholi" mewn chwiliad am gymhelliad. Ar 18 Mehefin cyhoeddodd yr heddlu yr oedd Mair wedi cael ei gyhuddo o lofruddiaeth, niwed corfforol difrifol, meddiant ar ddryll gyda'r bwriad o gyflawni trosedd dditiadwy, a meddu ar arf bygythiol, ac yn mynd i ymddangos o flaen Llys Ynadon Westminster.
 
Cyhoeddodd gŵr Cox, Brendan,dddatganiad yn dilyn ei marwolaeth, yn annog pobl i "ymladd yn erbyn y casineb a laddodd hi". Ymhlith y rhai a dalodd teyrnged i Cox oedd arweinydd y Blaid Lafur, Jeremy Corbyn, a ddisgrifiodd hi fel rhywun oedd a "roddodd ei hun i'n annog ni i gwblhau ein haddewidion i gefnogi'r byd sy'n datblygu a chryfhau hawliau dynol", a dywedodd y Prif Weinidog, David Cameron, ei bod yn "seren ar gyfer ei hetholwyr, seren yn y senedd ac ar draws Tŷ'r Cyffredin cyfan" . Galwodd Arlywydd yr Unol Daleithiau, Barack Obama, ei gŵr i gynnig ei gydymdeimlad, gan nodi bod "y byd yn lle gwell oherwydd ei gwasanaeth anhunanol i eraill".
 
== Bywyd personol ==
 
Roedd Cox yn briod â Brendan Cox, a wasanaethodd fel ymgynghorydd am ddatblygu rhyngwladol i Gordon Brown yn ystod ei brifweinidogaeth. Roedd ganddynt ddau o blant, a oedd yn dair a phump oed, pan fu farw Jo Cox.
 
Rhanodd teulu Cox eu hamser rhwng eu cartref etholaethol a chwch preswyl (cwch camlas wedi'i addasu) ar afon Tafwys, wedi'i angori ger Tower Bridge, Llundain.
 
==Cyfeiriadau==