Lewis Casson: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B gosod cysyslltiadau
manion
Llinell 1:
Actor a chynhyrchydd dramáu oedd '''Syr Lewis Casson''' ([[26 Hydref]] [[1875]] - [[16 Mai]] [[1969]]).
 
==Magwraeth==
Actor a chynhyrchydd dramáu oedd '''Syr Lewis Casson''' ([[26 Hydref]] [[1875]] - [[16 Mai]] [[1969]]). a ganwydGanwyd ef yn Ffordd Alfred, [[Penbedw]], Glannau Merswy (ond swydd Gaer yn hanesydol). Hannai Thomas Casson, ei dad, o Ffestiniog, Meirionnydd, a bu briod á Laura Ann (g. Holland-Thomas). Treuliodd Lewis rai blynyddoed yn Ysgol Ramadeg [[Rhuthun]] cyn cychwyn cynnorthwyocynorthwyo Thomas ei dad, a fu hefyd yn rheolwr banc, felac gwneuthurwryn wneuthurwr organau. Yna mynychodd Lewis Casson y Coleg Technegol Canolog yn SouthNe Kensington cyn mynd i Goleg St. Mark, Chelsea, i'w hyfforddi'n athro a derbyniodd dystysgrif addysg i'r pwrpas hwnnw. Erbyn 1903 fodd bynnag, roedd yn actor proffesiynol ar lwyfan y Court Theatre gyda'r ddrama Man and Superman ac eraill. Yn fuan wedyn, yn 1907, ymunodd efo cwmni Miss Horniman yn theatr y Gaiety ble cafodd gyfle i ddechrau cyfarwyddo rhai o'r dramáu. Yno daeth i gyfarfod á Sibyl Thorndike, ei ddarpar wraig, a phriodasant yn swydd [[Caint]] ar 22 Rhagfyr 1908. Cawsant bedwar o blant.
 
==Actio==
Gwasanaethodd fel sarsiant yn y [[Y Rhyfel Byd Cyntaf|Rhyfel Byd Cyntaf]] gyda'r Amry Services Corps (1914-15) ac fel uwchgapten gyda'r Royal Engineers (1916-19). Anafwyd ef yn ystod y gyflafan, ac ennillodd y M.C. Wedi'r rhyfel dychwelodd i Lundain lle bu ef a'i wraig yn perfformio a chyfarwyddo mewn cynhyrchiadau niferus, fel St. Joan (1924). Roedd amser ganddynt i deithio rhyw ychydig, er enghraifft trwy Dde Affrica yn 1928, ac yn y Dwyrain Canol, Awstralia a Seland Newydd yn 1932. Bu'n cynhyrchu Henry V yn 1938 i Ivor Novello yn Drury Lane, a chyd-weithiodd gydag amryw o berfformwyr enwog eraill megis Lawrence Olivier a John Gielgud. Perfformiasant yng Nghymru hefyd y flwyddyn honno, gyda'r dramau Macbeth, King John, Candida, Medea a St. Joan. Ar ól cyflafan yr [[Yr Ail Ryfel Byd|Ail Rhyfel Byd]], teithiasant unwaith eto gan berfformio yng Nghaeredin, Efrog Newydd, y Dwyrain Canol, y Dwyrain Pell, India, Awstralasia ac Affrica. Ymddangosasant mewn drama gan Clemence Dane ar ddathliad eu priodas jiwbili, sef Eighty in the Shade (1959) a rhai cannoedd o rannau i actorion hyd at 1968.
Erbyn 1903 fodd bynnag, roedd yn actor proffesiynol ar lwyfan y ''Court Theatre'' gyda'r ddrama ''Man and Superman'' ac eraill. Yn fuan wedyn, yn 1907, ymunodd efo cwmni Miss Horniman yn ''Theatr y Gaiety'' ble cafodd gyfle i ddechrau cyfarwyddo rhai o'r dramáu. Yno daeth i gyfarfod á Sibyl Thorndike, ei ddarpar wraig, a phriododd y ddau yng [[Caint|Nghaint]] ar 22 Rhagfyr 1908. Cawsant bedwar o blant.
 
==Y Rhyfel Byd Cyntaf==
Roedd cyfraniad Lewis Casson fel arweinydd mudiad Undeb Llafur yr Actorion, yn sylweddol, a siaradai'n hyawdl o blaid y theatr. Dewiswyd ef yn llywydd y British Actors' Equity (1941-45) ac fe'i dyrchafwyd ef yn farchog yn 1945. Hefyd fel arwydd o'i gyfranogiad i'r celfyddydau yn gyffredinol, cafodd dderbyn graddau er anrhydedd gan brifysgolion [[Glasgow]] (1954), [[Prifysgol Cymru|Cymru]] (1959) a [[Rhydychen]] (1966).
Gwasanaethodd fel sarsiantsarjiant yn y [[Y Rhyfel Byd Cyntaf|Rhyfel Byd Cyntaf]] gyda'r ''Amry Services Corps'' (1914-15) ac fel uwchgapten gyda'r ''Royal Engineers'' (1916-19). Anafwyd ef yn ystod y gyflafan, ac ennillodd y M.C. Wedi'r rhyfel dychwelodd i Lundain lle bu ef a'i wraig yn perfformio a chyfarwyddo mewn cynhyrchiadau niferus, fel St. Joan (1924). Roedd amser ganddynt i deithio rhyw ychydig, er enghraifft trwy Dde Affrica yn 1928, ac yn y Dwyrain Canol, Awstralia a Seland Newydd yn 1932. Bu'n cynhyrchu Henry V yn 1938 i Ivor Novello yn Drury Lane, a chyd-weithiodd gydag amryw o berfformwyr enwog eraill megis Lawrence Olivier a John Gielgud. Perfformiasant yng Nghymru hefyd y flwyddyn honno, gyda'r dramau Macbeth, King John, Candida, Medea a St. Joan. Ar ól cyflafan yr [[Yr Ail Ryfel Byd|Ail Rhyfel Byd]], teithiasant unwaith eto gan berfformio yng [[Caeredin|Nghaeredin]], [[Efrog Newydd]], [[y Dwyrain Canol]], [[y Dwyrain Pell]], [[India]], [[Awstralasia]] ac [[Affrica]]. Ymddangosasant mewn drama gan Clemence Dane ar ddathliad eu priodas jiwbili, sef ''Eighty in the Shade'' (1959) a rhai cannoedd o rannau i actorion hyd at 1968.
 
==Undeb Llafur yr Actorion==
Ymwelasant á'u ty yn Bron-y-garth, ger [[Borth-y-Gest|Borthygest]], Porthmadog, weithiau, er mai yn Llundain yr oeddent wedi ymgartrefu. Gwerthasant Fron-y-garth yn 1949. Bu farw Lewis Casson ar 16 Mai 1969.
Roedd cyfraniad Lewis Casson fel arweinydd mudiad Undeb Llafur yr Actorion, yn sylweddol, a siaradai'n hyawdl o blaid y theatr. Dewiswyd ef yn llywydd y ''British Actors' Equity'' (1941-45) ac fe'i dyrchafwyd efgwnaed yn farchog yn 1945. Hefyd fel arwydd o'i gyfranogiad i'r celfyddydau yn gyffredinol, cafodd dderbyn graddau er anrhydedd gan brifysgolion [[Prifysgol Glasgow|Glasgow]] (1954), [[Prifysgol Cymru|Cymru]] (1959) a [[Rhydychen]] (1966).
 
Ymwelasant á'u ty ynym BronMron-y-garth, ger [[Borth-y-Gest|Borthygest]], [[Porthmadog]], weithiau, er mai yn Llundain yr oeddent wedi ymgartrefu. GwerthasantGwerthwyd FronBron-y-garth yn 1949. Bua bu farw Lewis Casson ar 16 Mai 1969.
 
=== Ffynonellau: ===
Llinell 15 ⟶ 22:
 
{{DEFAULTSORT:Casson, Lewis}}
[[Categori:Pobl o Lerpwl]
[[Categori:Actorion Seisnig]]
[[Categori:Genedigaethau 1875]]