Ganwyd '''Santes Cynheiddon, Endeillion neu Dilyg''' tua 470 O.C. yn ferch i'r [[Brychan]] a rhoddoddroddodd ei enw i [[teyrnas Brycheiniog|Frycheiniog]]<ref name=":0">Jones, TT 1977 The Daughters of Brychan, Brycheiniog Cyf.XVII</ref> (yn ne-ddwyrain [[canolbarth Cymru]]) Fel sant, dethlir dydd ei gŵyl ar [[29 Ebrill]]. Dywedir iddi deithio gyda rhai o'i brodyr a'i chwiorydd i [[Cernyw|Gernyw]] lle truliodd y rhan fwyaf o'i hoes. Yr enw [[Lladin]] arni yw '''''Endelienta'''''. Fel mwyafrif o deuloedd penaethiaid y cyfnod bu hi yn debygperthynai i perthyn i rhai o rhywtua haner dwsin o dynionddynion alla bodhawliai priffod sailyn perthyn i Arthur, y 'dux belorum' a llwyddoddlwyddodd creui greu cynghrair Celtiad yn erbyn y Sacsoniad[[Sacson]]iad.<ref>Ashe, G, 1968, The search for Arthur's Britain, Paladin</ref>
==Teulu Brychan==
Roedd Brychan yn dad i bedwar ar hugain o ferched a tuathua 11 o feibion yn ôl y ''Cognatio de Brychan'' a ysgrifennwyd yn y10fedy canrif ond ar sail dogfennau cynharach sydd bellach ar goll blant yn ôl[[10g]]. <ref name=":0" /> Cyfeirir at y Santes hon fel Cynheiddon yn y Cognatio' <ref name=":0" /> Tyfai'r rhan fwyaf ohonyn nhw i fyny i fod yn seintiau gan sefydlu llannau ledled y wlad. Cyfeirir at deulu ("llwyth") Brychan yn y [[Trioedd Ynys Prydain|Trioedd]] fel un o "dri llwyth seintiau Cymru" (ynghyd â theuluoedd [[Caw]] a [[Cunedda|Chunedda]].
[[25 Awst]] 2010 cyhoeddodd y Prif Weinidog [[David Cameron]] a'i wraig Samantha iddynt alw eu plentyn newydd anedig yn Florence Rose Endellion<ref>Florence Rose Endellion Cameron: ganwyd yn Truro</ref> gan iddynt fwynhau eu gwyliau yn y pentref [[St Endellion]], Cernyw.<ref>{{cite news|url= http://www.bbc.co.uk/news/uk-politics-11089358|title= Cameron 'proud dad' after wife Samantha has baby girl|publisher= BBC|work= BBC News|date= 24 AugustAwst 2010|accessdate= 26 AugustAwst 2010}}</ref><ref>{{cite news|url= http://www.bbc.co.uk/news/uk-politics-11089358|title= Camerons reveal daughter's name|publisher= BBC |work= BBC News|date= 25 Awst 2010|accessdate= 26 Awst 2010}}</ref>
