Louis XIV, brenin Ffrainc: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Mair Theresa o Awstria. |
gwiro'r newidiadau diweddar ac ehangu |
||
Llinell 1:
[[Delwedd:Louis XIV of France.jpg|bawd|200px|Louis XVI]]
Brenin Ffrainc o [[14 Mai]] [[1643]] tan [[1715]] oedd '''Louis XIV''' (Louis-Dieudonné neu ''le Roi-Soleil'') ([[5 Medi]] [[1638]] - [[1 Medi]] [[1715]]). Bu'n frenin am gyfnod hirach nag unrhyw frenin arall, o genedl o'r maint hwn: 72 blwyddyn a 110 diwrnod.]].<ref>{{cite web |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761572792/Louis_XIV.html |title=Louis XIV |publisher=MSN Encarta |year=2008 |accessdate=20 January 2008 |archiveurl=http://www.webcitation.org/query?id=1257052204396412 |archivedate=1 Tachwedd 2009 }}</ref>
I louis mae'r diolch am gryfhau Ffrainc yn uned a oedd yn cael ei rheoli o'i phrifddinas, [[Paris]]. Dileodd y syniad fod ffiwdaliaeth yn dderbyniol i raddau helaeth. A thrwy fynu fod yr uchelwyr cefnog yn byw yn ei balas yn [[Versailles]], a oedd cyn hynny'n blasty hela, llwyddodd i ddofi'r pendefigion, hyd yn oed y rhai hynny a fu'n aelodau o Wrthryfel y Fronde.
==Plentyndod a phriodas==
Cafodd ei eni yn Saint-Germain-en-Laye, yn [[Île-de-France]] yn nghanol-gogledd [[Ffrainc]]. Ei dad oedd y Brenin [[Louis XIII, brenin Ffrainc|Louis XIII]] a'i fam oedd [[Ann o Awstria]] (1601 – 1666). Fe'i galwyd yn Louis Dieudonné (Louis, rhodd gan Dduw)<ref>{{cite book|language=French|first=Henri |last=Brémond|authorlink=Henri Brémond|url=https://books.google.com/books?id=cWEaAAAAMAAJ&pg=PA381|title=La Provence mystique au XVIIe siècle|location=Paris|publisher=Plon-Nourrit|year=1908|pages=381–382}}</ref> ynghyd a'r teitl traddodiadol, Ffrengig y darpar frenin: ''Y Dauphin''.<ref>{{cite book|title=Louis XIV|author=François Bluche (translated by Mark Greengrass|year=1990|publisher=New York: Franklin Watts|page=11|isbn=0-531-15112-3}}</ref> Pan anwyd ef roedd ei rieni wedi bob yn briod am 23 mlynedd, ac wedi colli pedwar plentyn ar eu genedigaeth, rhwng 1619 ac 1631. Roedd y gwleidyddion ac uchelwyr y cyfnod, felly, gweld geni Louis yn rodd gan Dduw, ac yn wyrth.
Ei wraig gyntaf oedd [[Maria Teresa o Awstria]] (1638-1683) ([[Sbaeneg]]: ''María Teresa''; [[Ffrangeg]]: ''Marie-Thérèse''), tywysoges o [[Sbaen]]. Cawsant chwech o blant ond un yn unig a dyfodd yn oedolyn: Monseigneur. Bu farw Maria Teresa yn 1683 a phriododd Louis ei gariad newydd [[Madame de Maintenon]] yng ngaeaf 1685-86.
{{dechrau-bocs}}
| |||