Wicipedia

John Coltrane: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
Ychwanegu infobox person/wikidata using AWB
B Manio dyddiadau a sillafu
Llinell 1:
{{Redirect|Coltrane}}
{{Use mdy dates|date=Mehefin 2011}}
{{Infobox musical artist <!-- See Wikipedia:WikiProject_Musicians -->
| image = John Coltrane 1963.jpg
Llinell 9 ⟶ 7:
| birth_name = John William Coltrane
| alias = "Trane"
| birth_date = {{birth date|mfdf=yes|1926|9|23}}
| birth_place = [[Hamlet, North Carolina]], U.D.A.
| death_date = {{death date and age|df=y|1967|7|17|1926|9|23}}
| death_place = [[Huntington]], [[Efrog Newydd]], U.D.A.
| genre = {{flatlist|
Llinell 37 ⟶ 35:
| website = {{URL|johncoltrane.com}}
}}
[[Sacsoffon]]ydd a chyfansoddwr [[jazz]] o [[Unol Daleithiau America|America]] oedd '''John William Coltrane''' ([[23 Medi]], [[1926]]&nbsp; – [[17 Gorffennaf]], [[1967]]), a adnabuwyd weithiau fel "'''Trane'''".<ref name=ALLMUSIC>[http://www.allmusic.com/artist/john-coltrane-mn0000175553 John Coltrane]. allmusic</ref> Gan ddechrau chwarae yn arddulliau [[bebop]] a [[bop galed]], roedd Coltrane (ar yr un pryd â'i gyfaill a'i gyd-perfformiwrberfformiwr [[Miles Davis]]) yn arloesol wrth gyflwyno [[moddau]] cerddorol i jazz, ac yn hwyrach yn ei yrfa roedd yn ffiwgrffigwr allweddol yn [[jazz rhydd]]. Er gwaethaf ei yrfa cymharol byrfyr - dim ond deng mlynedd sydd rhwng ei record gyntaf dan ei enw ei hun a'i farwolaeth - fe'i ystyrirhystyrir yn un o gerddorion bwysicafpwysicaf ail hanner yr [[ugeinfed ganrif]], yn un o ffigyrau canonaidd [[jazz]] ac yn un o'r sacsoffonwyr pwysicaf erioed.<ref name="ALLMUSIC"/>
 
==Gyrfa gynnar==
Llinell 43 ⟶ 41:
Bu Coltrane yn chwarae'r [[clarinet]] cyn dechrau ar y [[sacsoffon]] yn yr ysgol.<ref name=":0">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=nNZQCgAAQBAJ&pg=PT187&lpg=PT187&dq=He+grew+up+in+High+Point,+North+Carolina,+attending+William+Penn+High+School&source=bl&ots=t41UV-8B6v&sig=6IOr42LZm9WwjPxyuBPP7sbiz0E&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjsp5-GhbvRAhXI2SYKHXKFACwQ6AEIIjAB#v=onepage&q=He%20grew%20up%20in%20High%20Point,%20North%20Carolina,%20attending%20William%20Penn%20High%20School&f=false|title=The History of Jazz and the Jazz Musicians|last=Group|first=The Jazz Sipper|date=2013-03-13|publisher=Lulu Press, Inc|isbn=9781257544486}}</ref> Bu'n chwarae ym mandiau cymunedol ac ysgol cyn ymuno â'r llynges a chwarae ym mandiau yno hefyd. Roedd [[Charlie Parker]] yn ddylanwad cynnar, ac ar ôl gadael y llynges aeth Coltrane ymlaen i chwarae ym mandiau nifer o gerddorion eraill gan gynnwys [[Dizzy Gillespie]] a [[Johnny Hodges]].
 
Daeth yn fwy adnabyddus fel rhan o bumawd fawrmawr gyntaf [[Miles Davies]] yn 1955. Ar gefn ei waith gyda Davis dechreuodd recordio'n fynych yn ystod 1957. I'r cyfnod hwn mae recordiau mawr gyntaf Coltrane yn perthyn. Bu Davis yn ddylanwad bwysigpwysig iawn, a dilynodd Coltrane y trwmpedwr drwy gyflwyno moddau cerddorol i'w gerddoriaeth. Ar yr un pryd, datblygodd arddull unigryw ar y sacsoffon gan symud oddi wrth bebop ac arddull [[Charlie Parker]]; defnyddir y term ''sheets of sound'' ar gyfer dull Coltrane o chwarae ar recordiau megis ''Giant Steps'' (1957). ArhosododdArhosodd gyda Davis (agac eithrio cyfnod sabatholsabothol ym mand [[Thelonious Monk]]) am weddill y 50au cyn gadael yn 1960 i ffurfio ei fand ei hun.
 
==Y Pedwarawd 'Clasurol'==
 
Ar ôl gadael Davis, ffurfiodd Coltrane ei fand ei hun gyda [[McCoy Tyner]] ar y piano, [[Elvin Jones]] ar y drymiau, a nifer o faswyr cyn i [[Jimmy Garrison]] gwblhau'r band yn 1962. Y grwpgrŵp hwn oedd band enwocaf Coltrane ac fe recordiwyd nifer fawr o weithiau gyda nhw rhwng 1962 a 1965. Record enwocaf y band oedd ''A Love Supreme'' a recordiwyd yn hwyr yn 1964 cyn ei cyhoeddichyhoeddi yn 1965. Darn crefyddol, defosiynol oedd hwn, ac fe'i ystyrirhystyrir yn un o recordiau pwysicaf yn hanes jazz.
 
==Gwaith Hwyr==
Yn ystod y 60au roedd cerddoriaeth Coltrane yn dangos fwyfwy dylanwad [[jazz rhydd]]. Dechreuodd Coltrane gyflwyno technegau'r arddull i'w chwarae ac i chwarae ei fand, er gwaethaf yr ymateb cymysg a gafodd y newid hwn gan feirniaid y cyfnod. Roedd yr albwm ''Ascension'' yn 1965 yn dangos newid mawr: byrfyfyrio pur gan rŵpgrŵp mawr oedd hwn oedd yn llawer mwy chaotig na'r gerddoriaeth a glywyd ganddo yn gynharach. Gadawodd Tyner a Jones yn 1965 ac fe cymerwydgymerwyd eu llefydd yn y band gan [[Alice Coltrane]] (gwraig John) ac [[Rashied Ali]]. Yn ystod yr un cyfnod ymunodd [[Pharaoh Sanders]] y grŵp fel ail sacsoffonydd.
 
Bu farw Coltrane o ganser yr afu yn 1967 yn 40 oed yn unig; mwy na thebyg bu defnydd sylweddol o alcohol a chyffuriau yn ystod ei fywyd yn ffactor.
 
==Dylanwad==
Cymerodd Coltrane le [[Charlie Parker]] fel sacsoffonydd mwyaf dylanwadol jazz. Bu'n ddylanwad uniongyrchol fawrmawr ar bron i bob sacsoffonydd yn y gerddoriaeth a ddaeth ar ei ôl, gan gynnwys nid yn unig y rhai a chwaraeoeddchwaraeodd gydag ef megis [[Pharaoh Sanders]] ac [[Archie Shepp]], ond hefyd eraill fel [[Wayne Shorter]] ynghyd â sacsoffonwyr cyfnodau diweddarach megis [[David Murray]] a [[Joe Lovano]]. Coltrane yw un o ffigyrau canolog [[jazz rhydd]] a ffigyrau pwysicaf jazz yn y cyfnod ar ôl 1960au.
 
==Rhestr Recordiau==
 
Rhestr yw'r isod o holl recordiau Coltrane a gynhyrchwyd dan ei arweinyddiaeth a'i oruchwyliaeth ef, yn ystod ei fywyd. Nid yw'n cynnwys nifer fawr o recordiau byw swyddogol ac ansywddogolanswyddogol, sesiynau dan arweinyddaietharweinyddiaeth eraill, neu sesiynau na chafodd ei ryddhau tan ar ôl i Coltrane symud ymlaen i gwmni arall (neu ar ôl iddo farw).
 
===Prestige and Blue Note Records===
Llinell 97 ⟶ 95:
{{DEFAULTSORT:Coltrane, John}}
[[Categori:Genedigaethau 1926]]
[[Categori:Marwolaethau 1967]]
[[Categori:Cerddorion Affricanaidd-Americanaidd]]
[[Categori:Cyfansoddwyr jazz Americanaidd]]
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/wiki/John_Coltrane"