Carbon: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B →Cyfeiriadau: remove redundant template, link FA now managed from Wikidata, removed: {{Cyswllt erthygl ddethol|lmo}} (3) using AWB |
Manion using AWB |
||
Llinell 5:
Ceir tri [[isotop]] naturiol, gyda [[Carbon-12|<sup>12</sup>C]] a [[Carbon-13|<sup>13</sup>C]] yn sefydlog a [[Carbon-14|<sup>14</sup>C]] yn [[Dadfeilio ymbelydrol|ymbelydrol]] efo [[hanner oes]] o tua 5,730 years.<ref name="isotopes">{{cite web|url=http://www.webelements.com/webelements/elements/text/C/isot.html|title=Carbon – Naturally occurring isotopes|publisher=WebElements Periodic Table|accessdate=2008-10-09}}</ref> Mae'n un o'r cyfansoddion prin hynny y gwyddom amdano ers cyn cof.<ref name=D2>{{cite web|url=http://www.caer.uky.edu/carbon/history/carbonhistory.shtml|title=History of Carbon|accessdate=2013-01-10}}</ref>
Mae'r ffwlerenau yn alotropau anarferol sydd newydd cael eu darganfod dros yr ugain mlynedd diwethaf, a'r un mwyaf cyfarwydd yr C<sub>60</sub> sy'n bodoli fel [[sffêr]] o atomau o garbon yn debyg i'r patrwm ar wyneb pêl pêl-droed.
Mae pob alotrop o garbon yn solid o dan amgylchiadau arferol, gyda graffid y mwyaf sefydlog. Mae'n wrthiannol i gemegau, ac angen tymeredd uchel iawn i adweithio gydag ocsigen. Cyflwr ocsidiad mwyaf cyffredin carbon mewn cyfansoddion anorganig ydy +4, er y ceir +2 mewn [[carbon monocsid]]
Ffynhonnell mwyaf carbonau anorganig ydy [[calchfaen]], [[dolomid]]au a [[carbon deuocsid|charbon deuocsid]], ond ceir cyflenwad mawr ohono mewn defnyddiau organig: glo, [[mawn]], [[olew]] ayb. Mae carbon yn ffurfio llawer iawn o gyfansoddion - mwy na'r un elfen arall - gyda dros deg miliwn wedi'u disgrifio'n wyddonol, hyd yma (2014),<ref name=lanl>{{cite web|author=Chemistry Operations|date=December 15, 2003|url=http://periodic.lanl.gov/elements/6.html|title=Carbon|publisher=Los Alamos National Laboratory|accessdate=2008-10-09|archiveurl=http://web.archive.org/web/20080913063402/http://periodic.lanl.gov/elements/6.html |archivedate=2008-09-13}}</ref> rhan fechan iawn o'r cyfansoddion posib, theoretig.
Llinell 18:
==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
{{Wiciadur|{{lc:{{PAGENAME}}}}}}
| |||