Rwmania: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
tarddiad yr enw
demograffeg
Llinell 88:
=== Y Rwmania fodern ===
{{eginyn-adran}}
 
== Gwleidyddiaeth ==
Mae Rwmania yn [[Gweriniaeth ddemocrataidd|weriniaeth ddemocrataidd]]. Mae cangen ddeddffwriaethol [[llywodraeth]] Rwmania yn cynnwys dwy siambr, y ''Senat'' ([[Senedd Rwmania|Senedd]]), sydd ag 137 o aelodau ([[2004]]), ac y ''Camera Deputaţilor'' ([[Siambr Dirprwyon Rwmania|Siambr Dirprwyon]]), sydd â 332 o aelodau ([[2004]]). Etholir aelodau'r ddwy siambr pob pedair mlynedd.
 
Etholir yr [[Arlywydd Rwmania|Arlywydd]], pennaeth y cangen weithredol, hefyd gan bleidlais boblogaidd, pob pum mlynedd (nes 2004, pedair mlynedd). Mae'r arlywydd yn penodi'r [[Prif Weinidog Rwmania|Prif Weinidog]], sy'n bennaeth y lywodraeth, a phenodir aelodau'r lywodraeth gan y Prif Weinidog. Mae angen i'r lywodraeth cael pleidlais seneddol o gymeradwyaeth.
 
== Siroedd ==
[[Delwedd:Romania-gweinyddol.png|bawd|chwith|240px|Map gweinyddol o Rwmania<br />Mae [[Transylfania]] yn wyrdd, [[Wallachia]] yn las, ardal [[Moldofa]] yn goch, a [[Dobrogea]] yn felyn]]
 
Caiff Rwmania ei rhannu i 41 o ''judeţe'', neu [[sir]]oedd, a bwrdeisiaeth [[Bucureşti]] (y brifddinas).
 
Y siroedd (yn nhrefn yr wyddor) yw:
 
{|
|
* [[Sir Alba|Alba]]
* [[Sir Arad|Arad]]
* [[Sir Argeş|Argeş]]
* [[Sir Bacău|Bacău]]
* [[Sir Bihor|Bihor]]
* [[Sir Bistriţa-Năsăud|Bistriţa-Năsăud]]
* [[Sir Botoşani|Botoşani]]
* [[Sir Braşov|Braşov]]
* [[Sir Brăila|Brăila]]
* [[Sir Buzău|Buzău]]
* [[Sir Caraş-Severin|Caraş-Severin]]
* [[Sir Călăraşi|Călăraşi]]
* [[Sir Cluj|Cluj]]
* [[Sir Constanţa|Constanţa]]
* [[Sir Covasna|Covasna]]
* [[Sir Dâmboviţa|Dâmboviţa]]
* [[Sir Dolj|Dolj]]
* [[Sir Galaţi|Galaţi]]
* [[Sir Giurgiu|Giurgiu]]
* [[Sir Gorj|Gorj]]
|
* [[Sir Harghita|Harghita]]
* [[Sir Hunedoara|Hunedoara]]
* [[Sir Ialomiţa|Ialomiţa]]
* [[Sir Iaşi|Iaşi]]
* [[Sir Ilfov|Ilfov]]
* [[Sir Maramureş|Maramureş]]
* [[Sir Mehedinţi|Mehedinţi]]
* [[Sir Mureş|Mureş]]
* [[Sir Neamţ|Neamţ]]
* [[Sir Olt|Olt]]
* [[Sir Prahova|Prahova]]
* [[Sir Satu Mare|Satu Mare]]
* [[Sir Sălaj|Sălaj]]
* [[Sir Sibiu|Sibiu]]
* [[Sir Suceava|Suceava]]
* [[Sir Teleorman|Teleorman]]
* [[Sir Timiş|Timiş]]
* [[Sir Tulcea|Tulcea]]
* [[Sir Vaslui|Vaslui]]
* [[Sir Vâlcea|Vâlcea]]
* [[Sir Vrancea|Vrancea]]
|}
 
== Daearyddiaeth ==
Llinell 210 ⟶ 152:
 
<br clear="all">
 
== Gwleidyddiaeth a llywodraeth ==
Mae Rwmania yn [[Gweriniaeth ddemocrataidd|weriniaeth ddemocrataidd]]. Mae cangen ddeddffwriaethol [[llywodraeth]] Rwmania yn cynnwys dwy siambr, y ''Senat'' ([[Senedd Rwmania|Senedd]]), sydd ag 137 o aelodau ([[2004]]), ac y ''Camera Deputaţilor'' ([[Siambr Dirprwyon Rwmania|Siambr Dirprwyon]]), sydd â 332 o aelodau ([[2004]]). Etholir aelodau'r ddwy siambr pob pedair mlynedd.
 
Etholir yr [[Arlywydd Rwmania|Arlywydd]], pennaeth y cangen weithredol, hefyd gan bleidlais boblogaidd, pob pum mlynedd (nes 2004, pedair mlynedd). Mae'r arlywydd yn penodi'r [[Prif Weinidog Rwmania|Prif Weinidog]], sy'n bennaeth y lywodraeth, a phenodir aelodau'r lywodraeth gan y Prif Weinidog. Mae angen i'r lywodraeth cael pleidlais seneddol o gymeradwyaeth.
 
=== Rhanbarthau a siroedd ===
[[Delwedd:Romania-gweinyddol.png|bawd|chwith|240px|Map gweinyddol o Rwmania<br />Mae [[Transylfania]] yn wyrdd, [[Wallachia]] yn las, ardal [[Moldofa]] yn goch, a [[Dobrogea]] yn felyn]]
 
Caiff Rwmania ei rhannu i 41 o ''judeţe'', neu [[sir]]oedd, a bwrdeisiaeth [[Bucureşti]] (y brifddinas).
 
Y siroedd (yn nhrefn yr wyddor) yw:
 
{|
|
* [[Sir Alba|Alba]]
* [[Sir Arad|Arad]]
* [[Sir Argeş|Argeş]]
* [[Sir Bacău|Bacău]]
* [[Sir Bihor|Bihor]]
* [[Sir Bistriţa-Năsăud|Bistriţa-Năsăud]]
* [[Sir Botoşani|Botoşani]]
* [[Sir Braşov|Braşov]]
* [[Sir Brăila|Brăila]]
* [[Sir Buzău|Buzău]]
* [[Sir Caraş-Severin|Caraş-Severin]]
* [[Sir Călăraşi|Călăraşi]]
* [[Sir Cluj|Cluj]]
* [[Sir Constanţa|Constanţa]]
* [[Sir Covasna|Covasna]]
* [[Sir Dâmboviţa|Dâmboviţa]]
* [[Sir Dolj|Dolj]]
* [[Sir Galaţi|Galaţi]]
* [[Sir Giurgiu|Giurgiu]]
* [[Sir Gorj|Gorj]]
|
* [[Sir Harghita|Harghita]]
* [[Sir Hunedoara|Hunedoara]]
* [[Sir Ialomiţa|Ialomiţa]]
* [[Sir Iaşi|Iaşi]]
* [[Sir Ilfov|Ilfov]]
* [[Sir Maramureş|Maramureş]]
* [[Sir Mehedinţi|Mehedinţi]]
* [[Sir Mureş|Mureş]]
* [[Sir Neamţ|Neamţ]]
* [[Sir Olt|Olt]]
* [[Sir Prahova|Prahova]]
* [[Sir Satu Mare|Satu Mare]]
* [[Sir Sălaj|Sălaj]]
* [[Sir Sibiu|Sibiu]]
* [[Sir Suceava|Suceava]]
* [[Sir Teleorman|Teleorman]]
* [[Sir Timiş|Timiş]]
* [[Sir Tulcea|Tulcea]]
* [[Sir Vaslui|Vaslui]]
* [[Sir Vâlcea|Vâlcea]]
* [[Sir Vrancea|Vrancea]]
|}
 
== Economi ==
 
== Demograffeg ==
{{Historical populations
|type =
|1866|4424961 |1887|5500000 |1899|5956690 |1912|7234919 |1930|18057028 |1939|19934000 |1941|13535757 |1948|15872624 |1956|17489450 |1966|19103163 |1977|21559910 |1992|22760449 |2002|21680974 |2011|20121641|2016 (amcan.)|19474952
|footnote = Nid yw rhifau cyn 1948 yn cyfateb i ffiniau cyfredol y wlad.
}}
[[Delwedd:Ethnic-map-of-Romania-2011.png|bawd|chwith|Map o grwpiau ethnig Rwmania, yn seiliedig ar ddata o gyfrifiad 2011.]]
Yn ôl cyfrifiad 2011, poblogaeth Rwmania yw 20,121,641.<ref name="CensusRef"/> Megis gwledydd eraill yn ei chylch, mae disgwyl i'r boblogaeth leiháu'n raddol yn y blynyddoedd i ddod o ganlyniad i [[cyfradd ffrwythlondeb|gyfradd ffrwythlondeb]] (1.2–1.4) sy'n rhy isel i gynnal nifer cenedlaethau'r dyfodol a chyfradd allfudo sy'n uwch na'r gyfradd mewnfudo. Ym mis Hydref 2011, roedd Rwmaniaid ethnig yn cyfri am 88.9% o'r boblogaeth. Y lleiafrifoedd ethnig mwyaf eu maint yw'r Hwngariaid (6.5%) a'r Roma (3.3%).<ref>2002 census data, based on [http://www.insse.ro/cms/files/statistici/comunicate/alte/2012/Comunicat%20DATE%20PROVIZORII%20RPL%202011.pdf population by ethnicity], gave a total of 535,250 Roma in Romania. Many ethnicities are not recorded, as they [http://www.edrc.ro/docs/docs/Romii_din_Romania.pdf do not have ID cards]. International sources give higher figures than the official census (e.g., [http://europeandcis.undp.org/uploads/public/File/rbec_web/vgr/chapter1.1.pdf [[UNDP]]'s Regional Bureau for Europe], [http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/ECAEXT/EXTROMA/0,,contentMDK:20333806~menuPK:615999~pagePK:64168445~piPK:64168309~theSitePK:615987,00.html World Bank], {{cite web|url=http://www.msd.govt.nz/documents/publications/msd/journal/issue25/25-pages154-164.pdf |format=PDF|title=International Association for Official Statistics|archiveurl=//web.archive.org/web/20080226202154/http://www.msd.govt.nz/documents/publications/msd/journal/issue25/25-pages154-164.pdf|archivedate=26 February 2008}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.usatoday.com/news/world/2005-02-01-roma-europe_x.htm|publisher=usatoday|title=European effort spotlights plight of the Roma|accessdate=31 August 2008|date=10 February 2005}}</ref> Mwyafrif yw'r Hwngariaid yn siroedd Harghite a Covasna. Ymhlith y lleiafrifoedd eraill mae'r [[Wcreiniaid]], yr [[Almaenwyr]], y [[Tyrciaid]], y Lipofiaid ([[Hen Gredinwyr]] o dras [[Rwsia]]idd), yr [[Aromaniaid]], y [[Tatariaid]], a'r [[Serbiaid]].<ref name="census">{{cite report|url=http://www.recensamantromania.ro/rezultate-2/ |title=Official site of the results of the 2002 Census |language=Romanian |accessdate=31 August 2008 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120205002157/http://www.recensamantromania.ro/rezultate-2 |archivedate=5 February 2012 }}</ref> Ym 1930, trigai 745,421 o Almaenwyr yn Rwmania,<ref>{{cite web|url=http://www.hungarian-history.hu/lib/minor/min02.htm|archiveurl=//web.archive.org/web/20070817040031/http://www.hungarian-history.hu/lib/minor/min02.htm|archivedate=17 August 2007|title=German Population of Romania, 1930–1948|publisher=hungarian-history.hu|accessdate=7 September 2009}}</ref> ond dim ond rhyw 36,000 sy'n byw yno heddiw.<ref name="census"/> Yn 2009 roedd tua 133,000 o fewnfudwyr yn Rwmania, yn bennaf o Foldofa a [[Gweriniaeth Pobl Tsieina|Tsieina]].<ref name="hdrstats.undp.org"/>
 
=== Ieithoedd ===
=== Crefydd ===
 
== Diwylliant ==
 
== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau|2}}
 
== CysylltiadauDolenni allanol ==
{{Wiciadur|{{PAGENAME}}}}
* {{eicon ro}} [http://www.presidency.ro Arlywyddiaeth Rwmania]