Gogledd Iwerddon: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
John Jones (sgwrs | cyfraniadau)
BDim crynodeb golygu
B clean up
Llinell 53:
 
== Yr enw ==
Mae enw'r rhanbarth ei hun ac rhai enwau lleoedd o'i fewn yn bwnc dadleuol. Mae llawer yn dibynnu ar safbwyntiau gwleidyddol. Yr enghraifft enwocaf efallai yw dinas [[Derry]]/[[Londonderry]], gyda'r ffurf Derry (Saesneg) neu ''Doire''/''Doire Cholm Chille'' (Gwyddeleg) yn cael ei defnyddio gan genedlaetholwyr Gwyddelig a Londonderry gan yr Unoliaethwyr.
 
'Gogledd Iwerddon' yw'r enw swyddogol ond mae nifer o Unoliaethwyr yn a'u cefnogwyr yn dal i defnyddio'r enw [[Ulster]] (''Ulaidh''). Ar y llaw arall, mae cenedlaetholwyr a gweriniaethwyr yn tueddu i gyfeirio at y rhanbarth fel 'Y Gogledd' (''The North''/''North of Ireland'') neu'r 'Chwe Sir' (''Six Counties''.
Llinell 59:
=== Unoliaethwyr ===
* '''''[[Ulster]]''''' (''Ulaidh'') yw'r enw hanesyddol am dalaith Wyddelig [[Wlster]], gyda chwech o'i naw sir yn gorwedd yng Ngogledd Iwerddon. Mae cenedlaetholwyr yn gwrthod defnyddio'r enw i gyfeirio at Ogledd Iwerddon ond mae'r term "Ulster" yn cael ei defnyddio'n aml gan yr Unoliaethwyr a'r wasg Brydeinig i gyfeirio at Ogledd Iwerddon. Fe'i gwelir hefyd mewn enwau fel [[Radio Ulster]], [[Royal Ulster Constabulary|RUC]], ''[[Ulster Unionist Party]]'' ac ''[[Ulster Volunteer Force]]'' (grwp paramilwrol).
 
* '''''Y Dalaith''''' (''The Province'' / ''An Chúige'') yw'r enw hanesyddol am dalaith Wyddelig Wlster ond fe'i defnyddir gan Unoliaethwyr ac eraill fel term am Ogledd Iwerddon. Yn ôl canllawiau'r [[BBC]], mae "''the province''" yn dderbyniol ond dydy "''Ulster''" ddim. Mae'n argymell peidio defnyddio'r gair "Prydeinig" ("''British''") i gyfeirio at y bobl ond yn hytrach i ddefnyddio'r term niwtral "pobl Gogledd Iwerddon" ("''people of Northern Ireland''", a'r term "tir mawr" "''mainland''" wrth gyfeirio at [[Prydain Fawr|Brydain Fawr]] mewn perthynas â Gogledd Iwerddon<ref>[http://web.archive.org/web/20080909190843/http://www.bbc.co.uk/guidelines/editorialguidelines/assets/advice/reporting_the_uk.pdf Canllaw golygyddol y BBC]</ref> Nid wy'r termau hyn yn dderbyniol gan y gymuned weriniaethol.
 
Llinell 66 ⟶ 65:
 
* '''''North of Ireland''''' (''Tuaisceart na hÉireann'') - term sydd ddim yn cyfieithu i'r Gymraeg yn iawn ac sy'n pwysleisio fod y rhanbarth yn rhan o Iwerddon yn hytrach na'r DU.
 
* '''''Gogledd-ddwyrain Iwerddon''''' (''North-East Ireland'' / ''Oirthuaisceart Éireann''). Amrywiad ar yr uchod, llawer llai cyffredin.
 
* '''''Y Chwe Sir''''' (''The Six Counties'' / ''na Sé Chontae'') - term a ddefnyddir gan weriniaethwyr, e.e. [[Sinn Féin]]. Cyfeirir at [[Gweriniaeth Iwerddon|Weriniaeth Iwerddon]] fel 'y 26 Sir' (''Twenty-Six Counties'')<ref>[http://sinnfein.ie/history Sinn Féin: "Six Counties"]</ref> Dadleuir fod defnyddio enw swyddogol y rhanbarth yn gyfystyr â derbyn ei fod yn perthyn i'r DU.
 
* '''''The Occupied Six Counties'''''.<ref>[http://www.irishfreedomcommittee.net/FAQs.htm "Irish Freedom Committee"]</ref>
 
* '''''British-Occupied Ireland'''''. Fel ''Occupied Six Counties'', defnyddir hyn gan weriniaethwyr sy'n gwrthwynebu Cytundeb Dydd Gwener y Groglith (''Good Friday Agrrement'').<ref>[http://www.webcitation.org/query?id=1256489508328529&url=www.geocities.com/athens/atrium/1678/ian.html "Gaelmail.com"]</ref>
 
* '''''Fourth Green Field''''' (''An Cheathrú Gort Glas''). O'r gân ''Four Green Fields'' gan [[Tommy Makem]].
 
Llinell 81 ⟶ 75:
 
{{Y Deyrnas Unedig}}
 
 
 
[[Categori:Gogledd Iwerddon| ]]