Llenyddiaeth y Dadeni: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Yn fy mhorwr i (Safari) roedd bwlch rhwng y llinell gyntaf a'r ail linell o'r cerddi. Gobeithio mae'r ateb 'ma'n gweithio mewn porwyr eraill hefyd.
Llinell 113:
Daeth y Dadeni i Sbaen yn gynnar. Er i ddylanwadau Eidalaidd gyrraedd y wlad yn y 15g, yn enwedig yn llys Alfonso V, Brenin Aragon, a chan yr athrawon Lucio Marineo Siculus, Antonio Beccadelli a Lorenzo Valla, ni chafodd y Dadeni effaith sylweddol ar y Sbaenwyr nes i Garcilaso de la Vega a Juan Boscán, ar awgrym Andrea Navagero, fabwysiadu mesurau ac arddulliau'r beirdd Eidaleg, a hynny yn ail chwarter y 16g. Dyrchafwyd Garcilaso yn "Dywysog Beirdd Sbaen", ac yn syth ymddangosodd llu o feirdd i'w efelychu: Gutierre de Cetina, Diego Hurtado de Mendoza, ac Hernando de Acuña).
 
Yn ail hanner y 16g ymrannodd yr arddulliau barddonol yn dri gwahanol gyfeiriad. Esblygodd un yn Ddarddulliaeth, a nodir gan waith Francisco de Aldana, oedd yn hyddysg ym marddoniaeth Eidalaidd y cyfnod, a Fernando de Herrera, a gysylltodd perseinedd Garcilaso ag arddull [[baróc]] Luis de Gongora. Tueddai'r ail gyfeiriad at ysbrydegaeth Gristnogol, naill ai yn nhraddodiad asgetaidd Fray Luis de León neu gyfriniaeth John y Groes a St Teresa Iesu. Y [[ Gwrth-Ddiwygiad]] yng nghanol y ganrif oedd y sbardun uniongyrchol i'r farddoniaeth grefyddol hon. Canolbwyntiodd y trydydd cyfeiriad ar farddoniaeth draethiadol a ddychwelai at fesurau traddodiadol Castilaidd ac wythsill fywiog y ''Romancero'', y baledi rhamant. Ymhlith y ''Romancero nuevo ''mae rhai o lenorion mwyaf yr iaith Sbaeneg: Cervantes, Lope de Vega, a Gongora. Adferai hefyd y delyneg ''cancioneril ''wythsill o'r cyfnod cyn y Dadeni, a gyhoeddyd casgliadau o ganeuon megis ''Cancionero general ''gan Hernando del Castillo (1511, ailargraffwyd wyth gwaith yn y 16g). Cyrhaeddodd y gerdd naratif ei hanterth gyda'r arwrgerdd ''La Araucana ''gan Alonso de Ercilla, sy'n adrodd hanes concwest Tsili gan y Sbaenwyr.
 
Nodir dwy brif ffrwd yn llên y dyneiddwyr Sbaenaidd: traddodiad coeth a dysgedig yn Lladin (<span>Luis Vives</span>, <span>Juan Ginés de Sepúlveda</span>, <span>Hernán Núñez de Toledo</span>, <span>Benito Arias Montano</span>, <span>Francisco Sánchez de las Brozas</span> o <span>Juan de Mariana)</span>, a mudiad i boblogeiddio'r diwylliant clasurol drwy gyfrwng y Sbaeneg. Cychwynwyd y mudiad Sbaeneg gan y Darddulliwr Antonio de Guevara yn ei ''Epístolas familiares'' (1539) ac ysgrifwyr Erasmaidd megis y brodyr Juan ac Alfonso de Valdés, <span>Pero Mexía, a</span> <span>Luis Zapata</span>, a'u llyfrau amrywiol (''misceláneas''). Campau ucha'r cyfnod parthed ieitheg yr iaith Sbaeneg oedd y ''Biblia políglota complutense ''(1520), y Beibl amlieithog cyntaf erioed, a'r ''Biblia del oso ''(1569), y cyfieithiad cyflawn cyntaf o'r Beibl a drosir o'r ieithoedd gwreiddiol i'r Sbaeneg a hynny gan y Protestant <span>Cipriano de Valera</span>. Pwysig hefyd oedd gwaith y croniclwyr yn [[Yr Amerig|y Byd Newydd]]: <span>[[Hernando Cortés|Hernán Cortés]]</span> (<span>Cartas de relación),</span> <span>Bartolomé de las Casas</span> (''Historia de las Indias'',1517), <span>Bernal Díaz del Castillo</span> (''Historia verdadera de la conquista de la Nueva España'', 1575), Álvaro Núñez Cabeza de Vaca, Francisco de Jerez, Gonzalo Fernández de Oviedo, Pedro Cieza de León, ac el <span>Inca Garcilaso de la Vega.</span> Gweithiau eraill o nod yw ''Lazarillo de Tormes'', y stori bicarésg gyntaf a gyhoeddwyd yn ddienw ym 1554, a'r nofel bicarésg ''Guzmán de Alfarache'' gan Mateo Alemán (1599 a 1604). ''[[Don Quixote|Don Quijote de la Mancha]]'' gan <span>[[Miguel de Cervantes]]</span> yw'r nofel fodern gyntaf, a gyhoeddwyd mewn dwy ran yng nghyfnod diweddar y Dadeni ([[1605]] a [[1615]]). Parodi o lyfrau [[sifalri]] a'r [[marchog crwydr]] yn benodol yw Don Quixote, ac mae'n cwmpasu llawer mwy na'r hen straeon rhamant drwy grynhoi genres y Dadeni a chyflwyno bydolwg mwy gymhleth a dadleuol i lenyddiaeth Ewrop.