Santes Cynheiddon: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
RwthTomos1948 (sgwrs | cyfraniadau)
BDim crynodeb golygu
manion iaith
Llinell 1:
Santes oedd '''Cynheiddon''' ac un o 24 o ferched Brychan Brycheiniog.<ref name=":0">Jones, T.T. 1977, ''The Daughters of Brychan, Brycheiniog XVII''</ref>
Santes oedd '''Cynheiddon''' ac un o 24 o ferched Brychan Brycheiniog.<ref name=":0">Jones, T.T. 1977, The Daughters of Brychan, Brycheiniog XVII</ref>
 
=== Cymysgu enwau ===
Bu gan dair o'r merched, Ceinwen, Ceindrych a Cynheiddon <ref name=":0" /> (neu Cenhedlon) enwau sy'n talfyrru i Cain neu Geinor ac (ambell waith) Ciwa. Cymysgir nhw hefyd gyda Canna ach Tewdwr ap Emyr Llydaw. Mae'r wybodaeth amdanynt wedi cymysgu cymaint ifel peri nidnad oes modd eu gwahanu yn llwyr. Aeth Ceinwen a Canna i Fôn<ref name=":1">Spencer.R. 1991, Saints of Wales and the West Country, Llanerch</ref>. Mae'n ymddangos bod Ceindrych (Cain) a Cynheiddon wedi bod yn gweithgar mewn dwy ardal; un yn ne dwyrain Cymru a'r llall yn ne orllewin Cymrullwyr.<ref name=":1" />
 
=== Cynheiddon ===
Roedd Cynheiddon (neu Geinor, neu Canna), fodd bynnag, yn weithgar yn ne-orllewin Cymru; yn ardal [[Cydweli]], ble mae pentref a elwir Capel Llangynheiddon. Cydweithiodd yn agos gyda [[Cymorth (santes|Cymorth]], a oedd yn ferch neu yn'n nith iddi. <ref name=":0" /><ref name=":1" /> Yn Llangain ger aber afon Tywi mae carreg a elwir 'Sedd Canna' gyda ffynnon gerllaw. Dywedir fod gwyrthiau wedi digwydd yno a bod y dŵr yn gwella pobl a oedd yn dioddef o'r cryd neu waeledd y coluddyn. Bu rhaid iArferai'r claf tafludaflu pinnau bach i'r ffynnon, yfed y dŵr, neu ymdrochu ynddo ac eistedd yn y cadairgadair am gyfnod gan gysgu os gellid. Parhaodd y triniaethdriniaeth am ddyddiau, am bythefnos weithiau. Diflannodd y ffynnon yn y 19eg canrif[[19g]] ac mae'r ysgrifen ar y gadair yn amheus ond dwedirdywedir fod y pant yn y garreg wedi'i gwneudgreu gan y nifer o gleifion a oedd ynwedi eistedd arnoarni.<ref name=":1" />
 
Aeth Ceinwen a Canna i Fôn <ref name=":1">Spencer.R. 1991, ''Saints of Wales and the West Country'', Llanerch</ref>.
 
=== Cysegriadau ===
Mae'n debyg fod [[Llangennech]], ger aber yr afon Llwchwr, [[Llangain]] ar yr afon Tywi; a Llangeinor a [[Llangan]] ger Penybont i gyd wedi'u cysegru iddi. Cysylltir hi hefyd gyda [[Pontcanna|Phontcanna]] a Treganna[[Tregana|Threganna]] yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] ond mae'r llefydd hyn hefyd wedi'u cysylltu gyda'i chwiorydd.
 
==Gweler hefyd==
Dylid darllen yr erthygl hwn yng nghyd-destun "Santesau Celtaidd 388-680"
*[[Catagori: Santesau Celtaidd 388-680]]
 
==Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}
<references />
 
{{Rheoli awdurdod}}
 
{{DEFAULTSORT:Cywair}}
[[Catagoriau:]]
[[CatagoriCategori: HanesSeintiau Cymru]]
[[Catagori: Menywod mewn Hanes]]
[[Categori:Cymry'r 6ed ganrif]]
[[Catagori: Oes y Seintiau]]
[[Categori:Cymry'r 7fed ganrif]]
[[Catagori: Santesau Celtaidd]]
[[Categori:Teyrnas Gwynedd]]
[[Catagori: Hanes Cymru]]
[[Categori:Merched y 6ed ganrif]]
[[Categori:Merched y 7fed ganrif]]
[[Categori:Santesau Celtaidd 388-680]]