Wicipedia

Hieronymus Bosch: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
→‎Cyfeiriadau: manion cyffredinol a LLByw, replaced: {{Reflist}} → {{cyfeiriadau}} using AWB
B clean up, replaced: Yn yr 20fed ganrif → yn yr 20g, 16eg ganrif → 16g (2), 15fed ganrif → 15g using AWB
Llinell 16:
Mae'r enw ''Bosch'' yn dod o'r dref ble y ganwyd a threuliodd y rhan mwyaf o'i fywyd – [['s-Hertogenbosch]] (rhwng Rotterdam ac Eindhoven) a elwir yn ''Den Bosch'' ar lafur. Heddiw yn y dref mae cerflun ac amgueddfa iddo.
 
Gwaith enwocaf Hieronymus Bosch yw ''[[Gardd y Pleserau Daearol]]'', sy'n darlunio'n alegorïaidd pleserau'r cnawd. Cafodd ei baentio ar ddechrau'r 16eg ganrif16g (tua 1503-05 efallai). Mae ar gadw yn amgueddfa [[Museo del Prado]], [[Madrid]].
 
==Bywyd==
Llinell 25:
Cymerir bod ei dad neu un o'i ewythr a dysgodd i beintio <ref>Gibson, 19</ref> Mae Bosch yn ymddangos cyntaf ar gofnodon dinesig ar 5 Ebrill, 1474, ble a enwir gyda dau frawd a chwaer.
 
Roedd 's-Hertogenbosch yn dref lewyrchus yn y 15fed ganrif15g ond ym 1463 fe losgwyd 4,000 o dai mewn tân trychinebus pan roedd Bosch tua 13 oed a mwy na thebyg yn dyst i'r digwyddiad erchyll.
 
Daeth yn beintiwr poblogaidd yn ystod ei fywyd gan dderbyn comisiynau o wledydd tramor. Ym 1488 ymunodd a'r ''Brawdoliaeth y Forwyn Fair Fendigaid'', sefydliad Cristionogol Ceidwadol gyda rhyw 40 o aelodau ymhlith dinasyddion uchel eu parch 's-Hertogenbosch a rhyw o 7,000 aelodau eraill trwy Ewrop cyfan.
Llinell 40:
Wrth edrych yn nes ar y paneli, gwelir Duw yn creu'r ddaear. Mae'r darluniau – yn arbennig panel uffern – yn cael ei darlunio'n weddol rydd, yn wahanol iawn i arddull peintio [[Fflandrys]] y cyfnod.<ref>[http://ffh.films.com/id/12404/Hieronymus_Bosch_The_Delights_of_Hell.htm][https://www.youtube.com/watch?v=CNeUpz-Su68 'Bosch and the Delights of Hell']</ref>
 
Ni roddodd Bosch y dyddiad ar ei beintiadau. Ond yn anarferol am y cyfnod fe lofnododd nifer ohonynt (er bod amheuaeth ar sawl llun arall sydd yn ymddangos i gynnwys ei lofnod). Mae llai na 25 o beintiadau sydd wedi'u goroesi a gydnabyddir yn bendant i Bosch. Ar ddiwedd y 16eg ganrif16g ddaeth nifer o ddarluniau Bosch i feddiant [[Felipe II, brenin Sbaen]], fel canlyniad mae amgueddfa [[Museo del Prado]] ym [[Madrid]] bellach yn berchen a ''[[Gardd y Pleserau Daearol]]'', ''Addoliad y Doethion'', ''Y Saith Pechod Marwol a'r Pedwar Peth Olaf'', ''Tynnu Carreg Wallgofrwydd (Gwellhad i Ffolineb).''
 
==Dadansoddiadau==
Ynyn yr 20fed ganrif20g, bu diddordeb newydd yn Bosch a chynigwyd amryw o ddadansoddiadau ar gyfer ei luniau. Rhai yn dadlau bod ei waith wedi'i ysbrydoli gan syniadaeth 'hereticaidd' (e.e. syniadau'r [[Cathariaid]] a oedd yn grefydd Gristionogol y canol oesoedd a welwyd yn 'hereticaidd' gan yr Eglwys Gatholig). Eraill yn dadlau bod pobl tref 's-Hertogenbosch yn yr adeg honno, er yn ffyddlon i'r Eglwys Gatholig, yn wrthwynebau’n gryf dogmatiaeth, llygredigaeth a grym yr offeiriaid. Astudiodd y llenor [[Erasmus]] yn 's-Hertogenbosch ac mae rhai wedi tynnu cymhariaeth rhwng ei feirniadaeth o lygredigaeth yr eglwys a gwaith Bosch.<ref>''The Secret Life of Paintings'' Richard Foster & Pamela Tudor-Craig ISBN 0-85115-439-5</ref>
 
[[Delwedd:The Owl's Nest Bosch.jpg|bawd|''Nith y Dylluan''. Rotterdam, Museum Boijmans Van Beuningen]]
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/wiki/Hieronymus_Bosch"