Thyroid: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Y '''thyroid''' yw un o [[chwarren endocrin|chwarennau endocrin]] mwya'r corff, sy'ddsydd wedi'i lleoli yn y [[gwddw]] ychydig is nag afal brunant, mewn dynion. Ei bwrpas ydy rheoli pa mor gyflym mae'r corff yn llosgi [[egni]], gwneud [[protin|protein]]au a rheoli sensitifrwydd y corff i hormonau eraill.

Mae'n gwneud hyn drwy gynhyrchu hormonau theiroidthyroid, [[thyrocsin]] (T₄) a [[triiodothyronin]] (T₃) gan fwyaf. Yr hormonau hyn sy'n rheoli cyfradd y [[metabolaeth]] ac maent yn effeithio twfar dwf a chyflymder llawer o systemau eraill yn y corff. Ceir ï[[iodin|odin]] a [[tyrosin]] mewn T₃ a T₄. Mae'r theiroidthyroid hefyd yn medru cynhyrchu [[calcitonin|calsitonin]], sy'n chwarae rhan mewn homeostasis calsiwm.

Yr [[hypothalmws|hypothalamws]] a'r [[chwarrennau bitwidol|chwarennau bitwidol]] sy'n rheoli'r theiroidthyroid. Daw'r enw o'r hen air Groeg am 'darian' oherwydd fod y cartilag theiroidthyroid o siapsiâp tebyg i darian Groegaidd. Gall y theiroidthyroid ar adegau orweithio neu dangyflawni, dau o'r problemau mwyaf cyffredin.

Mae dau ddiffyg neu broblem a all godi ar y thyroid: y thyroid yn gorweithio ac yn tanweithio. Gelwir y diffygion hyn yn 'hyperthyroid' - pan mae'r theiroidthyroid yn gor-weithiogorweithio, a 'hypothyroid' pan mae'r theiroidthyroid yn tanweithio.