Mangas Coloradas: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B typo |
|||
Llinell 6:
Yn y 1820au a'r 1830au, prif elyn yr Apache oedd y [[Mecsicanwyr]], a oedd wedi ennill annibyniaeth oddi ar [[Sbaen]] yn 1821. Erbyn 1835 roedd llywodraeth [[Mexico]] yn cynnig gwobrau ariannol am [[sgalp]]au'r Apache: $100 am sgalp dyn, $50 am sgalp merch, a $25 am sgalp plentyn. Ar ôl i Juan José Compas, pennaeth yr Apache Mimbreno, gael ei ladd gan helwyr sgalpau gwyn yn 1837, daeth Mangas yn arweinydd rhyfel a dechreuodd gyfres o gyrchoedd mewn dial ar y Mecsicanwyr.
Yn 1846 aeth yr Unol Daleithiau i ryfel a Mexico, a warantiodd Cenedl yr Apache
Priododd merch Mangas Coloradas, Dos-Teh-Seh, [[Cochise]], prif bennaeth yr apache Chokonen. Yn Chwefror 1861, daliodd yr Is-Gapten George N. Bascom Cochise, ei deulu a sawl rhyfelwr mewn magl trwy dwyll ym [[Bwlch Apache|Mwlch Apache]], [[Arizona]]. Llwyddodd Cochise i ddianc, yn ddramataidd iawn trwy dorri twll yn y babell a'i gyllell a rhedeg gan osgoi sawl bwled, ond daliwyd y lleil. Gelwir hyn y "''Bascom Affair''"; crogwyd brawd Cochise a phump o'r rhyfelwyr gan Bascom. Arweiniodd hynny at gynghrair rhwng Mangas a Cochise i yrru'r Americanwyr allan o wlad yr Apache. Ymunodd [[Juh]] a [[Geronimo]] â nhw. Er na llwyddodd yr Apache, lleihaodd poblogaeth gwyn Arizona a New Mexico yn sylweddol oherwydd yr ymladd a'r [[Rhyfel Cartref America|Rhyfel Cartref]].
| |||