William Rees (Gwilym Hiraethog): Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Daffy (sgwrs | cyfraniadau) B →Awdur rhyddiaith: - typo |
lluniau |
||
Llinell 2:
==Ei yrfa==
[[Delwedd:Cofeb_Hiraethog_Llansannan.JPG|200px|bawd|Carreg goffa Gwilym Hiraethog ar gapek newydd yr Annibynwyr (1902), Llansannan]]
Er iddo gael ei fagu gyda'r [[Metthodistiaid Calfinaidd|Trefnyddion Calfinaidd]] fe ymunodd â'r Annibynwyr wedi iddynt gychwyn achos yn [[Llansannan]] yn [[1828]]. Fe'i galwyd i Lôn Swan, [[Dinbych]] yn [[1837]], yna ymlaen i'r Tabernacl, [[Lerpwl]] ([[1843]]), yna i Salem yn yr un dref ([[1853]]) a diweddu ei yrfa fel gweinidog yn Grove Street, Lerpwl wedi iddo symud yno yn [[1867]]. Bu'n pregethu yno nes iddo ymddeol ym [[1875]]. Roedd ei frawd, [[Henry Rees|Henry]] hefyd ymysg pregethwyr mwyaf blaengar y cyfnod.
Gwnaeth enw i'w hun fel pregethwr poblogaidd ac ynghyd â'i ddawn fel llenor, golygydd, gwleidydd a darlithydd fe'i enwyd gan [[Gwynfor Evans]] fel ''"...ffigur amlycaf trydydd chwarter y ganrif ddiwethaf pan oedd pregethwyr yn arwyr Cymru."'' Dywedir mai cyfraniad mwyaf Hiraethog i Gymru oedd sefydlu'r ''[[Baner ac Amserau Cymru|Amserau]]'' yn [[1843]]. Yr Amserau oedd y [[Papurau newydd Cymraeg|newyddiadur Cymraeg]] cyntaf i lwyddo. Roedd Hiraethog ymysg cwmni da o [[Anghydffurfiaeth|Anghydffurfwyr]] radicalaidd, pobl megis [[Samuel Roberts (S.R.)|S.R. Llanbrynmair]], [[David Rees]] [[Llanelli]] a [[Ieuan Gwynedd]] – dywedir mai Hiraethog oedd y pennaf yn eu plith. Mynnai Hiraethog a'i gwmni o Annibynwyr radical daro'n erbyn y traddodiad pietistaidd a gadwai [[Cristnogaeth|Gristnogion]] allan o'r byd politicaidd.
==Bardd ac emynydd==
[[Delwedd:Llansannan cofeb.JPG|200px|bawd|Cofeb i Gwilym Hiraethog ac enwogion eraill o'r fro, yn Llansannan]]
Roedd Hiraethog yn fardd ac [[emyn]]ydd o fri. Dywedodd [[Pennar Davies]] mai ef oedd awdur emyn mwyaf yr iaith Gymraeg:
: Dyma gariad fel y moroedd,
| |||