Fampir: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Mewn [[llên gwerin|chwedlau gwerin]], dywedir y byddai fampirod yn ymweld â'r bobl a oedd yn agos atynt ac yn achosi anhrefn neu farwolaethau yn y cymdogaethau lle'r oeddent yn byw pan oeddent yn fyw. Arferent wisgo [[amdo]] a chawsant eu disgrifio fel creaduriaid chwyddedig gyda phryd a gwedd cochlyd neu dywyll, sy'n wahanol iawn i'r darlun cyfoes o fampir. Erbyn heddiw, cysylltir fampirod a chreaduriaid tenau o ran maint a gwelw o ran lliw eu croen. Er bod son am greaduriaid tebyg i fampirod yn y rhan fwyaf o ddiwylliannau, ni ddaeth y term "fampir" yn gyffredin" tan ddechrau'r 18fed ganrif18g, ar ôl dyfodiad ofergoelion o [[Dwyrain Ewrop|Ddwyrain Ewrop]] lle'r oedd chwedlau am fampirod yn fwy cyffredin. Daeth nifer o'r chwedlau o'r [[Balcanau]], ond cafwyd creaduriaid tebyg o enwau gwahanol fel y ''vampir'' (вампир) yn [[Serbia]], ''vrykolakas'' yng [[Gwlad Groeg|Ngwlad Groeg]] a'r ''strigoi'' yn [[Rwmania]]. Arweiniodd hyn at gynnydd yng nghred pobl mewn fampirod ac o ganlyniad, lladdwyd rhai pobl trwy yrru gwaywffon trwy eu calonnau wedi iddynt gael eu cyhuddo o fampiraeth.

Crewyd y ddelwedd fodern a charismatig o'r fampir a welir mewn llenyddiaeth gyfoes ym 1819 pan gyhoeddwyd ''The Vampyre'' gan [[John Polidori]]; roedd y stori yn hynod lwyddiannus ac o bosib, dyma oedd y llenyddiaeth fampir mwyaf dylanwadol ar ddechrau'r 19eg ganrif.<ref>Silver & Ursini, ''The Vampire Film'', tt. 37-38.</ref> Fodd bynnag, nofel [[Bram Stoker]], ''[[Dracula]]'' ([[1897]]) a ystyrir fel y nofel fampir enwocaf a'r nofel hon a greodd y chwedloniaeth fampiraidd gyfoes. Arweiniodd llwyddiant y llyfr hwn at fath newydd o lenyddiaeth fampir, sy'n parhau i fod yn boblogaidd yn yr 21ain ganrif21g, gyda llyfrau, ffilmiau a rhaglenni teledu yn parhau i ddenu gwylwyr. Mae'r fampir yn ffigwr blaenllaw ym myd arswyd.