Baróc: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Addbot (sgwrs | cyfraniadau)
B Bot: Migrating 77 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q37853 (translate me)
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
Arddull arbennig mewn [[pensaernïaeth]], [[cerddoriaeth]] a'r [[celfyddydau]] a fu'n boblogaidd rhwng diwedd yr [[17eg ganrif]] a chanol y [[18fed ganrif]], yn enwedig yng ngwledydd [[Catholig]] [[Ewrop]], yw '''Baróc''' (benthyciad o'r gair [[Saesneg]] ''Baroque'' sydd yn ei dro yn fenthyciad o'r gair [[Ffrangeg]] ''baroque'' o'r gair [[Sbaeneg]] ''barrueco''). Mae'r term yn cael ei ddefnyddio weithiau i ddisgrifio unrhyw arddull anghyffredin yn y celfyddydau a.y.y.b. yn ogystal. Gellid ystyried yr arddull Baróc fel adwaith yn erbyn [[Clasuriaeth]] y [[Dadeni]]. Dechreuodd yn yr [[Eidal]].
 
[[Delwedd:Stift melk 001 2004.jpg|250px|bawd|[[Abaty Melk]], [[Awstria]]: enghraifft enwog o bensaernïaeth faróc]]
Fe'i nodweddir mewn pensaernïaeth ac arlunio gan yddefnydd defnydd o linellaullinellau ystwyth neu dorredigdoredig, arddurnwaith blodeuog a goreuraidd (a arweiniodd at yr arddull [[Rococo]]) ac effeithiau gofodol dramatig. Ymhlith yr artistiaid baroc pwysicaf gellid crybwyll [[Bernini]], [[Borromini]], [[Caravaggio]] a [[Rubens]].
 
Mewn cerddoriaeth gelwir cyfansoddiadau gan gyfansofddwyr fel [[Johann Sebastian Bach]] a [[Monteverdi]] yn [[Cerddoriaeth Faroc|gerddoriaeth Faroc]]. Dyma'r cyfnod a welaiwelodd ddatblygiad yr [[opera]], yr [[oratorio]], y ''trio [[sonata]]'' a'r ''[[concerto grosso]]'' (gweler [[Arcangelo Corelli]], er enghraifft).
 
Mewn llenyddiaeth mae Baróc yn derm llai pendant a diffiniedig. Gellid ystyried [[nofel]]au [[picaresg]] y cyfnod yn enghraifft. Roedd yn ddylanwad pwysig ar lenyddiaeth y cyfnod yn ogystal, yn enwedig yn [[Ffrainc]], yr [[Eidal]], de'r [[Almaen]] a [[Sbaen]].