Keir Hardie: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
→Cyfeiriadau: categori |
impio |
||
Llinell 3:
Gwleidydd [[Y Blaid Lafur (DU)|Llafur]] o'r [[Yr Alban|Alban]] oedd '''James Keir Hardie''' ([[15 Awst]] [[1856]] - [[26 Medi]] [[1915]]).
Cafodd ei eni yn [[Newhouse]], Yr Alban, yn 1856. Priododd Lillie Wilson yn 1879. Etholwyd Hardie yn aelod seneddol '[[Merthyr Tudful (etholaeth seneddol)|Merthyr Tudful]] ac [[Aberdâr]]', de [[Cymru]] yn [[1900]], gan ddod yn aelod seneddol cyntaf y Blaid Llafur yng Ngwledydd Prydain - carreg filltir bwysig yn hanes y
Yn 1900, galwodd Hardie nifer o undebau a grwpiau sosialaidd at ei gilydd a chytunodd y cyfarfod i ffurfio Labour Representation Committee, a alwyd yn ddiweddarach yn Blaid Lafur.
Fel Albanwr a sosialydd radicalaidd, roedd Hardie yn cefnogi [[hunanlywodraeth]] i'r Alban, [[Cymru]] ac [[Iwerddon]]. Roedd ganddo gydymdeimlad naturiol â'r Cymry ac roedd yn ddiflewyn ar dafod ei farn ar y modd yr oedd Cymru yn cael ei thrin dan y drefn Brydeinig. Ym 1911, pan [[Arwisgiad Tywysog Cymru|arwisgwyd]] y tywysog [[Edward VIII, brenin y Deyrnas Unedig|Edward]] yn [[Tywysog Cymru|Dywysog Cymru]] mewn sioe rwysgfawr yng [[Caernarfon|Nghaernarfon]] a drefnwyd gan [[David Lloyd George]], barn Hardie oedd:
<blockquote>Wales is to have an "Investiture" as a reminder that an English king and his robber barons strove for ages to destroy the Welsh people and finally succeeded in robbing them of their lands... and then had the insolence to have his son "invested" in their midst.// The ceremony ought to make every Welshman who was patriotic blush with shame. Every flunkey in Wales, Liberal and Tory alike was grovelling on his hands and knees to take part in the ceremony. Funds could be raised for that purpose with ease, but when there was money wanted to gain even a living wage it could only be found with difficulty.<ref>Keir Hardie, ''Merthyr Pioneer'', 1911, dyfynnir gan Gwynfor Evans yn ''Aros Mae'' (Abertawe, 1971), tud. 300.</ref></blockquote>
Mab llwyn a pherth ydoedd; Mary Keir, morwyn wrth ei gwaith yn Legbrannock oedd ei fam. Mae'r bwthyn bach lle'i ganwyd yn dal i'w weld hyd heddiw ar y ffordd a elwir yn 'Edinburgh Road' yn Newhouse. Yn ei gân enwog i 'Carlo' (Tywysog Siarl, Lloegr) dywed Dafydd Iwan a'i dafod yn ei foch fod 'Llun Ken Hardie wrth ei wely'.
== Cyfeiriadau ==
| |||