Castell Caerffili: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
lol |
B Wedi gwrthdroi golygiadau gan 194.81.160.150 (Sgwrs); wedi adfer y golygiad diweddaraf gan Deb. |
||
Llinell 1:
[[Delwedd:Caerphilly aerial.jpg|bawd|300px|Awyrlun o'r castell]]
[[Castell]] yng nghanol tref [[Caerffili]] a adeiladwyd rhwng [[1268]] a [[1271]] yw '''Castell Caerffili'''. Castell tua 1.2[[ha]] cydganol yw e gyda ffos o'i gwmpas. Hwn yw'r castell mwyaf yng [[Cymru|Nghymru]] a'r ail fwyaf yng ngwledydd [[Prydain]].
== Hanes ==
[[Delwedd:Caerphilly Castle, Wales.jpg|300px|de|bawd|'''Castell Caerffili''']]
Adeiladwyd y castell ar safle hen [[Caerau Rhufeinig Cymru|gaer Rufeinig]] gynharach, gan [[Gilbert de Clare]], Arglwydd [[Morgannwg]] a oedd o dras [[Normaniaid|Normanaidd]]. Yr amcan oedd rhwystro'r Tywysog [[Llywelyn ap Gruffudd]] rhag ychwanegu'r tiroedd i'w [[Oes y Tywysogion|Dywysogaeth]].
Llwyddodd Llywelyn gipio'r castell yn 1270 ond mewn blwyddyn roedd de Clare yn dechrau ailadeilad'r castell eto.<ref>Over Wales Pitkin Unichrome 2000</ref>
Yn ystod gwrthryfel [[Llywelyn Bren]] yn [[1316]] ymosododd y [[Cymry]] ar y castell. Ymosododd rhan o fyddin [[Owain Glyndŵr]] arno hefyd.
Chafodd y castell ddim llawer o ddifrod adeg [[Rhyfel Cartref Lloegr]] ([[1642]]-[[1648]]) ar wahân i'r tŵr de-orllewinol a ddechreuodd wyro.
[[Delwedd:Hourd caerffili.jpg|bawd|chwith|300px|Yr 'hourd'.]]
== Adeiladwaith ==
Mae Caerffili yn gastell consentrig a amgylchynir gan ffosydd dŵr a chylchoedd o dir. Mae'r tŵr de-orllewinol yn 80 troedfedd o uchder ond yn gwyro allan 13 troedfedd.
== Cadwraeth a mynediad ==
Mae Castell Caerffili ar rhestr [[Cadw]] ac yn hawdd i gyrraedd o ganol tref Caerffili.
==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
== Llyfryddiaeth ==
*William Rees, ''Caerphilly Castle, a history and description'' (1937)
*H. P. Richards, ''A History of Caerphilly'' (1975)
[[Categori:Cadw]]
[[Categori:Cestyll Caerffili|Caerffili]]
| |||