Hanes hoywon yn yr Almaen Natsïaidd a'r Holocost: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
dim delwedd
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
[[Delwedd:Pierre seel3.jpg|bawd|dde|Hunangofiant [[Pierre Seel]], dyn hoyw a ddanfonwyd i'r [[gwersyll crynhoi|gwersylloedd crynhoi]] gan y [[Natsiaid]]]]
Yn ystod y [[1920au]], profodd bobl [[hoyw]] yr [[Almaen]], ac yn enwedig trigolion [[Berlin]], cryngryn dipyn o ryddid a chawsant eu derbyn llawer yn fwy nagna mewn rhannau eraill o'r byd. Fodd bynnag, yn sgîlsgil esgyniad [[Adolf Hitler]] i bŵer, targedwyd dynion hoyw, a [[lesbiaid]] i raddau llai, gan y [[Natsïaeth|Blaid NatsiaiddNatsïaidd]] a daethant yn rhan o'r bobl a laddwyd yn [[yr Holocost]]. O ddechrau [[1933]] ymlaen, gwaharddwyd mudiadau hoyw, llosgwyd llyfrau ysgolheigaidd am [[cyfunrywioldeb|gyfunrywioldeb]] a [[rhywioldeb]] yn gyffredinol, a [[llofruddio|llofruddiwyd]] aelodau hoyw'r Blaid Natsiaidd. Lluniodd y [[Gestapo]] rhestrau o bobl cyfunrywiol, a orfodwyd i gydymffurfio'n rhywiol i'r "norm Almaenig".
 
Amcangyfrifwyd fod rhyw 1.2 miliwn o ddynion hoyw yn yr Almaen ym [[1928]] (6% o ddynion dros 20 oed). Rhwng 1933-45, arestiwyd tua 100,000 o dan amheuaeth o fod yn hoyw, a dedfrydwyd rhyw 50,000 ohonynt. Treuliodd y mwyafrif o'r dynion hyn eu cosb mewn [[carchar]]dai cyffredin, ac amcangyfrifir y carcharwyd rhwng 5,000 a 15,000 ohonynt mewn [[gwersylloedd crynhoi]]. Nid yw'n glir faint o'r 5,000 i 15,000 a fu farw yn y gwesrylloeddgwersylloedd, ond cred yr [[ysgolhaig]] blaenllaw [[Ruediger Lautman]] y gallai'r cyfradd marwolaeth o ddynion cyfunrywiol yn y gwersylloedd crynhoi wedi bod mor uchel a 60%. Cafodd dynion hoyw eu trin mewn ffyrdd anghyffredin o greulon gan swyddogion y gwersylloedd, a chawsant eu herlid gan eu cyd-garcharorion hefyd. Roedd hyn yn ffactor yn y cyfradd marwolaeth uchel ymysg pobl hoyw, o'i gymharu â grŵpiaugrwpiau eraill.
 
Ar ôl y rhyfel, ni chydnabyddodd y mwyafrif o wledydd y modd y cafodd pobl hoyw eu trin yn y gwersylloedd crynhoi, ac ail-arestiwyd a charcharwyd rhai dynion ar sail tystiolaeth a gasglwyd yn ystod blynyddoedd y NatsiaidNatsïaid mewn pŵer. Dim ond yn ystod y [[1980au]] y dechreuodd [[llywodraeth]]au gydnabod yr hyn a ddigwyddodd, ac ni ymddiheurioddymddiheurodd y llywodraeth Almaenig i'r [[cymuned hoyw|gymuned hoyw]] tan [[2002]]. Fodd bynnag, mae'r cyfnod hwn yn parhau i fod yn bwnc llosg. Yn 2005, mabwysiadodd y [[Senedd Ewropeaidd]] adduned ar yr Holocost a oedd yn cynnwys erlidigaetherledigaeth pobl cyfunrywiol.
 
==Twf Natsïaeth==
Llinell 14:
Ym 1919, cyd-sefydlodd Hirschfeld yr [[Institut für Sexualwissenschaft]] (Athrofa ar gyfer Ymchwil Rhyw), sefydliad ymchwil [[rhywoleg]] preifat. Roedd iddo llyfrgell ymchwil ac archi helaeth, a chynhwysai swyddfa gwnsela priodasol a rhywiol. Yn ogystal â hyn, roedd yr athrofa'n arloesol yn yr ymgyrch am [[hawliau sifil]] a derbyniad cymdeithasol ar gyfer pobl hoyw a thrawsrywiol.
 
Yn fuan iawn wedi hyn fodd bynnag, diddymwyd y camau a wnaed gan gymuned hoyw yr Almaen, pan esgynnodd Plaid Natsïaidd Hitler i bŵer. Dywedwyd fod [[Natsïaeth]] yn anghydnaws â chyfunrywioldeb, am nad oedd pobl hoyw yn [[atgenhedlu]] nac ychwaith yn cyfrannu at yr "[[hil berffaith]]" ([[Nataliaeth]]). Am yr un rheswm, ystyriwyd [[hunan-leddfu]] yn niweidiol i'r Reich, ond cawsai hyn ei ystyried yn llai difrifol. Gwelwyd pryderon hefyd ymysg NatsiaidNatsïaid y gellir cael eich [[haint|heintio]] gan "[[gennyn|ennyn]] hoyw".
 
Credai Hitler fod cyfunrywioldeb yn "ymddygiad dirywiol" a oedd yn bygwth cyflwr "cymeriad gwrywaidd" y genedl. Darluniwyd dynion hoyw fel "gelynion y wladwriaeth" a chawsant eu cyhuddo o "lygru" [[moesoldeb cyhoeddus]] gan beryglu cyfradd geni'r Almaen.
 
YsgtyriaiYsgrytiai arweinyddion Natsïaidd megis [[Heinrich Himmler]] bobl cyfunrywiol fel pobl gwahanol a sicrhaodd fod doctoriaid Natsïaidd yn arbrofi arnynt er mwyn ceisio darganfod gwendid etifeddol sef achos cyfunrywioldeb yn nhŷbnhyb nifer o aelodau'r blaid. Credai rhai arweinyddion fod angen difa pobl cyfunrywiol, tra bod eraill eisiau gweithredu ar gyfreithiau a waharddai rhyw rhwng dynion neu lesbiaid.
 
Roedd [[Ernst Röhm]], gŵr yr ystyriai Hitler i fod yn fygythiad posib, ac arweinydd yr [[Sturmabteilung|SA]], adain filwrol gyntaf y Blaid Natsïaidd, yn hoyw ond cadwodd ei rywioldeb yn gyfrinach tan 1925, pan gafodd ei orfodi i [[dod allan|ddod allan]] gan [[papur newydd|bapur newydd]] y [[Plaid Ddemocraticaidd Sosialaidd yr Almaen|Democratiaid Sosialaidd]] a gyhoeddodd nifer o lythyron cariadus a ysgrifennodd. Roedd rhai o arweinwyr eraill yr SA, megis [[Edmund Heines]] hefyd yn hoyw. Ar ôl 1925, roedd Röhm yn eithaf agored ynglynynglŷn â'i rywioldeb ac roedd yn aelod o'r Gynghrair dros Hawliau Dynol, mudiad hawliau hoyw mwyaf yr Almaen.
 
Mae rhai haneswyr wedi cyflwyno'r syniad fod Hitler ei hun yn gyfunrywiol. Gwelir yr enghraifft amlycaf o hyn yng ngwaith yr hanesydd Almaenig Machtan, yn ei lyfr dadleuol ''[[The Hidden Hitler]]'' (sydd yn ymdrin â'r ddamcaniaeth hon yn unig). Os yw damcaniaeth Machtan yn gywir, gellir gofyn y cwestiwn pam felly oedd y Natsïaid yn erlid pobl hoyw? Ateb Machtan i hyn yw fod Hitler mewn sefyllfa anodd, yn ceisio ail-gyfeirio amheuon ynglynynglŷn â'i rywioldeb ei hun oddi wrtho. Dywed fod "Hitler himself never condemned homosexuality, but he allowed the persecution of gays in order to disguise his own true colours."<ref>Manchester Guardian [http://www.guardian.co.uk/world/2001/oct/07/books.booksnews Adolygiad o ''The Hidden Hitler'']</ref><ref>''[[The Psychopathic God: Adolf Hitler]]'' gan Waite. td. 232-236, gwaith cynharach a gyflwynai'r ddamcaniaeth fod Hitler yn hoyw.</ref><ref>Cyflwynir y syniad o rywioldeb Hitlert hefyd gan y dadansoddwr seicolegol [[Walter Charles Langer]] yn ei [http://www.ess.uwe.ac.uk/documents/osstitle.htm Adroddiad Adeg Rhyfel] a baratowyd ar gyfer Swyddfa Gwasanaethau Strategol yr Unol Daleithiau yn ystod yr Ail Ryfel Byd, cyhoeddwyd gan Basic Books ym 1972 ar ôl dad-ddosbarthu [[The Mind of Adolf Hitler]], er mai casgliad Langer oedd fod Hitler yn [[heterorywiol]].</ref>
 
Chwaraeodd Iddewon Almaenig rôl flaenllaw o fewn y mudiad hawliau hoywon yn yr Almaen. Gwelwyd canran uchel o bobl gyfunrywiol yn y gymuned [[ffilm]] a [[celfyddydau|chelfyddydol]] yr Almaen-Iddewig.
Llinell 29:
 
==Puro==
[[Delwedd:1933-may-10-berlin-book-burning.JPG|bawd|dde|200px|Ar 10 Mai, 1933, llosgodd Natsïaid ym Merlin lyfrau gan awduron Iddewig, Llyfrgell yr Institut für Sexualwissenschaft, a gweithiau eraill a ystyriwyd yn "an-Almaenig"]]Ar ddiwedd mis Chwefror 1933, wrth i ddylanwad cymhedrolcymedrol Ernst Röhm wanhau, lansiodd y Blaid Natsïaidd ei phroses o buro clybiau hoyw ym Merlin, gan wahardd cyhoeddiadau o natur rywiol a mudiadau hoyw. O ganlyniad, ffodd nifer o'r Almaen (e.e. Erika Mann, Richard Plaut). Ym mis Mawrth 1933, danfonwyd Kurt Hiller, prif drefnydd Athrofa Ymchwil Rhyw Magnus Hirschfeld, i wersyll crynhoi.
 
Ar [[6 Mai]], [[1933]], trefnodd Ieuenctid Natsïaidd y Deutsche Studentenschaft ymosodiad ar yr Athrofa Ymchwil Rhywiol. Rhai dyddiau'n ddiweddarach, taflwyd holl lyfrau ac archifau'r Athrofa allan i'r stryd ac fe'u llosgwyd yn gyhoeddus ar strydoedd Opernplatz. Dinistriwyd oddeutu 20,000 o lyfrau a llawysgrifau, a 5,000 o ddelweddau. Yn ogystal â hyn, cipiwyd rhestrau helaeth yr Athrofa o enwau a chyfeiriadau pobl LHDT. Yn ystod y goelcerth enfawr, rhoddodd [[Joseph Goebbels]] araith [[gwleidyddiaeth|wleidyddol]] i dorf o tua 40,000 o bobl. I ddechrau, amddiffynnodd Hitler Röhm o'r elfennau eraill yn y Blaid Natsïaidd a ystyriai [[cyfunrywioldeb]] yn groes i bolisi gwrth-gyfunrywiol y blaid. Fodd bynnag, newidiodd Hitler yn ddiweddarach pan ddechreuodd ystyried Röhm fel bygythiad i'w bŵer. Yn ystod [[Noson y Cyllyll Hirion]] ym [[1934]], dechreuwyd ar y broses o buro unrhywununrhyw un yr ystyriai Hitler yn fygythiad i'w bŵer ei hun. Trefnodd i Röhm gael ei lofruddio gan ddefnyddio cyfunrywioldeb Röhm fel cyfiawnhad i dawelu'r gwrthwynebiad a welwyd o fewn yr SA. Wedi iddo gadarnhau ei bŵer, byddai Hitler yn cynnwys dynion hoyw yn y rhestr o bobl a fyddai'n cael eu danfon i'r gwersylloedd crynhoi yn ystod [[yr holocost]].
 
Ar y dechrau, bu Himmler yn gefnogol i Röhm, gan ddadlau fod y cyhuddiadau o gyfunrywioldeb a ddygwyd yn ei erbyn wedi'u hybu a'u hyrwyddo gan yr Iddewon. Ond ar ôl y puro, dyrchafodd Hitler statws Himmler a daeth yn weithgar iawn yn y broses o ddifa cyfunrywioldeb. Dywedodd, "We must exterminate these people root and branch... the homosexual must be eliminated." (Plant, 1986, p.&nbsp;99).
Llinell 38:
Yn fuan ar ôl puro 1934, crewyd adran arbennig o'r Gestapo er mwyn creu rhestrau o unigolion hoyw. Ym 1936, creodd Heinrich Himmler, Pennaeth yr SS, "Swyddfa Ganolog y Reich er mwyn Gwaredu Cyfunrywioldeb ac Erthyliad."
 
I ddechrau ni chafodd pobl hoyw eu trin yn yr un modd a'r Iddewon; ystyriai'r Almaen Natsïaidd dynion hoyw Almaenig fel rhan o'r "Hil Berffaith" a'u nod oedd i'w gorfodi i gymymffurfiogydymffurfio'n rhywiol ac yn gymdeithasol. Danfonwyd dynion hoyw na fyddai neu na allai gydymffurfio neu esgus gymymffurfiogydymffurfio i wersylloedd crynhoi fel rhan o'r ymgyrch "Difa Drwy Waith".
 
Targedwyd dros filiwn o ddynion hoyw Almaenig, ac arestiwyd o leiaf 100,000 ohonynt a charcharwyd dros 50,000 am fod yn hoyw. SbaddwydYsbaddwyd cannoedd o ddynion hoyw Ewropeaidd o dan gyfarwyddyd y llysoedd barn.
 
Ni fyddai rhai o'r bobl a erlynwyd o dan y cyfreithiau hyn yn ystyried eu hunain yn gyfunrywiol. Gyda chyfreithiau "gwrth-gyfunrywiol" mor amlwg ledled y byd gorllewinol tan y [[1960au]] a'r [[1970au]], nid oedd nifer o ddynion yn teimlo'n ddiogel i adrodd eu profiadau tan y 1970au pan ddiddymwyd nifer o'r cyfreithiau yn erbyn pobl hoyw.
 
Ni erlyniwyderlynwyd [[lesbiad|lesbiaid]] i'r fath raddau o dan gyfreithiau gwrth-gyfunrywiol y Natsïaid, am yr ystyriwyd yn haws i'w perswadio neu eu gorfodi i gydymffurfio ag ymddygiad [[heterorywiol]]. Fodd bynnag, cawsant eu hystyried yn fygythiad i werthoedd y wladwriaeth ac yn aml caent eu cyhuddo o fod yn "anghymdeithasol."
 
==Cyfunrywioldeb a'r SS==
Llinell 52:
Amrywia'r amcangyfrifoedd o'r nifer o ddynion hoyw a laddwyd yn y [[gwersyll crynhoi|gwersylloedd crynhoi]] yn ystod yr holocost o 5,000 i 15,000. Mae'r niferoedd uchaf yn cynnwys y rheiny a oedd yn Iddewon ac yn hoyw, neu'n Iddewig, hoyw a [[comiwnyddiaeth|chomiwnyddol]] hyd yn oed. Yn ogystal a hyn, nid oes cofnodion am yr union reswm dros ddanfon person i wersyll crynhoi yn bodoli, sy'n ei gwneud yn anodd rhoi rhif pendant ar y nifer o ddynion hoyw a fu farw yn y [[gwersyll difa|gwersylloedd difa]]. Gweler ''[[Triongl Pinc]]''
 
Dioddefodd dynion hoyw erchyllterau anghyffredin yn y gwersylloedd crynhoi. Wynebent erledigaeth nid yn unig wrth y milwyr Almaenig ond wrth y carcharioncarcharon eraill hefyd, a ymosodwyd a lladdwyd nifer ohonynt. Hefyd, gorfodwyd dynion hoyw yn y gwersylloedd llafur caled i wneud tasgau mwy peryglus ac anodd na'r carchorioncarcharon eraill nad oedd yn Iddewon, o dan y polisi o "Ddifa Drwy Waith". Arferai milwyr yr SS ddefnyddio dynion hoyw fel targedau er mwyn ymarfer eu sgiliau saethu, gan anelu at y trionglau pinc y cawsant eu gorfodi i wisgo.
 
Gellir priodoli'r driniaeth llym hyn i'r modd y gwelai swyddogion yr SS ddynion hoyw, yn ogystal ag agweddau [[homoffobia|homoffobig]] y gymuned Almaenig yn gyffredinol. Gwthiwyd y dynion hoyw i ffiniau'r gymdeithas a gwelwyd hyn hefyd yn y gwersylloedd. Bu farw nifer ohonynt o gael eu taro, tra bod doctoriaid Natsïaidd yn aml yn defnyddio dynion hoyw ar gyfer arbrofion gwyddonol er mwyn ceisio darganfod gennyn hoyw er mwyn "iachau" unrhyw blant Ariaidd y dyfodol a oedd yn hoyw.
Llinell 60:
==Ar ôl y rhyfel==
[[Delwedd:Ac.homomonument.jpg|bawd|chwith|200px|Un pwynt o'r gofeb [[Homomonument]], yn [[Amsterdam]], o gofio am ddynion a menywod hoyw a ddioddefodd erlidigaeth. Crewyd y gofeb o dri [[triongl]] mawr [[pinc]] allan o [[gwenithfaen|wenithfaen]].]]
Ar ôl y rhyfel, ni chydnabyddwyd fod carcharorion hoyw y gwersylloedd crynhoi wedi dioddefodd erlidigaetherledigaeth y NatsiaidNatsïaid. Cynigiwyd iawndal a phensiynau'r wladwriaeth i grŵpiaugrwpiau eraill ond fe'i gwrthodwyd ar gyfer dynion hoyw, a oedd yn parhau i gael eu hystyried yn droseddwyr - ni ddiddymwyd y ddeddf Natsiaidd yn erbyn hoywon tan 1994, er i [[Dwyrain yr Almaen|Ddwyrain]] a [[Gorllewin yr Almaen]] lacio ei deddfau toseddoltroseddol yn erbyn pobl hoyw ar ddiwedd y [[1960au]].
 
Gellid ail-garacharu dioddefwyr hoyw yr holocost am "droseddu parhaus", ac fe'u cadwyd ar y rhestr fodern o "droseddwyr rhywiol". O dan Llywodraeth Milwrol Gynghreiriol yr Almaen, gorfodwyd rhai pobl hoyw i gyflawni eu dedfryd o garchar, waeth faint o amser y treuliasant yn y gwersylloedd crynhoi.
 
Yn gyffredinol, ni ystyriwyd polisïau gwrth-hoyw y NatsiaidNatsïaid a'r modd y dinistrasantdinistriasant y mudiad hawliau hoywon cynnar yn bynciau addas ar gyfer haneswyr ac addysgwyr yr Holocost. Dim ond yn ystod y [[1970au]] a'r [[1980au]] y dechreuwyd trafod y mater, gyda goroeswyr yr holocost yn ysgrifennu a chyhoeddi eu hatgofion, gyda dramâu megis "[[Bent (drama)|Bent]]", a'r ymchwil mwy hanesyddol am hanes homoffobia'r NatsiaidNatsïaid a'r modd y dinistriwyd y mudiad hawliau hoyw Almaenig.
 
Ers y [[1980au]], mae rhai dinasoedd Ewropeaidd a rhyngwladol wedi codi cofebaucofebion i gofio'r miloedd o bobl hoyw a lofruddiwyd ac a erlidiwyd yn ystod yr Holocost. Ceir cofebaucofebion mawrion ym [[Berlin|Merlin]], [[Amsterdam]], [[Montevideo]], a [[San Francisco]]. Yn 2002, gwnaeth y llywodraeth Almaenig ymddiheuriad swyddogol i'r [[cymuned hoyw|gymuned hoyw]].
 
Yn 2005, cofiodd y [[Senedd Ewropeaidd]] 60 mlynedd ers rhyddhau gwersyll [[Auschwitz]] gyda munud o dawelwch a oedd yn cynnwys y testun isod:
Llinell 72:
<blockquote>
"...27 January 2005, the sixtieth anniversary of the liberation of Nazi Germany's death camp at Auschwitz-Birkenau, where a combined total of up to 1.5 million Jews, Roma, Poles, Russians and prisoners of various other nationalities, and homosexuals, were murdered, is not only a major occasion for European citizens to remember and condemn the enormous horror and tragedy of the Holocaust, but also for addressing the disturbing rise in anti-Semitism, and especially anti-Semitic incidents, in Europe, and for learning anew the wider lessons about the dangers of victimising people on the basis of race, ethnic origin, religion, social classification, politics or sexual orientation...." </blockquote>
Cofnododd un o oroeswyr hoyw yr Holocost, Pierre Seel, fanylion am fywyd i ddynion hoyw o dan reolaeth y NatsiaidNatsïaid. Yn ei hanesion, dywed ei fod yn aelod o'r gymuned hoyw lleol yn nhref [[Mulhouse]]. Pan gipiodd y NatsiaidNatsïaid bŵer o'r dref, roedd ei enw ef ar restr o ddynion hoyw a orfodwyd i orsaf yr heddlu. Ufuddhaodd y gorchymyn er mwyn amddiffyn ei deulu rhag unrhyw oblygiadau pellach. Pan gyrhaeddodd orsaf yr heddlu, dywed iddo ef a dynion hoyw eraill gael eu curo. Tynnwyd ewinedd bysedd y rhai a geisiodd ymwrthod. [[Treisio|Treisiwyd]] rhai eraill gyda phreniau mesur a oedd wedi eu torri, gan dyllu eu [[coluddyn|coluddion]] gan beri iddynt [[gwaed|waedu]]'n ddifrifol. Ar ôl iddo gael ei arestio, fe'i danfonwyd i wersyll crynhoi yn [[Schirmeck]]. Yno, dywed Seel y byddai cadfridog Natsiaidd yn cyhoedducyhoeddi y byddai dienyddiad cyhoeddus. Daethpwyd a dyn allan ac adnabu Seel ei wyneb. Wyneb ei gariad deunaw oed o Mulhouse ydoedd. Dywed Seel fod y NatsiaidNatsïaid wedi diosg dillad ei gariad, gosod bwced metal dros ei ben ac yna rhyddhau cwn [[Alsatian]] arno, a gnodd ef nes iddo farw.
 
==Gweler hefyd==