Tywyn, Gwynedd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
RwthTomos1948 (sgwrs | cyfraniadau)
B ychwanegu llun
RwthTomos1948 (sgwrs | cyfraniadau)
B ychwanegu llun
Llinell 43:
=== Sefydlu Llan ===
Buasai Cadfan a'i gyd-deithwyr wedi dilyn trefn arferol Cristnogion Celtaidd de Cymru yn sefydlu "[[llan]]" neu cymuned Cristnogol ar gyfer menywod a dynion gydag eglwys fechan yn ei chanol. <ref name=":5">Bowen, E.G.1954, The Settlement of the Celtic Saints in Wales, Uni. of Wales</ref>(Ystyr gwreiddiol y gair "[[llan]] oedd darn o dir wedi ynghau neu safle agored yng nghanol coed.<ref>Fraser, D. 1966, Y Goresgynwyr, Gwasg Prifysgol Cymru</ref>) Adeiladwyd eglwys o bren yn gyntaf. Buasai'r [[llan]] yn weddol agos at drigolion lleol, ond heb cymerid drosodd eu pentrefi neu caeau. Nid oes unrhyw olion o'r safle hwn ond mae'n rhesymol i tybio ei fod o dan hen rannau o Dywyn sy'n cynnwys safle yr eglwys. Ni wyddom sut mor gyflym llwyddodd [[Cadfan]] i denu pobl leol at Cristnogaeth ac i ymuno gyda'r cymuned ond yn dilyn arferiad de Cymru pan tyfodd "[[llan]]" yn rhy fawr, neu pan oedd plant penaethiaid yn dymuno sefydlu eu tiriogaeth eu hunain, y buasai "[[llan]]" newydd wedi creu dan arweiniad un o deulu yr uchelwyr.<ref name=":5" /> Mae nifer o lannau ym [[Meirionnydd]] yn dwyn enw un o'r tylwyth a daeth o Lydaw neu un o'u disgynyddion.
 
[[File:Offeiriad, eglwys Cadfan.jpg|thumb|chwith | Cofeb i offeiriad di-enw yn eglwys Cadfan]]
 
=== Y Clas ===
Llinell 77 ⟶ 79:
 
=== Yr enw Corbet ===
Disgynnyddion Gruffudd ap Adda Gruffudd ap Adda oedd perchnogion ystad Ynysymaengwyn <ref name=":7" />o'r canol oesoedd hyd 1867. Daeth yr enw Corbet i Swydd Amwythig cyn 1086. Defnyddiodd hwy yr enw gydag un "t" Sefydlodd cangen deheuol y teulu yn Swydd Caerwrangon, (oedd yn sillafu yr enw Corbett) erbyn 1158.<ref>{{Cite web|url=https://en.wicipediaorg/wiki/|title=Corbett_surname|date=|access-date=|website=|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> Daeth yr enw Corbet ystad pan priododd Bridget, unig plentyn Humphrey ap John Wyn a Robert, mab Vincent Corbet. <ref name=":14">Aberdovey Guide, 1868 Archifdy Meirionnydd, cyf. Z/M/620/1</ref> Er fod y ystad wedi etifeddu gan fenyw sawl gwaith rhoddwyd amod mewn ewyllysiau yn fod yr etifeddiaeth yn amodol ar defnydd o'r cyfenw Corbet gan eu gwyr.
 
=== Dylanwad Ystad Ynysymaengwyn ===