Areithiau Pros: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Tudalen newydd: '''Yr Areithiau Pros''' yw'r enw a fathwyd gan D. Gwenallt Jones i ddisgrifio grŵp o ddarnau rhyddiaith rethregol yn y Gymraeg. Mae'r rhan fwyaf o'r Areithi... |
→Y testunau: ehangu |
||
Llinell 6:
Cafodd testunau'r Areithiau eu dosbarthu'n hwylus gan D. Gwenallt Jones fel a ganlyn.
===Parodïau===
[[Parodi|Parodïau]] o'r deunydd [[Arthur]]aidd Cymraeg Canol, yn enwedig ''[[Culhwch ac Olwen]]'', a geir yn yr Areithiau hyn.
*''Araith Wgon''. Tadogir hyn ar y bardd canoloesol Gwgon/Gwgan Brydydd, sydd fel arall yn anhysbys. Yn ôl rhai o'r llawysgrifau [[Simwnt Fychan]] (c. 1530-1606) yw'r awdur.
*''Araith Iolo Goch''. Araith a dagogir ar y bardd adnabyddus [[Iolo Goch]] (c.1320-c.1398). Dyma'r araith enwocaf, mae'n debyg. Mae'n gampwaith llenyddol cryno sydd yn amlwg yn seiliedig ar ''Culhwch ac Olwen'' lle gofynnir i'r arwr [[Culhwch]] geisio pethau anodd os nad amhosibl i'w cael (yr [[Anoethau]]).
*''Breuddwyd Gruffudd ab Adda ap Dafydd''. Testun a dadogir ar y bardd [[Gruffudd ab Adda ap Dafydd]] (fl. 1340-1370).
===Areithiau Serch===
*''Araith o Gowreinwaith''
*''Araith Ieuan Brydydd Hir''. Testun a dadogir ar y bardd canoloesol [[Ieuan Brydydd Hir Hynaf|Ieuan Brydydd Hir]] (fl. 1450-1485)
*''Trwstaneiddiwch Gruffudd ab Adda ap Dafydd''. Testun arall am y bardd [[Gruffudd ab Adda ap Dafydd]] (cf. ''Breuddwyd Gruffudd ab Adda ap Dafydd'' uchod)
*''Llythyr annerch at ferch'' ac ''Ateb i'r llythyr''. Parodïau o gonfensiynau'r ''[[amour courtois]]'' a dychan ar serch yn gyffredinol.
===Areithiau Gofyn===
*''Llythyr i ofyn Rhwyd Berced''. Llythyr i ofyn benthyg rhwyd i ddal brithyll. Gan Gruffudd ab Ifan ap Llywelyn Fychan.
*''Araith Gruffudd ab Ifan i Ruffudd ap Robin ap Rhys''. Gan Gruffudd ab Ifan ap Llywelyn Fychan eto.
===Dewisbethau===
Hoffbethau pobl yw testun y Dewisbethau, sy'n rhii cyfle i'r awdur ymarfer ei ddoniau rhethregol trwy bentyrru [[ansoddair|ansoddeiriau]] disgrifiadol. Ceir nifer o destunau cyffelyb yn y [[llawysgrifau Cymreig]] sydd heb eu cyhoeddi.
*''Dewisbethau Dafydd
*''Dewisbethau Dafydd Meilienydd''. Un englyn yn unig o waith Dafydd Maelienydd sydd wedi goroesi.
*''Dewisdrem Dafydd ap Gwilym''. Y bardd enwog [[Dafydd ap Gwilym]] yw gwrthrych y testun, ond mae'n llawer diweddarach nag oes y bardd.
*''Dewisbethau Howel Lygad Cwsg''
*''Dewisbethau Dafydd Lygad Cwsg oedd yn caru y Ferch o Wynedd''
Llinell 29 ⟶ 31:
===Casbethau===
Rhestru pethau sy'n gas gan unigolyn a geir yn y Casbethau, sydd mewn cyferbyhiaeth lwyr â'r Dewisbethau.
*''Casdrem Dafydd ap Gwilym''
*''Casbethau Ieuan Brydydd Hir''. [[Ieuan Brydydd Hir Hynaf|Ieuan Brydydd Hir]] eto.
*''Casbethau Owain Cyfeiliog''. Roedd [[Owain Cyfeiliog]] (c.1130-1197) yn fardd a thywysog o [[terynas Powys|Bowys]].
===Ychwanegol===
*''Breuddwyd Llywelyn Goch ap Meurig Hen''. Roedd [[Llywelyn Goch ap Meurig Hen]] (fl. 1350-1390) yn fardd adnabyddus o'r [[14eg ganrif]]. Cariadwraeth Llywelyn Goch a [[Lleucu Llwyd]] yw testun y Breuddwyd. [[Thomas Wiliems]] (1545/6-1622) a gopïodd y testun gorau. Mewn nodyn mae'n dweud ei fod wedi torri allan "yr oferbethau oll", felly mae'r testun yn amherffaith.
==Llyfryddiaeth==
| |||