[[Dosbarth (bioleg)|Dosbarth]] [[Tacson|tacsonomegoltacson]]omegol, enfawr - a elwir yn gyffredin yn '''falwod''' a gwlithod yw'r '''gastropod''', sy'n cynnwys y [[ffylwm]] [[Molwsg]] ([[Lladin]]: ''Mollusca''). Mae'r dosbarth hwn yn cynnwys miloedd o wahanol [[rhywogaeth|rywogaethau]] o falwod a gwlithod o wahanol faint, ac o wahanol gynefinoedd: môr a thir, dŵr croyw a dŵr hallt, [[malwen|malwod]] cyffredin, malwod morol, [[llygad maharen|llygaid meheryn]] a gwlithod. Yr hen enw i'r dosbarth hwn o rywogaethau oedd 'ungloriog' neu'r 'ungragennog' (Saesneg: ''univalves'').
Y dosbarth Gastropoda yw'r ail ddosbarth mwyaf o rywogaethau, y mwyaf yw dosbarth y [[pryf|pryfaid]]aid (neu ''insecta'')<ref>Linnaeus, 1758</ref>. Ceir 611 teulu o gastropau, gyda 202 ohonynt wedi darfod, gyda'u ffosiliau'n unig ar gael. Amcangyfrifir bod rhwng 60,000 a 80,000 o rywogaethau gwahanol o goastropodau.<ref name="Strong 2008">{{cite journal|id={{hdl|10088/7390}}|doi=10.1007/s10750-007-9012-6|title=Global diversity of gastropods (Gastropoda; Mollusca) in freshwater|year=2007|last1=Strong|first1=Ellen E.|last2=Gargominy|first2=Olivier|last3=Ponder|first3=Winston F.|last4=Bouchet|first4=Philippe|journal=Hydrobiologia|volume=595|pages=149}}</ref><ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/226777/gastropod/35708/Distribution-and-abundance Britannica online: abundance of the Gastropoda]</ref>
Gellir olrhain y gastropod, drwy [[ffosil]]iau, yn ôl i [[cyfres (daeareg)|gyfres]] ola'r [[cyfnod (daeareg)|cyfnod daearegol]] [[Cambriaidd]], sef {{Geologic Ages Inline|Furongian}} to {{Geologic Ages Inline|Ordovician}} miliwn o flynyddoedd yn ôl. Cyfnod daearegol rhwng y Cyfnodau Neoproterosöig ac Ordofigaidd oedd y Cambriaidd. Dechreuodd tua 542 miliwn o flynyddoedd yn ôl a gorffennodd tua 488.3 miliwn o flynyddoedd yn ôl.
