Y Chwyldro Diwydiannol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Manion, replaced: deunawfed ganrif → 18g (2), y d18g → y 18g (2) using AWB
Llinell 1:
[[Delwedd:Baines 1835-Roberts' Self Acting Mule.png|bawd|Cynllun 1835 o'r "mul troellog" gan [[Richard Roberts (Peiriannydd)|Richard Roberts]] (1789–1864), [[Rhestr_CymryRhestr Cymry#Dyfeiswyr|dyfeisydd]] systemau otomatig a masgynhyrchu yng ngwledydd Prydain.]]
[[Delwedd:Portrait of Robert Owen (1771 - 1858) by John Cranch, 1845.jpg|bawd|Robert Owen gan John Cranch, 1845]]
Cyfnod o newid mewn [[cymdeithas]] a datblygiad [[diwydiant]] a ddechreuodd yn y [[18fed ganrif|ddeunawfed ganrif]] oedd '''y Chwyldro Diwydiannol'''. Dyfeisiwyd y [[peiriant stêm]] gan [[James Watt]] ac adeiladu ffatrïoedd. Roedd eisiau tanwydd ([[glo]]) i weithio'r peiriannau ac yr oedd llawer o adnoddau megis [[haearn]] yn cael eu defnyddio i gynhyrchu llawer o [[nwydd]]au.
 
Ymhlith achosion y Chwyldro Diwydiannol oedd y boblogaeth yn symud i'r trefi o'r wlad oherwydd [[tlodi]] yn yr [[17eg ganrif|ail ganrif ar bymtheg]], cynnydd yn y boblogaeth a rhyfeloedd y ddeunawfed ganrif18g: [[Y Rhyfel Saith Mlynedd]] ([[1756]] - [[1763]]), [[Rhyfel Annibyniaeth America]] ([[1775]] - [[1783]]) a [[Rhyfeloedd Napoleon]] ([[1803]] - [[1815]]) yn dilyn [[y Chwyldro Ffrengig]] ([[1793]] - [[1802]]).
 
Dechreuodd y Chwyldro Diwydiannol yn [[Lloegr]], ond ymledodd i wledydd eraill [[Ewrop]] ac i'r [[Unol Daleithiau]] yn y [[19eg ganrif|bedwaredd ganrif ar bymtheg]]. Sbardynodd dyfais [[y 'Rocket']] gan [[George Stephenson]] a lledaeniad rhwydwaith [[rheilffordd|rheilfyrdd]] yn ogystal a'r ddyfais stêmar gan [[Robert Fulton]] newid cymdeithasol a masnachol yn y byd. O ganlyniad i'r Chwyldro Diwydiannol, cododd poblogaeth [[Cymru]] a Lloegr o 8.8 miliwn ym [[1801]] i 29.9 miliwn ym [[1881]].
Llinell 9:
== Y Chwyldro Diwydiannol yng Nghymru ==
[[Delwedd:Nant y Glo, Monmouthshire.jpeg|bawd|Golygfa diwydiannol yn Nant y Glo tua 1830]]
Roedd Cymru yn dal i fod yn wlad wledig ym hanner gyntaf y ddeunawfed ganrif18g, a hi oedd yr ail wlad lle bu'r Chwyldro Diwydiannol, gan ddilyn Lloegr. Erbyn y bedwaredd ganrif ar bymtheg roedd diwydiant y gogledd a'r de yn datblygu, gyda diwydiannau megis [[haearn]], [[crochenwaith]], [[plwm]], [[glo]] a [[llechi]]. Ar yr un pryd, roedd technoleg [[amaeth]]yddiaeth yn datblygu. Fodd bynnag, daeth [[De Cymru]] yn ganolfan diwydiannol pennaf y wlad yn ystod hanner cyntaf y bedwaredd ganrif ar bymtheg gyda'r diwydiannau [[dur]], glo a [[copr]].
 
Er mwyn trosglwyddo'r holl nwyddau cafodd [[ffordd|ffyrdd]] [[rheilffordd|reilffyrdd]], [[porthladd]]oedd a [[camlas|chamlesi]] eu hadeiladu ledled Cymru.
 
Roedd [[Henry Hussey Vivian]], Arglwydd Cyntaf [[Abertawe]], [[William Thomas Lewis]] Arglwydd [[Merthyr]] a [[David Davies (Llandinam)]] ymhlith diwydianwyr mwyaf llwyddiannus De Cymru.
 
 
 
[[Categori:Y Chwyldro Diwydiannol| ]]