Wicipedia

Ieithoedd Brythonaidd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
Dim crynodeb golygu
B clean up, replaced: 7fed ganrif → 7g, 4edd ganrif → 4g using AWB
Llinell 3:
Mae'r '''ieithoedd Brythonaidd''' yn ffurfio un o ddwy gangen teulu ieithyddol yr [[Ieithoedd Celtaidd Ynysol]]; y llall yw'r [[Goideleg|Oideleg]].<ref>[http://books.google.com/books?id=-k8QAAAAYAAJ History of English: A Sketch of the Origin and Development of the English Language]</ref> Y [[Cymry|Cymro]] a'r [[Astudiaethau Celtaidd|ysgolhaig Celtaidd]] [[John Rhys]] a fathodd yr enw ''Brythoneg'' o'r gair [[Cymraeg]] ''[[Brython]]''.
 
Mae'r ieithoedd Brythonaidd yn tarddu o'r iaith [[Brythoneg|Frythoneg]], a siaradwyd drwy Brydain, i'r de o [[Moryd Forth|Foryd Forth]] yn ystod [[Oes yr Haearn]] a [[Britannia|chyfnod y Rhufeiniaid ym Mhrydain]]. I'r gogledd o Foryd Forth, ystyrir yr iaith [[Picteg|Bicteg]] yn chwaer iaith gan rai ysgolheigion. Yn y 4edd ganrif4g a'r 5ed, ymfudodd llawer o Frythoniaid i'r cyfandir: llawer ohonyn nhw i [[Llydaw|Lydaw]]. Yn ystod y canrifoedd nesaf, dechreuodd yr iaith ymrannu'n sawl tafodiaith, gan ddatblygu o'r diwedd i'r [[Iaith Gymraeg|Gymraeg]], [[Cernyweg]], [[Llydaweg]], a [[Cymbrieg|Chymbreg]]. Siaradir y Gymraeg a'r Llydaweg o hyd fel ieithoedd brodorol, tra bod diwygiad yn yr iaith Gernyweg wedi arwain i gynnydd yn siaradwyr yr iaith honno. Mae Cymbrieg wedi ei hen ddisodli gan yr [[Gaeleg yr Alban|Aeleg]] a'r [[Saesneg]]. Efallai'r oedd gan [[Ynys Manaw]] iaith Frythonaidd a gafodd ei disodli gan un Oidelaidd. Oherwydd allfudo, ceir hefyd cymunedau o siaradwyr ieithoedd Brythonaidd yn [[Lloegr]], [[Ffrainc]], a'r [[Y Wladfa|Wladfa yn yr Ariannin]].
 
==Tras y Frythoneg==
Llinell 22:
==Disgynyddion y Frythoneg==
===Ymwahanu'r Frythoneg===
Bu i dafodieithoedd y [[Brythoneg|Frythoneg]] ddechrau ymwahanu'n ieithoedd gwahanol pan dorrwyd eu hundod daearyddol gan fewnlifiad y Saeson. Torrwyd y cysylltiad rhwng Cymru a Chernyw yn ystod y ganrif a ddilynodd buddugoliaeth y Saeson ym [[Brwydr Dyrham|mrwydr Dyrham]] yn 577. Datblygodd y [[Cernyweg|Gernyweg]] a'r Gymraeg ar wahân. Ymfudodd carfannau o Dde Lloegr i [[Llydaw|Lydaw]] ar wahanol adegau. Ymwahanodd eu hiaith hwythau oddi wrth y Frythoneg neu'r Gernyweg gan esgor ar [[Llydaweg|Lydaweg]]. Torrwyd y cysylltiad â'r Hen Ogledd pan ymestynnodd brenhiniaeth Northumbria hyd at yr arfordir gorllewinol, tua chanol y 7fed ganrif7g.<ref name="Hanescymru"/> Datblygodd [[Hen Gymraeg]] yr Hen Ogledd ar wahân i'r Gymraeg tan iddi golli'r dydd i'r Saesneg rywbryd wedi goresgyniad tywysogaethau'r Hen Ogledd. [[Cymbrieg]] yw enw'r ieithyddion ar yr iaith hon, ac mae ei hôl i'w chlywed ar dafodiaith Saesneg pobl Cymbria hyd heddiw.
 
Ar [[Ynys Manaw]] ac yng Ngorllewin [[yr Alban]] dadleolwyd yr ieithoedd Brythoneg gan ieithoedd [[Goideleg]]. Yn Lloegr, De a Dwyrain yr Alban disodlwyd yr ieithoedd Brythoneg gan Saesneg.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/wiki/Ieithoedd_Brythonaidd"