Santes Elen Luyddog: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu |
|||
Llinell 8:
=== Macsen ===
Daeth Macsen yn llywodraethwr Rhufeinig ym Mhrydain a pan etholwyd Macsen yn Ymerawdwr gan ei filwyr gadewodd y ddau Ynys Prydain yn y flwyddyn 383. Ar ei taith tua Rhufain cwrddasant â [[Martin o Tours]] ac yn ymdiddori yn y syniadau newydd o Gristnogaeth a daeth o'r Aifft.. Mae Macsen yn gwarchae dinas Rhufain am flwyddyn ,yn aflwyddianus, nes daw brodyr Elen a chriw o ryfelwyr [[Arfon]] i gipio'r ddinas a'i hadfer i Facsen. Collodd Macsen frwydr yn yr Eidal a dienyddiwyd ef yn388.<ref name=":0" /> Ar ol blynyddoedd o grwydro ar y cyraeddodd y milwyr oedd yn teithio gyda Macsen Mae hanner y llu'n dychwelyd i Gymru gydag Adeon a'r lleill yn aros yn Llydaw dan Cynan. Cyfeirir at y traddodiad mewn un o'r [[Trioedd Ynys Prydain|Trioedd]] fel un o'r "Tri Chyfor a aeth o'r ynys hon, ac ni ddaeth drachefn yr un onadunt".<ref>Rachel Bromwich, ''Trioedd Ynys Prydein'' (Caerdydd, 1964; arg. newydd 1991), Triawd 35.</ref>[[Delwedd:Heracleum mantegazzianum (Meise) JPG1b.jpg|bawd|[[Ffenigl Elen Luyddog]] (''Heracleum mantegazzianum'') a enwyd ar ôl Elen.]]
=== Y Weddw yn Dychweled ===
Llinell 20 ⟶ 16:
Cysylltir Elen yn bennaf gyda de-dwyrain Cymru a bu ei dylanwad hi yn pwysig iawn yno, ond teithiodd llawer a gelwir sawl darn o'r hen ffyrdd Rhufeinig yn 'Sarn Elen'. mae bron deugain eglwys wedi cysegru i aelodau ei theulu yn cynnwys Llanbeblig ger Caernafon, Llangystennin ger Colwyn, a dwy eglwys, Llanelen, ym Mhenfro, ond mae'r mwyafrif yn dde-dwyrain Cymru. Un o'r pwysicaf oedd Llangastyn ger Llangors a Talgarth ble bu Gastyn, mab Elen yn athro i nifer o blant Brychan Brycheiniog.<ref name=":1" /> Merch Elen, Sefira, oedd wraig cyntaf Gwrtheyrn, ac yn fam i Gwrthyfer, a gwrthwynebodd troadigath ei dad at ffyrdd y newydd dyfodiad Eingl-Sacsoniaid ar ôl iddo priod Rowena.
.
{{multiple image
| background color = #BBDD99
| |||