|
|
|
===Nennius===
Mae [[Nennius]] yn ail-gydio yn y chwedl yn ei ''[[Historia Brittonum]]'' (tua dechrau'r 9fed ganrif9g). Mae'r dreigiau dan Ddinas Emrys o hyd pan ddaw'r brenin [[Gwrtheyrn]] yno, ar ffo ar ôl [[Brad y Cyllyll Hirion]], a cheisio codi castell. Ond mae'n syrthio bob nos. Ymgynghora Gwrtheyrn a'i ddoethion, sy'n ei gynghori i gael hyd i fachgen heb dad naturiol, a'i aberthu ar y graig. Mae negeswyr Gwrtheyrn yn cael hyd i fachgen (a enwir yn [[Myrddin|Fyrddin]] mewn fersiynau diweddarach) yng [[Caerfyrddin|Nghaerfyrddin]]. Ar ôl clywed am ei dynged, mae'r bachgen rhyfeddol yn dweud wrth Wrtheyrn gwir ystyr y dreigiau sy'n ei boeni. Mae Gwrtheyrn yn cloddi'r graig ac yn rhyddhau'r dreigiau. Maent yn parhau i gwffio nes bod y ddraig goch wedi gorchfygu'r ddraig wen. Yna mae'r bachgen yn esbonio wrth y brenin fod y ddraig wen yn cynrychioli'r [[Eingl-Sacsoniaid]] (cyndeidiau'r [[Saeson]]) a bod y ddraig goch yn cynrychioli'r Brythoniaid, cyndeidiau'r [[Cymry]].
===Sieffre o Fynwy a'r brudiau===
|
