Hyd at yr 20fed ganrif20g, y diwydiant gwlân oedd un o ddiwydiannau pwysicaf Cymru.<ref>Gwyddoniadur Cymru; Gwag Prifysgol Cymru; tud 409; cyhoeddwyd 2008; adalwyd 06 Hydref 2012.</ref> Yn yr Oesoedd Canol, roedd y diwydiant yn hynod o bwysig yn [[Sir Benfro]], lle roedd y trigolion yn [[nyddu]] [[edafedd]] ac yn gweu [[brethyn]]nau yn eu cartrefi, iddynt hwy eu hunain, gan werthu unrhyw gynnyrch oedd ganddynt dros ben mewn ffair. Weithiau arferid allforio'r cynnyrch i [[Bryste|Fryste]]. Yno, roedd y diwydiannwyr yn ei ail-allforio i [[Wasgwyn]], [[Llydaw]], [[Portiwgal]] a [[Gwlad yr Iâ]], a gwnaed elw mawr. Defnyddid y brethyn ar gyfer (a oedd o ansawdd eithaf gwael) ar gyfer gwaith pob dydd yn hytrach nag i edrych yn dda.
Yn y 16g symudodd canolbwynt y diwydiant o Sir Benfro i [[Sir Feirionnydd]], [[Sir Ddinbych]] a [[Sir Drefaldwyn]].
