Cymry Llundain: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Erbyn canol y 18fed ganrif roedd cymuned bur sylweddol o Gymry alltud yn byw yno, naill ai dros dro neu'n barhaol. Am fod Cymru yn amddifad o brifddinas a chanolfannau trefol mawr, daeth Llundain yn ganolbwynt i lenorion a hynafiaethwyr hefyd a sefydlwyd sawl cymdeithas ddiwylliannol wladgarol yno, gan gynnwys y [[Gwyneddigion]] a'r [[Cymmrodorion]]. Er eu bod yn gweithio o Lundain, un o brif amcanion y cymdeithasau hyn oedd hyrwyddo [[llenyddiaeth Gymraeg]] ac astudiaethau hynafiaethol yng Nghymru ei hun, yn ogystal â cheisio ennill parch at etifeddiaeth Cymru yng nghylchoedd deallusion Lloegr. Mae'r bobl a gysylltir a'r gweithgareddau hyn yn cynnwys [[Morrisiaid Môn]] (yn enwedig [[Lewis Morris]]), [[William Owen Pughe]], [[Owain Myfyr]], [[Goronwy Owen]] a [[Iolo Morganwg]]. I Iolo yn enwedig roedd hawlio Llundain yn ôl gan y Cymry, fel petai, o arwyddocad symbolaidd, a chynhaliodd gyfarfod cyntaf [[Gorsedd Beirdd Ynys Prydain]] yno. Dyma pryd sefydlwyd [[Ysgol Gymraeg Llundain]] hefyd, a fu'n gartref i lawysgrifau Cymraeg pwysig am gyfnod, yn ogystal â lle i ddarparu addysg Gymraeg.

 

 

Ond erbyn diwedd y 19eg ganrif roedd nifer o Gymry deallus yn y ddinas yn dechrau poeni am gyflwr Cymru ac yn enwedig ei diffyg sefydliadau cenedlaethol. Cymerodd Cymdeithas y Cymmrodorion ran bwysig yn yr ymgyrch i sefydlu [[Prifysgol Cymru]], [[Amgueddfa Genedlaethol Cymru]] a'r [[Llyfrgell Genedlaethol Cymru|Llyfrgell Genedlaethol]] yn [[Aberystwyth]].

* [[Clwb rygbi'r undeb Cymry Llundain]]

* [[Ysgol Gymraeg Llundain]]

 

[[Categori:Cymry Llundain| ]]