Ffosffad: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Tynnu’r <ref> o'r SystematicName yn y wybodlen Chembox ond ei gadw yng nghorff yr erthygl. |
Copio'r wybodlen o en eto; rhag ofn y newidiwyd rhywbeth |
||
Llinell 12:
| ImageFileR1_Ref = {{chemboximage|correct|??}}
| ImageNameR1 = Space-filling model of phosphate
| SystematicName = Phosphate<ref>{{cite web|title = Phosphates – PubChem Public Chemical Database|url = http://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/summary/summary.cgi?cid=1061&loc=ec_rcs|work = The PubChem Project|location = USA|publisher = National Center of Biotechnology Information}}</ref>
|Section1={{Chembox Identifiers
| CASNo = 14265-44-2
Llinell 41:
}}
}}
[[Cemeg|Cemegyn]] ac ion [[Cemeg anorganig|anorganig]] yw '''ffosffad''' (PO<sub>4</sub><sup>3-</sup>). Halen [[asid ffosfforig]], wedi'i nodweddi gan atom o [[ffosfforws]]. Oherwydd ei natur dra adweithiol, ar y ffurf yma wedi'i glymu ag [[ocsigen]] (wedi'i ocsideiddio) y mae'r [[Elfen gemegol|elfen]] ffosfforws yn bodoli mewn natur bron yn ddieithriad. (Pan nad yw wedi ïoneiddio, ffurfia [[asid ffosfforig]] (H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>).) Mewn [[cemeg organig]] gall ffosffad ffurfio esterau gyda chyfansoddion eraill. Mae esterau (ac anhydradau asid) ffosffad yn hollbwysig mewn [[biocemeg]] a gweithgaredd cemegol [[bywyd]]. Mae patrwm ïoneiddio ffosffad, er yn syml, yn cyfrannu'n sylweddol i'r hyn y galwn yn fywyd. Enghraifft o hyn yw'r modd y mae yn cadw [[pH]] [[Cell (bioleg)|celloedd]] (yn arbennig y cytoplasm) yn gyson (byffer). Heb hwn ni fyddai modd i [[Protein|broteinau]] gweithredu fel [[Ensym|ensymau]]. Fel arfer mae'r ffosffad biolegol yn bodoli mewn ffurf wedi'i glymu a moleciwl [[Cemeg organig|organig]] (hy. yn cynnwys [[carbon]]) trwy fond [[ester]], er bod bondiau asid anhydrid yn nodweddi prosesau sy'n ymwneud ag egni (ee. ATP a 1,3 diffosffoglycerad yng nglycolysis).
| |||