Jamaica: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B →top: clean up |
ychydig o hanes |
||
Llinell 16:
|teitlau_arweinwyr1 = - [[Teyrn Jamaica|Teyrn]]
|enwau_arweinwyr1 = [[Elisabeth II, brenhines y Deyrnas Unedig|Elisabeth II]]
|teitlau_arweinwyr2 = - [[
|enwau_arweinwyr2 = [[Patrick Allen]]
|teitlau_arweinwyr3 = - [[Prif Weiniodg Jamaica|Prif Weinidog]]
Llinell 53:
|nodiadau =
}}
Gwlad ac ynys yn [[y Môr Caribî]] yw '''Jamaica'''. Mae'r gwledydd cyfagos yn
Daw'r enw Jamaica o'r iaith frodorol, a'i ystyr yw Ynys y Ffynhonnau.
▲Gwlad ac ynys yn [[y Môr Caribî]] yw '''Jamaica'''. Mae'r gwledydd cyfagos yn cynnyws [[Cuba]] i'r gogledd, [[Ynysoedd Cayman]] i'r gogledd-ddwyrain ac [[Haiti]] i'r dwyrain.
== Hanes ==
=== Brodorion Jamaica ===
Daeth trigolion cynharaf Jamaica o ynysoedd dwyreiniol y Caribî, o debyg mewn dau gyfnod ymfudo. Tua'r flwyddyn 600, cyrhaeddodd y bobl ''Redware'', adnabyddir o'u [[priddlestr]]i coch. Tua 800, daeth y Taino i'r ynys, pobl [[Arawaceg]] eu hiaith. Ymsefydlasant ar draws Jamaica, a sefydlasant economi ar sail pysgota, [[indrawn]], a [[casafa]]. Trigant mewn pentrefi dan arweiniad penaethiaid.
=== Columbus a'i griw ===
[[Christopher Columbus]] oedd yr Ewropead cyntaf i ddarganfod yr ynys, a hynny ar 3 Mai 1494 tra'n morio gororau deheuol Ciwba, yn ystod ei ail fordaith i'r Amerig. Efe a'i galwodd yn Sant Iago, er anrhydedd i nawddsant Sbaen. Glaniodd yn Ora Cahessa, a threchodd y brodorion i gymryd meddiant o'r ynys yn enw brenin Sbaen. Wedi aros am dymor byr, gadawodd Columbus Jamaica. Ym Mehefin 1503, pan yr oedd ar ei bedwaredd fordaith, a'r olaf, fe'i goddiweddwyd ef gan dymestl fawr: collwyd dwy o'i longau ar lannau Jamaica, a chafoddy morwyr y caredigrwydd mwyaf gan y brodorion. Arhosodd Columbus yno am ragor na blwyddyn, i ddisgwyl am ddychweliad y cenhadon aanfonasai efe at Ovando, llywodraethwr Hispañola, fel y gelwid Ciwba pryd hwnnw. Yn ystod yr amser hwnnw, efe a ddioddefodd gan afiechyd,yn ogystal ag oddi wrth derfysg ym mysg ei ddilynwyr, ymddygiad gwarthus pa rai a wnaeth yr Indiaid yn elynion, ac a barodd iddynt atal ymborth ac angenrheidiau oddi wrthynt, hyd nes y darfu i Columbus eu gormesu.
== Daearyddiaeth ==
Gorweddir yr ynys yng Nghulfor Honduras, rhwng [[Môr y Caribî]] a [[Gwlff Mecsico]], 80 milltir i dde Ciwba, 90 milltir i orllewin [[Hispañola]], a 515 milltir i ogledd Chagres, yn Lleindir Panama. Jamaica yw'r fwyaf dehuol o'r swp aelwir yr Antilles Fwyaf, yr Ynysoedd Cyfwerwyntol.
{{Testun Y Gwyddoniadur Cymreig}}
[[Categori:Jamaica| ]]
[[Categori:Gwledydd y Caribî]]
[[Categori:Gwledydd Saesneg]]
| |||