Peiriant ager: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
[[Delwedd:Preserved steam engine, University of Glamorgan - geograph.org.uk - 1659257.jpg|bawd|Peiriant Calvert ym [[Prifysgol Morgannwg|Mhrifysgol Morgannwg]]]]
[[ImageDelwedd:Parowoz Pm36-2.jpg|bawd|220px|Am tua chanrif a hanner, peiriannau ager a ddefnyddid ar y rheilffyrdd trwy'r byd. Mae'r injan hon yng [[Gwlad Pwyl|Ngwlad Pwyl]].]]
 
Unrhyw [[peiriant|beiriant]] sy'n defnyddio [[ager]] (neu '"stêm'") fel pŵer yw '''peiriant ager'''. Daeth y peiriannau hyn yn arbennig o bwysig tua diwedd y [[18fed ganrif]] ac yn ystod yn [[19eg ganrif]].
 
Ceir cofnod am beiriant ager tua [[80]] OC, peiriant a elwid yr [[aeolipile]] a ddisgrifir gan [[Hero o Alexandria]]. Nid oes cofnod i beiriant ager gael ei ddefnyddio ar gyfer pwrpas ymarferol yn y cyfnod yma, fodd bynnag. Yn [[1712]] datblygodd [[Thomas Newcomen]] beiriant ager y gellid ei ddefnyddio, er enghraifft mewn mwyngloddiau. Datblygwyd y peiriant gan [[James Watt]], a gynhyrchodd beiriant oedd yn defnyddio 75% yn llai o [[glo|lo]] i gynhyrchu'r ager na pheiriant Newcomen, ac y gellid ei ddefnyddio i redeg peiriannau ffatrioedd diwydiannol. Cafodd hyn ddylanwad aruthrol ar ddatblygiad y [[Chwyldro Diwydiannol]].