Y rhyngrwyd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Y gwasanaethau mwyaf amlwg yn strwythur y rhyngrwyd yw'r [[Gwe fyd-eang|we fyd-eang]] (WWW) ac [[e-bost]], a hefyd gwasanaethau sgwrsio a throsglwyddo ffeiliau. Mae'r defnyddrwyd ('usenet' neu 'newsnet') hefyd yn bodoli ar y rhyngrwyd, ond nid mor boblogaidd bellach. Hyd at ddiwedd y 2000au roedd angen [[cyfrifiadur]] i gysylltu â'r rhyngrwyd, ond yna gwelwyd y cyfryngau traddodiadol i gyd yn cael eu hailbobi i gario rhan o'r rhyngrwyd e.e. y [[ffôn]], systemau cerdd, [[ffilm]] a'r [[teledu]]. Gwelwyd hefyd cyhoeddwyr yn addasu ar gyfer y dechnoleg newydd er mwyn dosbarthu eu cynnyrch; yng Nghymru er enghraifft bu [[Gwasg y Lolfa]]'n flaenllaw iawn yn gwerthu [[e-lyfrau]] a [[Golwg360]] yn [[papur newydd|bapur newydd]] digidol.

 

Nid yw'r rhyngrwyd a'r [[Gwe fyd-eang|we fyd-eang]] yn gyfystyr. Casgliad o ddogfennau [[hyperdestun]] yw'r we, a defnyddir y rhyngrwyd (sy'n llawer mwy na'r we) i gael mynediad i'r dogfennau hyn.

 

== Hanes y rhyngrwyd ==

Crewyd y rhyngrwyd yn yr [[UDA|Unol daliaethau America]] ar ffurf rhwydwaith o gyfrifiaduron yn 1969 gan adran amddifynnol y llywodraeth. Pwmpiwyd arian i'r cynllun gan y ''National Science Foundation'' (ac arian preifat) yn y 1980au a chysylltwyd y cyfan gan linell ffôn. Erbyn 2012 roedd 2.4 biliwn o bobl ledled y byd - dros draean poblogaeth y byd - wedi defnyddio gwasanaethau'r rhyngrwyd.<ref name="stats">{{cite web|url=http://www.internetworldstats.com/stats.htm|title=World Stats|date=|Mehefin 30, 2012|work=Internet World Stats|publisher=Miniwatts Marketing Group}}</ref>

 

Cafodd y We fyd-eang ei chreu yn [[CERN]] yn [[y Swistir]] yn yr 1990'au gan Sais o'r enw [[Tim Berners-Lee]] i gysylltu gwyddonwyr gyda'i gilydd. Mae'r enw "net" yn dod o'r term Saesneg llawn "the internet" a'r gair "internet" yn ei dro'n dalfyriad o "internetworking" (rhyngrwydweithio).<ref>{{cite encyclopedia |encyclopedia=[[Oxford English Dictionary]] |title=Internet, n. |url=http://dictionary.oed.com/cgi/entry/00304286 |accessdate=26 October 2010 |edition=Draft |date=March 2009 |quote=Shortened < INTERNETWORK n., perhaps influenced by similar words in -net}}</ref> Defnyddir priflythyren yn yr enw ("y Rhyngrwyd") a llythyren fach pan fo'r gair yn ansoddair "marchnata rhyngrwyd".<ref>[http://www.chicagomanualofstyle.org/16/ch07/ch07_sec076.html?para= "7.76 Terms like 'web' and 'Internet'"], ''Chicago Manual of Style'', University of Chicago, 16ed rhifynn</ref>