Lladin: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B →‎Hanes: clean up, replaced: 8fed ganrif → 8g using AWB
Ychwanegu infobox person/wikidata using AWB
Llinell 6:
== Hanes ==
{{prif|Hanes Lladin}}
Mae Lladin yn aelod o gangen yr [[ieithoedd Italaidd]]. Yn y 9fed neu'r 8g CC, daeth llwythau â'r [[ieithoedd Italaidd]] i [[Benryn yr Eidal]] ac fe ddatblygodd y dafodiaith a siaredid yn [[Latium]] ar lân yr [[Afon Tiber]] yn Ladin yn ddiweddarach.
 
Er bod y rhan fwyaf o lenyddiaeth Rufeinig wedi'i hysgrifennu yn [[Lladin Clasurol]], roedd y ffurf a siaredid yn [[Ymerodraeth Orllewinol Rhufain]] yn wahanol i Ladin Clasurol yn ei [[gramadeg]], [[geirfa]] ac [[ynganiad]], ac fe'i gelwir yn [[Lladin Llafar]]. Datblygodd y tafodieithoedd hyn i fod yr [[ieithoedd Romáwns]].
Llinell 13:
{{prif|Wyddor Ladin}}
[[Delwedd:Hocgracili.jpg|bawd|250px|Cyflun o'r hen lawysgrifen Rhufeinig.]]
Er mwyn ysgrifennu yn Lladin, defnyddiai'r Rhufeiniaid yr [[Wyddor Ladin]], a darddodd o'r [[Hen Wyddor Italaidd]], a darddodd o'r [[yr Wyddor Roeg|Wyddor Roeg]] yn wreiddiol. Heddiw mae'r Wyddor Ladin yn bucheddu fel systemau ysgrifennu'r ieithoedd [[ieithoedd Romáwns|Romáwns]], [[ieithoedd Celtaidd|Celtaidd]], [[ieithoedd Germanaidd|Germanaidd]], rhai o'r [[ieithoedd Slafeg]] a rhan fwyaf o ieithoedd bychain y byd.
 
Ni ddefnyddiai'r [[Rhufain hynafol|Rhufeiniaid hynafol]] atalnodi ac felly byddai frawddeg a ysgrifennwyd yn wreiddiol fel:
Llinell 32:
 
=== Etifeddiaeth===
Pan ledai'r [[yr Ymerodraeth Rufeinig|Ymerodraeth Rufeinig]] drwy [[Ewrop]] dechreuodd [[Lladin Llafar]] ddatblygu i mewn i dafodieithoedd gwahanol. Erbyn y [[9g]] esblygasai [[Lladin Llafar]] i mewn i'r [[ieithoedd Romáwns]]. Am nifer o ganrifoedd yn ddiweddarach roedd yr Ieithoedd Romáwns yn ieithoedd llafar yn unig, gyda Lladin Clasurol yn cael ei defnyddio fel iaith ysgrifenedig o hyd. Er enghraifft defnyddid Lladin fel iaith swyddogol ym [[Portiwgal|Mhortiwgal]] hyd nes [[1296]] pan gafodd ei disodli gan [[Portiwgaleg|Bortiwgaleg]].
 
[[Eidaleg]] yw'r iaith fwyaf ceidwadol yn ei [[geirfa]] Ladin,<ref>{{cite book |last= Grimes |first= Barbara F. |editor= Barbara F. Grimes |others= Consulting Editors: Richard S. Pittman & Joseph E. Grimes |teitl= Ethnologue: Languages of the World |cyhoeddiad= rhif 13 |blwyddyn= 1996 |mis= Hydref |cyhoeddwr= Ethnologue|Summer Institute of Linguistics, Academic Pub |lleoliad= Dallas, Texas |isbn= 1-55671-026-7}}</ref> a Sardiniaidd yw'r iaith fwyaf ceidwadol yn nhermau'i [[ffonoleg]].<ref>[http://www.askoxford.com/languages/culturevulture/italy/diedialect/ Foreign Languages: Italian], yn enewedig, ''"Sardinian in fact conserves many archaic features from Latin which disappeared in Italian, such as the hard k-sound in words like '''chelu''', where Italian has '''cielo'''."''</ref>