Cystadleuaeth [[rygbi'r undeb]] rhwng clybiau SaesnegSaesnig a rhanbarthau Cymreig yw'r '''Cwpan Eingl-Gymreig'''. Mae'r gwpan wedi ei ffurfio o'r 4 rhanbarth o Gymru a 12 clwb o Loegr yn rhan o'r gystadleuaeth.
==Hanes==
Ffurfiwyd y gystadleuaeth yn nhymor 2005-2006 â'r bwriad o adfer yr ymryson rhwng y clybiau Saesneg a'r rhanbarthau Cymreig. Mae'r cwpan wedi ei strwythuro i mewn i rowndRownd grŵp (lle mae'r grwpiau wedi eu trefnu i finimeiddioleihau'r pellter teithio rhwng y tîmautimau, ac i gadw'r timau Cymraeg ar wahân) ac yna dau rownd ''knock-out'' i benderfynu'r ennillydd yw strwythur y gwpan. ByddDim ond unwaith bydd y tîmau o fewn pob grŵp yn chwarae euei gilydd, dimer ondmwyn unwaith i leihaulleihau'r effaith ar amserlenni'r [[Guinness Premiership]] a'r [[Cynghrair Celtaidd|Gynghrair Geltaidd]].
Bu tipyn o ymryson ynglŷn aag effaith y gystadleuaeth ar gystadleuthaugystadlaethau eraill y tîmau CymraegCymreig a SaesnegSaesnig. Ar ôl i [[Undeb Rygbi Cymru]] gyrraedd cytundeb â [[Undeb Rygbi Lloegr]] ynglŷn â'r gystadleuaeth, diarddelwyd rhanbarthau Cymru dros dro o'r gynghrair CeltaiddGeltaidd oherwydd y grêd y byddai ymglymiad rhanbarthau Cymru i'r Cwpan Eingl-Gymreig yn datbrisio'r gynghrair. Er hynny, dychwelodd y rhanbarthau Cymraeg yn ôl i'r gynghrair wedi cytundeb a fyddai'n osgoi chwarae gemau Eingl-Gymreig ar benwythnosau a dyrranwyd yn wreiddiol i'r gynghrair Celtaidd.
Yn ogystal i'r ymryson hwn, bu tipyn o wrthwynebiad o'r clybiau o adrannau îs rygbi Lloegr. Byddai'r Cwpan Eingl-Gymreig yn disodli Cwpan Lloegr a oedd ar agor i'r holl glybiau Saesneg. Roeddent yn hawlio fod cau'r gystadleuaeth i glybiau o safon îsis yn cymryd arian i ffwrdd o îsadrannauisadrannau'r Guinness Premiership i ddiogelu hierarchaeth rygbi Lloegr.
Ynghylch bwriad y clybiau Ffrengig i foicotio [[Cwpan Heineken]] 2007-2008, daeth rhaglenni tymhorol rygbi yn bwnc trafod unwaith eto yn [[Ewrop]]. Bu dadlau ynglŷn a'r faintnifer o gemau y dylid chwarae mewn tymor, a'r grêdgred fod yr amserlen presennol yn orlawn. Ynghylch y dadlau yma, mae'n debygol nina fydd y Cwpan Eingl-Gymreig yn parhau i gael ei chwarae yn yr hîrhir dymor.
